Lỗi và sai lầm trong siêu âm tuyến giáp

Cho đến nay thì siêu âm được xem như là lựa chọn đầu tiên trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để khảo sát bệnh lý tuyến giáp, thậm chí còn được một số tác giả gọi là “chiếc hộp Pandora” tức là niềm hy vọng duy nhất và cuối cùng (xin xem thêm phần phụ lục cuối bài). Trong bài viết này, báo cáo hai trường hợp nếu không có kiến thức và kinh nghiệm thì sẽ dẫn đến sai lầm trong chẩn đoán, ảnh hưởng đến việc điều trị cũng như để lại hậu quả nghiêm trọng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lỗi và sai lầm trong siêu âm tuyến giáp ĐẦU VÀ CỔ LỖI VÀ SAI LẦM TRONG SIÊU ÂM TUYẾN GIÁP NGUYỄN THANH BÌNH1, ĐỖ BÌNH MINH2, PHAN NGUYỄN DIỄM PHÚC1, NGUYỄN VŨ QUỲNH ANH1, NGUYỄN THỊ KIỀU TRANG1, LÊ THANH LIÊM3, NGUYỄN THIỆN HÙNG4, PHAN THANH HẢI5ĐẶT VẤN ĐỀ Cho đến nay thì siêu âm được xem như là lựachọn đầu tiên trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnhđể khảo sát bệnh lý tuyến giáp, thậm chí còn đượcmột số tác giả gọi là “chiếc hộp Pandora” tức là niềmhy vọng duy nhất và cuối cùng (xin xem thêm phầnphụ lục cuối bài). Tuy nhiên độ chính xác của siêuâm lại phụ thuộc vào kiến thức, kỹ năng và kinhnghiệm của bác sĩ siêu âm nên không thể không cósai lầm. Những sai lầm này có thể do sai về mặt kỹthuật, sai về mặt kiến thức hoặc do thiếu kinhnghiệm. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ báo cáo hai Hình 2. Trên mặt cắt ngang phát hiện phía ngoàitrường hợp nếu không có kiến thức và kinh nghiệm thực quản có một “nhân giáp” echo kém, trục vuôngthì sẽ dẫn đến sai lầm trong chẩn đoán, ảnh hưởng góc với da, giới hạn rõ, có vôi hóa vùng trung tâmđến việc điều trị cũng như để lại hậu quả nghiêm Vậy đây có phải “incidentaloma”, nhân giáptrọng. phát hiện tình cờ trên siêu âm không?CA LÂM SÀNG MINH HỌA Nếu quan sát kỹ hơn, chúng ta thấy nhân giápCa minh họa 1 này có cấu trúc tương tự thực quản kế bên với năm lớp gồm ba lớp echo dày và hai lớp echo kém kẹp ở Bệnh nhân nam 67 tuổi, đến khám vì khối bướu giữa.tuyến mang tai trái (hình 1), siêu âm cổ phát hiệnthêm một cấu trúc bất thường ở vùng thùy trái tuyến Do siêu âm là kỹ thuật động (dynamic kinetic) tagiáp (Hình 2,3). có thể tác động vào hình ảnh ngay thời gian thực (real time) bằng cách cho bn uống nước. Bên trong tổn thương xuất hiện vô số bóng hơi echo dày, thể hiện trên đường cắt dọc thùy (T) (hình 3). Hình 1. Khối bướu tuyến mang tai trái Hình 3. Đường cắt dọc hai thùy tuyến giáp: bên (P) là tuyến giáp bình thường, bên (T) là túi thừa thực quản phình lên với nhiều bóng hơi bên trong, đè vào mặt sau thùy trái tuyến giáp1 BS. Khoa Nội soi - Siêu âm - Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM2 BS. Phó Trưởng Khoa Nội soi - Siêu âm - Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM3 BS. Khoa Siêu âm Trung tâm Medic4 BS. Trưởng Khoa Siêu âm Trung tâm Medic5 Giám Đốc Trung tâm MedicTẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 121ĐẦU VÀ CỔ Tuy nhiên hình ảnh này sẽ không giữ lại đượcđể các bác sĩ khác cùng xem xét. Chúng ta phảichẩn đoán xác định bằng một phương pháp mangtính y học chứng cứ hơn tức là X quang. Bệnh nhânđược uống baryte và hình ảnh túi thừa thực quản đãtrở nên hiển nhiên (hình 4,5). Hình 6. SA cổ mặt căt ngangHình 4. Xquang thực quản có cản quang chụp thẳng Hình 5. Xquang thực quản có cản quang chụp nghiêng Hình 7. Mặt cắt ngang có Doppler Như vậy đây là một ca túi thừa thực quản, cònđược gọi là túi thừa Zenker. Đây là tổn thương ngoàituyến giáp (extrathyroid) nhưng khi cắt ngang thùy(T) có thể bị phán đoán là trong tuyến giáp(intrathyroid). Mặt khác, ca này cũng là một minhhọa tốt cho khái niệm tổn thương có hình ảnh họcgiống bướu nhưng không phải là bướu thật sự.Thuật ngữ gọi các tổn thương như vậy áp dụng chotất cả cơ quan trong cơ thể được gọi là “pseudolesion” hoặc “tumor like condition” (giả bướu).Ca minh họa 2 BN nữ 24 tuổi, gãy hai xương cẳng tay do téngã, được đánh giá gãy tái phát (tiền căn gãy chỏmxương đùi trái cách 5 năm). Xquang khung chậu cónhững hình ảnh của loãng xương. Hình 8. SA cổ mặt cắt dọc có Doppler màu Siêu âm phát hiện một khối giảm âm hình bầudục kích thước 3x2cm ở cực dưới thùy phải tuyến ->TD Bướu lành tuyến cận giáp.giáp, tăng tưới máu trên Doppler (Hình 6, 7, 8). 1.Osteogram BMD cho kêt quả rất thấp. 2.Ca ...