Huyện Bình Diêu, tỉnh Sơn Tây, có thày đồ họ Triệu, tên Thành Long, có một gái, tên Thường Nga. Vì Thường Nga có eo thon nhỏ, dễ thương, nên dân làng thường gọi đùa bằng lộng danh Tế Liễu (Liễu Nhỏ). Tế Liễu thực thà chất phác, nói chẳng dư lời, đặc biệt là chẳng nói xấu ai bao giờ. Vì tư chất thông minh lại được cha chỉ dạy nên Tế Liễu rất giỏi văn chương. Tế Liễu ưa đọc sách tướng số, thích xem tướng cho người. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Liêu trai chí dị - Phần 33 Phần 33 Tế LiễuThái tức Cao lang thọ bất caoKhổ đàn tâm lực vị nhi tàoÂn uy tịnh dụng vô kỳ thịPhú quý vô vong mẫu thị laoHuyện Bình Diêu, tỉnh Sơn Tây, có thày đồ họ Triệu, tên Thành Long, có một gái, tênThường Nga. Vì Thường Nga có eo thon nhỏ, dễ thương, nên dân làng thường gọi đùabằng lộng danh Tế Liễu (Liễu Nhỏ).Tế Liễu thực thà chất phác, nói chẳng dư lời, đặc biệt là chẳng nói xấu ai bao giờ. Vìtư chất thông minh lại được cha chỉ dạy nên Tế Liễu rất giỏi văn chương. Tế Liễu ưađọc sách tướng số, thích xem tướng cho người.Năm mười ba tuổi, có đám tới hỏi, xin cưới. Triệu bà hỏi ý, Tế Liễu đòi xem mặt, rồichê xấu tướng, chẳng ưng. Trong sáu năm liền, đám nào tới hỏi, cũng xin xem mặt, rồichê xấu tướng, chẳng ưng đám nào. Triệu bà giận lắm, nói:Ai tới hỏi, cũng chê xấutướng thì định ở vậy tới già hay sao? Tế Liễu đáp:Muốn lấy chí người thắng số trời,song số trời mạnh hơn, chẳng sao thắng nổi. Những đám đã tới hỏi đều thấy chẳngvừa ý. Thôi! Từ nay xin để tùy ý cha mẹ!Trong huyện, có nho sinh họ Cao, tên Trường Lộc, con nhà dòng dõi, nổi tiếng danh sĩ.Năm mười tám tuổi, Trường Lộc cưới vợ. Năm sau, vợ sanh con trai, đặt tên TrườngPhúc. Bốn năm sau, vợ bị bạo bệnh rồi mất. Năm ấy, Trường Lộc hết tang vợ, nhờ bàmối tới hỏi Tế Liễu cho mình làm vợ kế.Bà mối tới nhà họ Triệu, nói chuyện. Triệu bà gọi Tế Liễu ra, hỏi mát:Có đám nhàhọ Cao tới hỏi, có ưng không hay lại cần phải xem tướng trước đã? Tế Liễu đáp:Ðã xin thưa là để tùy ý cha mẹ! Ông bà Triệu bèn nhận lời gả, rồi tháng sau, chocưới.Cưới xong, hai vợ chồng rất tương đắc.Năm ấy, Trường Phúc lên năm. Vì mẹ đẻ đã mất nên quấn quýt mẹ kế, đi đâu cũngđòi đi theo. Không cho đi thì khóc thất thanh, chẳng chịu nín. Tế Liễu trông nom, nuôinấng rất chu đáo.Năm sau, Tế Liễu sanh trai, tự đặt tên con là Trường Hỗ. Chồng hỏi:Trường Hỗ cónghĩa gì? Tế Liễu đáp:Chẳng có nghĩa gì cả, chợt nghĩ ra thì đặt thế thôi! Hỏi:Maisau, mong gì ở con? Ðáp:Chỉ mong con ở gần mình lúc tuổi già Chồng cười.Vì là nho sinh nên tuy có chút ruộng đất của cha mẹ để lại song Trường Lộc chỉ biếtgiữ sổ chi thu, còn canh tác thì phải thuê người. Vì chi tiêu bừa bãi nên bị thiếu hụtluôn, năm