Luận án Tiến sĩ Dinh dưỡng: Hiệu quả cải thiện mật độ xương bằng bổ sung canxi - vitamin D và truyền thông giáo dục 3 dinh dưỡng trên nữ sinh 17-19 tuổi

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá một số chỉ số nhân trắc, kiến thức - thực hành dự phòng thiếu canxi - vitamin D và giá trị dinh dưỡng khẩu phần của nữ sinh 17-19 tuổi trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên năm 2013. Đánh giá hiệu quả can thiệp bằng bổ sung canxi - vitamin D và truyền thông giáo dục dinh dưỡng lên mật độ xương, kiến thức - thực hành dự phòng thiếu canxi - vitamin D của nữ sinh 17-19 tuổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Dinh dưỡng: Hiệu quả cải thiện mật độ xương bằng bổ sung canxi - vitamin D và truyền thông giáo dục 3 dinh dưỡng trên nữ sinh 17-19 tuổi BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ VIỆN DINH DƢỠNG QUỐC GIA KHÚC THỊ TUYẾT HƢỜNG HIỆU QUẢ CẢI THIỆN MẬT ĐỘ XƯƠNG BẰNG BỔ SUNG CANXI - VITAMIN D VÀ TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC DINH DƯỠNG TRÊN NỮ SINH 17-19 TUỔI LUẬN ÁN TIẾN SĨ DINH DƢỠNG HÀ NỘI – 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ VIỆN DINH DƢỠNG QUỐC GIA KHÚC THỊ TUYẾT HƢỜNG HIỆU QUẢ CẢI THIỆN MẬT ĐỘ XƯƠNG BẰNG BỔ SUNG CANXI - VITAMIN D VÀ TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC DINH DƯỠNG TRÊN NỮ SINH 17-19 TUỔI CHUYÊN NGÀNH: DINH DƢỠNG MÃ SỐ: 9 72 04 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC Hƣớng dẫn 1: PGS TS Phạm Văn Phú Hƣớng dẫn 2: PGS TS Phạm Vân Thuý HÀ NỘI – 2021 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu trong đề tài luận án là một phần số liệu trong đề tài nghiên cứu có tên: “Hiệu quả can thiệp canxi và tƣ vấn dinh dƣỡng lên mật độ xƣơng của nữ sinh 17-19 tuổi”. Kết quả đề tài này là thành quả nghiên cứu của tập thể mà tôi là thành viên chính. Tôi đã đƣợc Chủ nhiệm đề tài và toàn bộ các thành viên trong nhóm nghiên cứu cho phép sử dụng đề tài này vào trong luận án để bảo vệ lấy bằng tiến sĩ. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả Khúc Thị Tuyết Hường ii LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Ban Giám đốc Viện Dinh dưỡng, Trung tâm Đào tạo Dinh dưỡng và Thực phẩm, các Thầy Cô giáo và các Khoa, Phòng liên quan của Viện đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Văn Phú, Giảng viên cao cấp Bộ môn Dinh dưỡng – ATTP, Trường Đại học Y Hà Nội; PGS.TS. Phạm Vân Thúy, Nghiên cứu viên cao cấp, nguyên Trưởng Khoa khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng, Bộ Y tế, nguyên Trưởng Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bộ Y tế những người Thầy đã tận tình hướng dẫn, động viên khích lệ và định hướng cho tôi trong quá trình thực hiện và hoàn thành luận án. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành, sâu sắc tới TS.BS. Hoàng Anh Tuấn, nguyên Hiệu trưởng trường Cao đẳng y tế Thái Nguyên; PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn phó hiệu trưởng; BS CKII Nguyễn Kim Thành phó hiệu trưởng; ThS.BS. Hoàng Việt Ngọc, Trưởng phòng công tác học sinh, sinh viên; các thầy cô giáo và sinh viên trường Cao đẳng y tế Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, đồng nghiệp, anh chị em, bè bạn đã quan tâm, động viên, chia sẻ, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành đề tài. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BMC : Bone Mineral Content (Khối lƣợng khoáng xƣơng) BMD : Bone Mineral Density (Mật độ khoáng xƣơng) BMI : Body Mass Index (Chỉ số khối cơ thể) Ca&D : Canxi - vitamin D CSTL : Cột sống thắt lƣng CXĐ : Cổ xƣơng đùi DPA : Dual Photon Absorptiometry (Hấp thụ Photon kép) DEXA : Dual Energy Xray absorptiometry (Hấp thụ tia X năng lƣợng kép) ĐTNC : Đối tƣợng nghiên cứu GTTC : Giá trị tham chiếu MĐX : Mật độ xƣơng PBD : Peak Bone Density (mật độ xƣơng đỉnh) QCT : Quantitative Computed Tomography (Chụp cắt lớp vi tính định lƣợng) QUS : Quantitative Ultrasound (Siêu âm định lƣợng) SD : Standard Deviation (Độ lệch chuẩn) SPA : Single Photon Absorptiometry (Hấp thụ Photon đơn) SXA : Single-energy X-ray absorptiometry (Hấp thụ tia X năng lƣợng đơn) WHO : World Health Organization (Tổ chức Y tế thế giới) XĐ : Xƣơng đùi iv MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................................1 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................4 CHƢƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................5 1.1. Đặc điểm cấu trúc, chức năng, chuyển hóa của xƣơng, các yếu tố liên quan và các phƣơng pháp đo mật độ xƣơng ...................................................................5 1.1.1. Đặc điểm cấu trúc xương người ..................................................................5 1.1.2. Các chức năng của xương............................................................................5 1.1.3. Chuyển hóa của xương.................................................................................5 1.1.4. Khối lượng xương và các yếu tố liên quan ..................................................6 1.1.5. Các phương pháp đo khối lượng xương ....................................................11 1.2. Vai trò, nguồn gốc, nhu cầu, ảnh hƣởng của canxi - vitamin D lên cơ thể ..13 1.2.1. Vai trò, nguồn cung cấp, nhu cầu canxi, vitamin D với cơ thể......................13 1.2.2. Ảnh hưởng của thiếu canxi, vitamin D ......................................................15 1.3. Một số nghiên cứu về tình trạng thiếu canxi - vitamin D khẩu phần trên thế giới và ở Việt Nam ...............................................................................................18 1.3.1. Tình trạng thiếu canxi của trẻ gái vị thành niên 10-19 tuổi và phụ nữ trên thế giới .......................................................................... ...