Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu đặc tính sinh học của virus Lùn lúa cỏ (Rice Grassy Stunt Virus) và khả năng truyền bệnh qua rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal)

Mục tiêu của luận án nhằm xác định đặc tính sinh học của virus RGSV gây bệnh Lùn lúa cỏ trên lúa ở ĐBSCL; xác định mối quan hệ sinh học giữa RGSV và rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal); khả năng chống chịu của một số dòng/giống lúa ở ĐBSCL đối với RGSV.Mời các bạn tham khảo nội dung chi tiết đề tài!

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu đặc tính sinh học của virus Lùn lúa cỏ (Rice Grassy Stunt Virus) và khả năng truyền bệnh qua rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal) BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ NGUYỄN PHÚ DŨNGNGHIÊN CỨU ĐẶC TÍNH SINH HỌC CỦAVIRUS LÙN LÚA CỎ (Rice Grassy Stunt Virus) VÀ KHẢ NĂNG TRUYỀN BỆNH QUA RẦY NÂU (Nilaparvata lugens Stal) LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH BẢO VỆ THỰC VẬT Mã số ngành: 62 62 01 12 CẤN THƠ, 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ NGUYỄN PHÚ DŨNGNGHIÊN CỨU ĐẶC TÍNH SINH HỌC CỦAVIRUS LÙN LÚA CỎ (Rice Grassy Stunt Virus) VÀ KHẢ NĂNG TRUYỀN BỆNH QUA RẦY NÂU (Nilaparvata lugens Stal) LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH BẢO VỆ THỰC VẬT Mã số ngành: 62 62 01 12 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN PGS.TS. PHẠM VĂN DƯ PGS.TS. NGUYỄN VĂN HUỲNH CẤN THƠ, 2021 CHẤP THUẬN CỦA HỘI ĐỒNG Luận án này, với đề tựa là “Nghiên cứu đặc tính sinh học của virus Lùnlúa cỏ (Rice Grassy Stunt Virus) và khả năng truyền bệnh qua rầy nâu(Nilaparvata lugens Stal)”, do nghiên cứu sinh Nguyễn Phú Dũng thực hiệndưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Phạm Văn Dư và PGS.TS Nguyễn Văn Huỳnh.Luận án được bảo vệ và được Hội đồng chấm luận án thông qua ngày thángnăm 20 tại phòng Khoa Nông Nghiệp – Trường Đại học Cần Thơ. Ủy viên Thư ký Phản biện 1 Phản biện 2 Cán bộ hướng dẫn Chủ tịch Hội đồng PGS.TS. PHẠM VĂN DƯ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của nghiên cứu sinh NguyễnPhú Dũng với sự hướng dẫn của PGS.TS Phạm Văn Dư và PGS.TS Nguyễn VănHuỳnh. Các số liệu và kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từngđược công bố bởi tác giả khác trong bất kỳ công trình nào trước đây. Người hướng dẫn khoa học Tác giả luận án PGS.TS. PHẠM VĂN DƯ NGUYỄN PHÚ DŨNG LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận án, trước hết cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng vàbiết ơn sâu sắc tới: PGS. TS. Phạm Văn Dư và PGS. TS. Nguyễn Văn Huỳnh đã tận tình hướng dẫn,động viên trong lúc gặp khó khăn và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt quá trìnhthực hiện công trình nghiên cứu. Xin gửi lời đặc biệt cám ơn quý Thầy, Cô và các anh chị trong Bộ môn Bảo vệThực vật, những người đã giảng dạy, chia sẻ kinh nghiệm và giúp đỡ cho tôi trongsuốt quá trình học tập và thực hiện luận án. Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban Giám Hiệu, Ban chủ nhiệm Khoa Nôngnghiệp, trường Đại học Cần Thơ và Đại học An Giang, Viện lúa quốc tế (IRRI), Sởkhoa học và công nghệ tỉnh An Giang đã tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp một phầnnguồn kinh phí trong quá trình thực hiện luận án. Phòng thí nghiệm phòng trừ sinh học bộ môn Bệnh cây – Viện lúa ĐBSCL, Trungtâm BVTV phía Nam, bộ môn Khoa học cây trồng, Khoa Nông nghiệp, trường Đại họcAn Giang đã tạo điều kiện và giúp đỡ thực hiện các thí nghiệm có liên quan đến luậnán. Cuối cùng, tôi vô cùng biết ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp gần xa đã độngviên khuyến khích, giúp đỡ cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận án này. Nguyễn Phú Dũng i TÓM TẮT Nghiên cứu đặc tính sinh học của virus Lùn lúa cỏ (Rice Grassy Stunt Virus) vàkhả năng truyền bệnh qua rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal). Mục tiêu của luận án làxác định đặc tính sinh học của virus RGSV và rầy nâu gây bệnh Lùn lúa cỏ trên lúa ởĐồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), xác định mối quan hệ sinh học giữa RGSV vàrầy nâu, khả năng chống chịu của một số dòng/giống lúa ở ĐBSCL đối với RGSV. Kếtquả cũng nhằm góp phần làm cơ sở khoa học cho công tác chNn đoán, phát hiện vàquản lý bệnh hại được tốt hơn tại ĐBSCL. Virus RGSV có tỉ lệ (%) hiện diện phổ biến hơn virus Lùn xoắn lá (Rice RaggedStunt Virus, RRSV) và RGSV phối hợp với RRSV trên các mẫu lúa chét ở 3 tỉnh đạidiện ĐBSCL (Long An, An Giang và Hậu Giang). Kết quả tương tự đối với 2 loài cỏdại gồm lồng vực và đuôi phụng được xem là nguồn lưu tồn và lan truyền virus RGSV.Các chủng RGSV được thu thập và phân tích di truyền năm 2012 và 2018 tại ĐBSCLđều chứng tỏ có sự đa dạng (chia thành 4 nhóm nhưng vẫn cho thấy cùng có chungnguồn gốc) và mối quan hệ di truyền chặt chẽ (độ tương đồng cao từ 97,42% đến98,98%) giữa các chủng RGSV được so sánh. Cây phát sinh chủng loài thể hiện cácvirus được phân lập tại vùng ĐBSCL có mối quan hệ gần và gộp một nhóm (có chỉ sốboostrap 100% được lặp lại 1000 lần). Thời gian ủ virus trung bình 4,86±1,63 ngày/rầy nâu, 18,83±0,83 ngày/cây lúa.Tỷ lệ (%) cây lúa nhiễm bệnh thể hiện thấp nhất với 10,4% ở ngày thứ 3 và cao nhấtvào ngày thứ 15 với 45,6%. Thời gian rầy nâu truyền bệnh liên tục trung bình 1,9±1,8ngày. Tuổi thọ trung bình của rầy truyền được bệnh là 9,9±5,2 ngày. Thời gian để rầynâu lấy được virus RGSV tối thiểu là 30 phút, tối thích 4 ngày và thời gian rầy truyềnđược virus này tối thiểu là 15 phút, tối thích 24 giờ. Tốc độ gia tăng chiều cao cây và sinh chồi lúa chịu ảnh hưởng khi mật số rầy nâumang virus càng cao. Quản lý rầy nâu khi mật số từ 1 – 3 con rầy/cây lúa với tỷ lệ gâybệnh từ 12,5 – 13,75% ở giai đoạn dưới 15 – 20 ngày tuổi tốt hơn mật số từ 4 – 5 conrầy/cây lúa với tỷ lệ gây bệnh từ 15,63 – 48,75%. Chiều cao cây lúa chịu ảnh hưởngbởi ấu trùng rầy nâu tuổi 1, 2 và 3 truyền được virus cao hơn rầy nâu tuổi 4 và trư ...