Luận án tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các nhân tố tác động đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Mục tiêu của luận văn là xuất phát từ thực tiễn về sự linh hoạt trong chế độ kế toán khi lựa chọn các công cụ kế toán và những rủi ro trên TTCK Việt Nam, trên cơ sở lý luận và tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước, mục tiêu tổng quát của luận án là thực hiện nghiên cứu thực nghiệm nhằm làm rõ mối quan hệ giữa các nhân tố liên quan tới đặc điểm doanh nghiệp, đặc điểm quản lý – kiểm soát với hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại 3 các công ty phi tài chính trên TTCK Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các nhân tố tác động đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN NGUYỄN HÀ LINH NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾNHÀNH VI ĐIỀU CHỈNH LỢI NHUẬN TẠI CÁC CÔNG TY PHI TÀI CHÍNH NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAMCHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN (KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN & PHÂN TÍCH) MÃ SỐ: 62.34.03.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN HỮU ÁNH HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi camkết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này là tôi tự thực hiện và không vi phạmyêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận án Nguyễn Hà Linh LỜI CẢM ƠN Sau bốn năm học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đượctiếp cận với những kiến thức mới và được trang bị những công cụ, phương phápnghiên cứu khoa học chuyên sâu, tôi đã hoàn thành luận án tiến sĩ chuyên ngành kếtoán, kiểm toán và phân tích. Kết quả đạt được ngày hôm nay là nhờ vào sự động viên, giúp đỡ cả về mặt vậtchất lẫn tinh thần từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp cùng các thầy cô giáo, đặc biệt làthầy giáo hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Hữu Ánh. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, đồng nghiệp, bạn bè và thầy giáohướng dẫn, những người đã luôn giúp đỡ, hỗ trợ tôi trong cuộc sống cũng như trên conđường nghiên cứu khoa học. Tôi xin chân thành cảm ơn Công ty Vietstock và Ủy ban chứng khoán nhà nướcđã cung cấp cho tôi bộ số liệu quan trọng để hoàn thành mảng phân tích dữ liệu. Tôixin cảm ơn các bạn đồng nghiệp, các thầy cô đã hỗ trợ tôi những kiến thức quý báu vềkinh tế lượng, thống kê và những kiến thức chuyên ngành chuyên sâu để tôi hoàn thiệnđược luận án của mình. Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận án Nguyễn Hà Linh MỤC LỤCLỜI CAM ĐOANLỜI CẢM ƠNMỤC LỤCDANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮTDANH MỤC BẢNG BIỂUDANH MỤC SƠ ĐỒCHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .............................................. 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 2 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 3 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 4 1.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 4 1.6. Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................... 4 1.7. Kết cấu của luận án ......................................................................................... 6KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................... 7CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HÀNH VIĐIỀU CHỈNH LỢI NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP ............................................ 8 2.1. Những vấn đề cơ bản về điều chỉnh lợi nhuận ............................................... 8 2.1.1. Khái niệm điều chỉnh lợi nhuận ................................................................... 8 2.1.2. Động cơ điều chỉnh lợi nhuận của nhà quản trị ............................................ 9 2.1.3. Cơ sở của hành vi điều chỉnh lợi nhuận ..................................................... 12 2.2. Các lý thuyết vận dụng để nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp ........................................................................................................ 15 2.2.1. Lý thuyết kế toán thực chứng .................................................................... 15 2.2.2. Lý thuyết đại diện ...................................................................................... 20 2.2.3. Lý thuyết thông tin bất đối xứng ................................................................ 24 2.3. Một số mô hình đo lường điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp ............. 28 2.3.1. Mô hình Healy (1985) ............................................................................... 29 2.3.2. Mô hình DeAngelo (1986) ......................................................................... 30 2.3.3. Mô hình Jones (1991) ................................................................................ 31 2.3.4. Mô hình của Dechow, Sloan & Sweeney (1995) ........................................ 32 2.3.5. Mô hình của Kothari, Leone & Wasley (2005) .......................................... 33 2.3.6. Mô hình của Rahman & Shahrur (2008) .................................................... 34 2.4. Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp .................................................................................................. 39 2.4.1. Các nhân tố thuộc đặc điểm doanh nghiệp ................................................. 40 2.4.2. Các nhân tố thuộc đặc điểm quản lý – kiểm soát........................................ 45 2.4.3. Khoảng trống nghiên cứu .................................... ...