Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Cơ cấu thương mại hàng hóa Việt Nam - Hàn Quốc giai đoạn 2001-2016, những vấn đề đặt ra và giải pháp

Mục đích nghiên cứu của luận án là phân tích thực trạng cơ cấu thương mại hàng hóa Việt Nam - Hàn Quốc giai đoạn 2001-2016, trong sự so sánh đối chiếu với một số quốc gia khác của khu vực. Từ đó, luận án nhận diện kết quả đạt được và những vấn đề đặt ra; kiến nghị các giải pháp để cải thiện cơ cấu thương mại hàng hóa Việt Nam - Hàn Quốc những năm tới đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Cơ cấu thương mại hàng hóa Việt Nam - Hàn Quốc giai đoạn 2001-2016, những vấn đề đặt ra và giải pháp VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRƯƠNG QUANG HOÀNCƠ CẤU THƯƠNG MẠI HÀNG HÓA VIỆT NAM -HÀN QUỐC GIAI ĐOẠN 2001 - 2016: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRƯƠNG QUANG HOÀNCƠ CẤU THƯƠNG MẠI HÀNG HÓA VIỆT NAM -HÀN QUỐC GIAI ĐOẠN 2001 - 2016: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP Chuyên ngành : Kinh tế Quốc tế Mã số : 9 31 01 06 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Nguyễn Duy Dũng 2. PGS. TS. Nguyễn Huy Hoàng HÀ NỘI - 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả trìnhbày của luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứunào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2019 Tác giả luận án Trương Quang Hoàn MỤC LỤCMỤC LỤC IDANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VDANH MỤC CÁC BẢNG VIIIDANH MỤC CÁC HÌNH XIMỞ ĐẦU 1CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUANĐẾN CHỦ ĐỀ LUẬN ÁN 13 1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến cơ sở lý luận về cơ cấu thương mại hàng hóa 13 1.2. Các công trình nghiên cứu thương mại Việt – Hàn như là một phần hợp thành quan hệ chung giữa hai quốc gia hoặc cấp độ rộng lớn hơn 16 1.3. Các công trình nghiên cứu chuyên sâu về thương mại Việt - Hàn 20 1.4. Các công trình nghiên cứu chuyên sâu thương mại hàng hóa khác 27 1.5. Đánh giá chung và những vấn đề luận án tập trung giải quyết 30CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU THƯƠNG MẠI HÀNGHÓA SONG PHƯƠNG 33 2.1. Các khái niệm cơ bản 33 2.1.1. Thương mại hàng hóa, thương mại liên ngành và thương mại nội ngành 33 2.1.2. Cơ cấu thương mại hàng hóa và cơ cấu thương mại hàng hóa song phương 35 2.1.3. Cơ cấu thương mại hàng hóa hợp lý và cải thiện cơ cấu thương mại hàng hóa 36 2.2. Cơ sở lý thuyết 38 2.2.1. Lý thuyết lợi thế so sánh tương đối 39 2.2.2. Lý thuyết tương quan các nhân tố 40 2.2.3. Lý thuyết lợi thế kinh tế theo quy mô (lý thuyết thương mại mới) 41 i 2.2.4. Lý thuyết mạng lưới sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu 42 2.2.5. Lý thuyết lợi thế cạnh tranh quốc gia 43 2.3. Cơ sở đánh giá hiệu quả cơ cấu thương mại hàng hóa song phương 44 2.3.1. Hiệu quả khai thác lợi thế so sánh, khai thác các nguồn lực quốc gia và mức độ đáp ứng nhu cầu nhập khẩu đầu vào cho sản xuất, tiêu dùng 45 2.3.2. Chất lượng, khả năng cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu 46 2.3.3. Giá trị gia tăng hàng hóa xuất khẩu và mức độ tham gia của quốc gia vào mạng lưới sản xuất khu vực và quốc tế 46 2.3.4. Tính bền vững của cơ cấu xuất nhập khẩu 47 2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến cơ cấu thương mại hàng hóa song phương 48 2.4.1. Điều kiện tự nhiên của đất nước 48 2.4.2. Điều kiện, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp 49 2.4.3. Lợi thế so sánh của quốc gia 51 2.4.4. Quan hệ và chính sách phát triển thương mại của mỗi quốc gia 52 2.4.5. Chính sách thu hút FDI và chiến lược kinh doanh, đầu tư ra bên ngoài của mỗi quốc gia 52CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CƠ CẤU THƯƠNG MẠIHÀNG HÓA SONG PHƯƠNG 55 3.1. Nghiên cứu cơ cấu thương mại hàng hóa song phương dựa vào sử dụng các hệ thống phân loại hàng hóa quốc tế 55 3.1.1. Cơ cấu thương mại hàng hóa xét theo ngành xuất nhập khẩu 55 3.1.2. Cơ cấu thương mại hàng hóa xét theo giai đoạn sản xuất 56 3.1.3. Cơ cấu thương mại hàng hóa xét theo hàm lượng công nghệ 57 3.1.4. Cơ cấu thương mại hàng hóa xét theo đóng góp của các nhân tố 59 3.1.5. Thương mại hàng hóa Việt -Hàn xét theo yếu tố giá trị gia tăng 60 3.2. Nghiên cứu cơ cấu thương mại hàng hóa song phương dựa vào sử dụng các chỉ số cơ cấu thương mại 61 3.2.1. Chỉ số cường độ thương mại (TII) 61 ii 3.2.2. Chỉ số bổ sung thương mại (TCI) 61 3.2.3. Đa dạng hóa xuất khẩu ...