Luận án Tiến sĩ Nghệ thuật: Nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ của dân tộc Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên

Luận án Tiến sĩ Nghệ thuật: Nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ của dân tộc Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên
Mô tả cơ bản về tài liệu:
Mục đích chung của luận án là làm sáng tỏ các cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm xác định và lý giải các đặc trưng tạo hình của tượng nhà mồ Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên theo từng phân nhóm địa phương, qua đó khẳng định giá trị nghệ thuật của những tác phẩm điêu khắc này bên cạnh giá trị văn hóa, khơi dậy niềm tự hào dân tộc của người Gia Rai về vai trò của họ đối với tiến trình lịch sử Mỹ thuật Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Nghệ thuật: Nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ của dân tộc Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH Hồ Thị Thanh Nhàn NGHỆ THUẬT ĐIÊU KHẮC TƯỢNG NHÀ MỒ CỦA DÂN TỘC GIA RAI Ở BẮC TÂY NGUYÊN LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGHỆ THUẬT Tp. Hồ Chí Minh – 2023 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH Hồ Thị Thanh Nhàn NGHỆ THUẬT ĐIÊU KHẮC TƯỢNG NHÀ MỒ CỦA DÂN TỘC GIA RAI Ở BẮC TÂY NGUYÊN Chuyên ngành: Lý luận và Lịch sử Mỹ thuật Mã số: 921 01 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGHỆ THUẬT Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN XUÂN TIÊN Tp. Hồ Chí Minh – 2023 i LỜI CẢM ƠN VÀ CAM ĐOAN Tôi xin chân thành cảm ơn GS.TS.Nguyễn Xuân Tiên đã tận tâm hướng dẫn và đóng góp những ý kiến quý báu cho tôi, xin cảm ơn khoa Sau Đại Học của trường đại học Mỹ thuật Tp.HCM, Ban Giám Hiệu cùng các phòng ban liên quan đã tổ chức đào tạo và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án. Bên cạnh đó, tôi xin cảm ơn GS.TS.Từ Thị Loan (nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam) và TS.Nguyễn Thị Kim Vân (nguyên Giám đốc Bảo tàng tỉnh Gia Lai) đã tin tưởng giới thiệu tôi dự tuyển khóa đào tạo này, cảm ơn trường đại học Văn Lang đã hỗ trợ kinh phí và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nâng cao trình độ. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các cơ quan quản lý văn hóa ở các tỉnh Tây Nguyên, những nhà nghiên cứu, các đồng nghiệp từng cung cấp tư liệu và góp ý cho luận án này, chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã quan tâm giúp đỡ tôi trong một số giai đoạn khó khăn khi thực hiện luận án. Tôi xin cam đoan bản luận án tiến sĩ Nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ của dân tộc Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những vấn đề và kết quả nghiên cứu trong luận án này cùng với các bài báo khoa học có liên quan là trung thực và chưa từng công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 08/10/2023 Tác giả luận án Hồ Thị Thanh Nhàn ii MỤC LỤC Mở đầu …………………………………………………………………… Trang 01 Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài ……………………………… 19 1.1. Khái niệm, thuật ngữ liên quan đến đề tài …………………………………… 19 1.1.1. Nghệ thuật điêu khắc ……………………………………………………… 19 1.1.2. Tượng nhà mồ …………………………………………………………….. 30 1.1.3. Bắc Tây Nguyên …………………………………………………………... 31 1.1.4. Dân tộc Gia Rai …………………………………………………………… 33 1.2. Cơ sở lý thuyết của đề tài …………………………………………………… 36 1.2.1. Các lý thuyết Mỹ thuật và quan điểm lý luận Mỹ học dân gian ………….. 37 1.2.2. Một số lý thuyết bổ trợ từ các chuyên ngành khác ………………………... 43 1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài ……………………………………………………. 49 1.3.1. Đặc điểm môi trường tự nhiên của tượng nhà mồ Gia Rai ………….......... 49 1.3.2. Đặc điểm môi trường văn hóa của tượng nhà mồ Gia Rai ………………... 54 Tiểu kết …………………………………………………………………………... 59 Chương 2: Đặc trưng tạo hình của nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên ……………………………………………………... 60 2.1. Những đặc trưng chung về tạo hình của tượng nhà mồ Gia Rai …………….. 60 2.1.1. Các đề tài và nội dung, hình tượng nghệ thuật tương ứng .…...………….. 60 2.1.2. Chất liệu, dụng cụ điêu khắc và thủ pháp tạo hình ……………………….. 73 2.2. Đặc điểm tạo hình của tượng nhà mồ Gia Rai theo nhóm địa phương ……… 78 2.2.1. Tượng nhà mồ Gia Rai Aráp ……………………………………………… 78 2.2.2. Tượng nhà mồ Gia Rai Chon ……………………………………………... 81 2.2.3. Tượng nhà mồ Gia Rai T’buăn …………………………………………… 83 2.2.4. Tượng nhà mồ Gia Rai Chor ……………………………………………… 85 2.2.5. Tượng nhà mồ Gia Rai Mthur …………………………………………….. 88 2.3. Sự tương đồng và dị biệt của nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ Gia Rai so với một số dân tộc có liên quan …………………………………...................... 90 2.3.1. Tương quan với tượng nhà mồ của dân tộc Ba Na ở Bắc Tây Nguyên ..…. 90 iii 2.3.2. Tương quan với tượng nhà mồ của một số dân tộc khác ở Tây Nguyên .... 102 2.3.3. Tương quan với điêu khắc của dân tộc Chăm và dân tộc Kinh ………….. 105 2.3.4. Tương quan với một số dân tộc ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương …. 110 Tiểu kết ………………………………………………………………………….. 112 Chương 3: Bảo vệ và phát huy giá trị nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ của dân tộc Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên ………………………………………. 114 3.1. Giá trị nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ Gia Rai ở Bắc Tây Nguyên …… 114 3.1.1. Giá trị bản sắc dân tộc, vượt trội và ...