Lợi ích và thành quả từ vận dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp Việt Nam

Nghiên cứu "Lợi ích và thành quả từ vận dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp Việt Nam" dựa trên khảo sát các tài liệu khoa học trong và ngoài nước, thông qua phương pháp so sánh và tổng hợp nhằm đưa ra một cách nhìn tổng quan về mối quan hệ giữa vận dụng kế toán quản trị với lợi ích và thành quả của doanh nghiệp trên thế giới và tại Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lợi ích và thành quả từ vận dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp Việt Nam 547 LỢI ÍCH VÀ THÀNH QUẢ TỪ VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP VIỆT NAM Benefits and performance of management accounting practices in Vietnam enterprise Phạm Đình Tuấn, Ngô Xuân Ban, Vương Thị Khánh Chi Trường Đại học Nha Trang Tóm tắt Vấn đề về vận dụng và lợi ích từ kế toán quản trị nhận được rất nhiều sự quan tâm từ cả về phía nhà quản lý và nhà nghiên cứu tại các quốc gia phát triển và đang phát triển trong những thập niên gần đây. Các bằng chứng cho thấy mức độ vận dụng kế toán quản trị truyền thống vượt trội hơn so với kế toán quản trị hiện đại bởi lợi ích mà nó mang lại được các nhà quản lý đánh giá cao hơn. Tuy nhiên, các bằng chứng thực nghiệm cũng đồng thời chứng minh rằng kế toán quản trị hiện đại mới thực sự hữu ích cho doanh nghiệp trong việc cải thiện thành quả. Đặc biệt, vấn đề về lợi ích và thành quả từ vận dụng kế toán quản trị chưa thực sự nhận được sự quan tâm tại Việt Nam, số lượng nghiên cứu về vấn đề này còn ở mức khiêm tốn, trong khi quyết định có hay không vận dụng một kỹ thuật mới phụ thuộc rất nhiều vào lợi ích mà nó mang lại cho doanh nghiệp. Nghiên cứu dựa trên khảo sát các tài liệu khoa học trong và ngoài nước, thông qua phương pháp so sánh và tổng hợp nhằm đưa ra một cách nhìn tổng quan về mối quan hệ giữa vận dụng kế toán quản trị với lợi ích và thành quả của doanh nghiệp trên thế giới và tại Việt Nam. Từ khóa: vận dụng kế toán quản trị, lợi ích và thành quả, Việt Nam Abstract The adoption and benefits of management accounting practices (MAPs) have received a lot of attention from both managers and researchers in developed and developing countries in recent decades. The evidence shows that the level of adoption of traditional MAPs is superior to that of contemporary MAPs because the benefits it brings are more appreciated by managers. However, empirical evidence also proves that contemporary MAPs are really useful for businesses in improving performance. In particular, the issue of benefits and performance from MAPs has not really received much attention in Vietnam, the number of studies on this issue is still modest while deciding whether or not to adopt a new technology depends a lot on the benefits it brings to the business. The research is based on a survey of domestic and foreign literature documents, through comparative and synthetic methods, to give an overview of the relationship between MAPs with benefits and performance of businesses in the world and Vietnam. Keywords: management accounting practices, benefits and performace, Vietnam 1. Đặt vấn đề Sự thay đổi nhanh chóng trong môi trường kinh doanh theo xu thế toàn cầu hóa cùng sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và công nghệ dẫn đến sự gia tăng tính bất định trong môi trường hoạt động, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, sự thay đổi trong hành vi khách hàng, những yêu cầu ngày càng khắt khe về chất lượng. Những nhân tố trên làm tiền đề cho sự xuất hiện những lĩnh vực và mô hình kinh doanh, các phương pháp quản lý và sản xuất mới ra đời thay thế cho những phương pháp lỗi thời. Điều này dẫn đến các doanh nghiệp buộc phải thay đổi trong tổ chức hoạt động, quản trị chi phí, cũng như đánh giá thành quả trong ngắn hạn và dài hạn (Johnson và Kaplan, 1987). Những lý do trên khiến cho hệ thống thông tin kế toán quản trị ngày càng trở nên thiết yếu với doanh nghiệp bởi những yêu cầu phải cung cấp thông tin càng thêm chi tiết, tinh vi @ Trường Đại học Đà Lạt 548 và chất lượng hơn cho doanh nghiệp (Agbejule, 2005; Chenhall và Morris, 1986). Thực tiễn cho thấy kế toán quản trị truyền thống có xu hướng tập trung vào nội bộ doanh nghiệp và chủ yếu dựa trên các thông tin tài chính dần không thể đáp ứng nhu cầu thông tin cho việc ra quyết định (Sarchah và cộng sự, 2019), dẫn đến việc phát triển những kỹ thuật kế toán quản trị mới có trọng tâm chiến lược rõ ràng và dựa vào cả thông tin tài chính và phi tài chính là cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp (Yalcin, 2012). Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu cho thấy rằng thực tế kế toán quản trị truyền thống đã và đang được vận dụng phổ biến và mang lại nhiều lợi ích hơn so với kế toán quản trị hiện đại. Nhưng một số nghiên cứu cho thấy những kỹ thuật kế toán quản trị hiện đại mới giúp cải thiện thành quả doanh nghiệp trong khi những kỹ thuật kế toán quản trị truyền thống thì không thực sự có ý nghĩa. Riêng tại Việt Nam, kế toán quản trị chỉ mới thực sự được tìm hiểu và được phổ biến thông qua con đường giảng dạy trong chương trình đại học từ những năm 1990. Thực tế, kế toán quản trị mới được đề cập về mặt lý luận và áp dụng vào thực tiễn trong vài năm gần đây, quá trình vận dụng còn nhiều vướng mắc do thiếu kinh nghiệm cả về lý thuyết và thực tiễn. Vì vậy, tại hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam, hệ thống kế toán trong doanh nghiệp mang tính hỗn hợp giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị. Bên cạnh đó, những lợi ích từ kế toán quản trị chưa được quan tâm đúng mức cả về mặt nghiên cứu học thuật và thực tiễn áp dụng tại doanh nghiệp. Chính vì những đánh giá sai lệch về lợi ích khiến nhiều doanh nghiệp không chấp nhận đầu tư tổ chức hệ thống kế toán quản trị khi cân nhắc giữa lợi ích và chi phí. Do đó, tác giả nhận thấy cần thiết phải có những nghiên cứu về thành quả doanh nghiệp từ vận dụng kế toán quản trị tại các doanh nghiệp Việt Nam, nhằm đáp ứng nhu cầu giải quyết các vấn đề về mặt lý luận và thực tiễn trong vận dụng kế toán quản trị, g ...