Lựa chọn phương pháp hạch toán tỷ giá đối với các giao dịch bằng ngoại tệ

Bài viết này nghiên cứu và đưa ra một số gợi ý về lựa chọn phương pháp kế toán liên quan đến các giao dịch bằng ngoại tệ, là tài liệu cho các doanh nghiệp có các giao dịch liên quan đến ngoại tệ tham khảo thực hiện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lựa chọn phương pháp hạch toán tỷ giá đối với các giao dịch bằng ngoại tệLỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TỶ GIÁ ĐỐI VỚI CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ SELECTING THE EXCHANGE RATE ACCOUNTING METHOD FOR FOREIGN CURRENCY TRANSACTIONSNguyễn Mạnh Tuyển-Lê Thị Mỹ Nguyệt-Trà Thị Hải Hà-Huỳnh Tấn Bảo-Vũ Thị Bích Hoa Đại học Công nghiệp - Thành phố Hồ Chí Minh Tóm tắt: Kế toán các giao dịch bằng ngoại tệ đã được hướng dẫn tại chuẩn mực vàchế độ kế toán hiện hành nhưng còn khá phức tạp, khó khăn trong thực hiện tại các doanhnghiệp. Bài viết này nghiên cứu và đưa ra một số gợi ý về lựa chọn phương pháp kế toánliên quan đến các giao dịch bằng ngoại tệ, là tài liệu cho các doanh nghiệp có các giaodịch liên quan đến ngoại tệ tham khảo thực hiện.Từ khoá: Kế toán các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá hối đoái. Abstract: Accounting for foreign currency transactions has been guided by currentstandards and accounting regime, but its implementation in businesses is quite complexand challenging. This article investigates and provides recommendations on the selectionof accounting methods related to foreign currency transactions and serves as a referencedocuments for businesses with foreign currency transactions.Keywords: Accounting for foreign currency transactions, exchange rates.JEL Classifications: M40, M42, M49DOI: https://doi.org/10.59006/vnfa-jaa.04202318 Với sự gia tăng của hoạt động xuất nhập khẩu và thương mại quốc tế, các doanh nghiệpViệt Nam ngày càng nhiều các giao dịch liên quan đến ngoại tệ. Hiện nay, hướng dẫn vềkế toán các giao dịch bằng ngoại tệ, Bộ Tài chính đã có Chuẩn mực kế toán Việt Nam số10 (VAS 10) ban hành theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31/12/2002, Thông tư200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 và Thông tư số 53/2016/TT-BTC ngày 21/03/2016.Đặc biệt là hướng dẫn của chế độ kế toán theo Thông tư 200 và Thông tư 53 của Bộ Tàichính về kế toán các giao dịch bằng ngoại tệ được đánh giá là đã tiếp cận gần hơn với cácquy định của chuẩn mực kế toán và thông lệ quốc tế, giúp báo cáo tài chính phản ánh hợplý hơn tình hình tài chính, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp. Mặc dù vậy, hướngdẫn của chế độ kế toán hiện hành cũng còn khá phức tạp, khó khăn cho doanh nghiệp khithực hiện, cần có phương pháp hạch toán đơn giản dễ áp dụng hơn, trên cơ sở đáp ứngđược các nguyên tắc quy định của chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành, tiếp cận chuẩnmực và thông lệ quốc tế, đó là nội dung cần bàn luận trong bài viết này.1. Tóm tắt các quy định về kế toán và thuế đối với các giao dịch bằng ngoại tệ theoLuật kế toán, chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán và luật thuế hiện hành. Theo Điều 10 Luật kế toán năm 2015, đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán là ĐồngViệt Nam (VND). Trường hợp nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh bằng ngoại tệ, thìđơn vị kế toán phải ghi theo nguyên tệ và Đồng Việt Nam theo tỷ giá hối đoái thực tế.Đơn vị kế toán chủ yếu thu, chi bằng một loại ngoại tệ thì được lựa chọn loại ngoại tệ đólàm đơn vị tiền tệ để kế toán. Khi lập báo cáo tài chính sử dụng tại Việt Nam, đơn vị kếtoán phải quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá hối đoái thực tế.Đoạn 10 VAS 10, tại ngày lập Bảng cân đối kế toán, các khoản mục tiền tệ có gốc ngoạitệ phải được báo cáo theo tỷ giá hối đoái cuối kỳ; các khoản mục phi tiền tệ có gốc ngoạitệ phải được báo cáo theo tỷ giá hối đoái tại ngày giao dịch; các khoản mục phi tiền tệđược xác định theo giá trị hợp lý bằng ngoại tệ phải được báo cáo theo tỷ giá hối đoái tạingày xác định giá trị hợp lý. Theo Điều 69 Thông tư 200 của Bộ Tài chính, việc quy đổi đồng ngoại tệ ra đồngViệt Nam phải căn cứ vào tỷ giá giao dịch thực tế hoặc tỷ giá ghi sổ kế toán. Khi xác địnhnghĩa vụ thuế (kê khai, quyết toán và nộp thuế), doanh nghiệp thực hiện theo các quy địnhcủa pháp luật về thuế. Có thể tóm tắt quy định của Thông tư 200 như sau:- Khi mua bán ngoại tệ, tỷ giá giao dịch thực tế là tỷ giá ký kết trong hợp đồng mua, bánngoại tệ giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại. Trường hợp giao dịch bằng ngoại tệmà hợp đồng không quy định tỷ giá thanh toán thì doanh nghiệp ghi sổ kế toán theonguyên tắc: Khi góp vốn hoặc nhận vốn góp là tỷ giá mua ngoại tệ của ngân hàng nơidoanh nghiệp mở tài khoản để nhận vốn của nhà đầu tư tại ngày góp vốn; Khi ghi nhận nợphải thu là tỷ giá mua của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp chỉ định khách hàngthanh toán tại thời điểm giao dịch phát sinh; Khi ghi nhận nợ phải trả là tỷ giá bán củangân hàng thương mại nơi doanh nghiệp dự kiến giao dịch tại thời điểm giao dịch phátsinh; Đối với các giao dịch mua sắm tài sản hoặc các khoản chi phí được thanh toán ngaybằng ngoại tệ (không qua các tài khoản phải trả), là tỷ giá mua của ngân hàng thương mạinơi doanh nghiệp thực hiện thanh toán.Tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm giao dịch phát sinh được sử dụng đ ...