nào cũng nạp thuế trễ cho huyện.Từ ngày về nhà chồng, Tế Liễu chỉ giở sổ chi thu ra coi có một lần. Một hôm, TrườngLộc để sổ lẫn trong đống sách rồi quên đi. Lúc cần sổ để trả công thợ, tìm mãi chẳngthấy. Ðang lúng túng chẳng biết phải làm thế nào thì Tế Liễu tới đọc vanh vách từngkhoản chi thu trong sổ cho nghe. Ai hiện diện cũng phải kinh ngạc. Tế Liễu bèn nóivới chồng:Xin để cho thiếp trông nom công việc cầy cấy, giữ sổ chi thu trong mộtnăm, xem có làm nổi không? Trường Lộc cười rồi thuận cho.Nửa năm sau, thấy vợ trông nom công việc còn giỏi hơn mình, Trường Lộc phục lắm.Một hôm, giữa mùa thuế, Trường Lộc sang hàng xóm uống rượu. Ở nhà, lính huyệntới đòi thuế, đập cổng ầm ầm. Tế Liễu sai con ở ra khất, nói hôm sau sẽ xin đem thuếlên huyện nạp. Lính chẳng chịu đi, cứ đứng ở cổng quát tháo ầm ĩ. Tế Liễu phải saitiểu đồng chạy sang hàng xóm mời chồng về. Trường Lộc về, khất với lính thì línhchịu đi. Trường Lộc cười, nói:Chắc bây giờ nàng mới biết đàn bà thông minh cũngchẳng bằng đàn ông ngu dốt phải không? Tế Liễu bật khóc. Trường Lộc sợ quá, vộian ủi vợ. Tế Liễu nín, song vẫn buồn. Trường Lộc nói:Ta thương nàng lắm! Ðàn bàmà phải trông nom cả công việc cầy cấy lẫn giữ sổ sách chi thu thì vất vả quá. Thôiđể ta trông nom cho! Tế Liễu chẳng nghe, đáp:Xin cứ để cho thiếp trông nom thêmmột năm nữa xem sao! Trường Lộc cười, nói:Tùy ý nàng!Tế Liễu thức khuya, dậy sớm, làm lụng chăm chỉ, một mình quán xuyến mọi gia vụ,chẳng để chồng phải nhúng tay. Vì thế, Trường Lộc thầm cám ơn vợ.Năm sau, Tế Liễu dành riêng tiền thuế một nơi rồi tới ngày đáo hạn, bảo chồng đemlên huyện nạp. Vì thế, nhà chẳng còn bị lính tới đòi thuế nữa. Trường Lộc càng phụcvợ.Tế Liễu dự trù mọi món chi thu cho gia đình đâu vào đấy nên gia đình mỗi ngày mộtđỡ túng thiếu. Chồng mừng lắm, chỉ việc ăn chơi, ngâm vịnh.Trường Lộc thường cùng vợ bàn chuyện văn chương, rất tương đắc. Một hôm,Trường Lộc đùa vợ, ra câu đối:Liễu Nhỏ, sao nhỏ thế! Mày nhỏ, eo nhỏ, gót sen nhỏ,lại mừng lo toan thậm nhỏ Tế Liễu ứng khẩu, đối: Chàng Cao, quả là cao! Phẩmcao, chí cao, chữ nghĩa cao, những mong tuổi thọ tột caoMột hôm, Tế Liễu đi qua tiệm bán quan tài trong làng. Thấy trong tiệm có một cỗquan tài rất đẹp, Tế Liễu vào hỏi giá thì chủ tiệm nói giá quá cao. Thấy mình chẳngđủ tiền mua, Tế Liễu bèn về bàn với chồng cho mình đi vay mượn để mua. TrườngLộc can, nói:Vợ chồng mình còn trẻ, đâu đã cần phải dùng tới quan tài? Tế Liễunói:Xin cứ để cho thiếp được tự quyền định liệu! Trường Lộc liền ưng thuận. TếLiễu bèn đi vay mượn để mua, rồi thuê người khiêng về, cất kỹ vào kho.Năm sau, phú ông họ Tiền trong làng qua đời. Gia nhân nhà phú ông nghe n ...