Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ: Đặc điểm của hành động hỏi và hồi đáp hỏi trong tiếng Việt từ góc độ phân tầng xã hội

Luận án này nhằm mục đích chỉ ra các đặc điểm về nội dung và hình thức của hành động hỏi – hồi đáp hỏi dưới sự chi phối của ba nhân tố: tuổi, giới, địa vị, qua đó thấy được sự chi phối của các nhân tố xã hội đối với giao tiếp, vấn đề lựa chọn ngôn ngữ trong giao tiếp…Kết quả dự kiến đạt được sẽ góp phần vào nghiên cứu Ngữ dụng học tiếng Việt, cụ thể là hành động ngôn ngữ và Ngôn ngữ học xã hội tiếng Việt, cụ thể là sự phân tầng xã hội trong sử dụng ngôn ngữ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ: Đặc điểm của hành động hỏi và hồi đáp hỏi trong tiếng Việt từ góc độ phân tầng xã hội BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI BÙI ĐOAN TRANGĐẶC ĐIỂM CỦA HÀNH ĐỘNG HỎI VÀ HỒI ĐÁP HỎITRONG TIẾNG VIỆT TỪ GÓC ĐỘ PHÂN TẦNG XÃ HỘI LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ Hà Nội - 2023 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI BÙI ĐOAN TRANGĐẶC ĐIỂM CỦA HÀNH ĐỘNG HỎI VÀ HỒI ĐÁP HỎITRONG TIẾNG VIỆT TỪ GÓC ĐỘ PHÂN TẦNG XÃ HỘI Chuyên ngành: Ngôn ngữ học Mã số: 9. 22. 90. 20 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. GS.TS. Nguyễn Văn Khang 2. PGS.TS. Nguyễn Thị Lương 3Hà Nội - 2023 i LỜI CAM ĐOAN Đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những tư liệu và số liệu trongluận án là trung thực do tôi thực hiện. Đề tài nghiên cứu và các kết luận chưađược ai công bố. Tác giả luận án Bùi Đoan Trang ii MỤC LỤCMỤC LỤC.................................................................................................................................. iiDANH MỤC BIỂU ĐỒ...........................................................................................................lxvMỞ ĐẦU.....................................................................................................................................11. Lí do lựa chọn đề tài................................................................................................ 12. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................... 23. Đối tượng, phạm vi và tư liệu nghiên cứu.............................................................. 23.3. Tư liệu nghiên cứu ............................................................................................... 34. Phương pháp và thủ pháp nghiên cứu................................................................... 36. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận án ................................................................ 47. Bố cục của luận án................................................................................................... 5Chương 1TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN......................................... 61.1. Tổng quan nghiên cứu hành động hỏi và hồi đáp hỏi trong tiếng Việt.............61.1.1. Hành động hỏi và hồi đáp hành động hỏi trong tiếng Việt từ góc độ lí thuyết hành độngngôn ngữ......................................................................................................................................61.1.2. Hành động hỏi và hồi đáp hỏi trong tiếng Việt từ góc độ lí thuyết phân tầng xã hội ......9Ngôn ngữ học xã hội ra đời xuất phát từ thuộc tính xã hội của ngôn ngữ để lí giải các hiệntượng cũng như diễn biến của ngôn ngữ, có thể xuất phát từ biến thể ngôn ngữ và diễn biếncủa biến thể ngôn ngữ để lí giải các hiện tượng xã hội cũng như diễn biến của xã hội có liênquan. Trên thế giới, đây là một hướng nghiên cứu rất mạnh và đạt được nhiều thành tựu. Cóthể kể đến sự thành công của ngôn ngữ học xã hội ở phương Tây khi nghiên cứu mối quan hệgiữa ngôn ngữ và giới. Ở Việt Nam hiện nay, hướng nghiên cứu này cũng đã được nhiều tácgiả quan tâm. Riêng với hành động hỏi và hồi đáp hỏi, theo khả năng bao quát tài liệu củachúng tôi thì chưa có công trình nào đi sâu về vấn đề này. Tuy nhiên trong một số luận án,luận văn, bài viết… cũng đã “chạm” đến đối tượng nghiên cứu này. Dưới đây luận án sẽ tổngthuật một số công trình nghiên cứu về hành động hỏi và hồi đáp hỏi từ lí thuyết phân tầng xãhội của một số tác giả trên thế giới và ở Việt Nam.....................................................................91.2. Cơ sở lí luận của luận án.................................................................................... 14Luận án chọn các lí thuyết sau làm cơ sở lí luận cho luận án: Hành động ngônngữ, hành động hỏi; Hội thoại và tương tác hỏi - đáp; Phương ngữ xã hội và vấnđề phân tầng xã hội trong sử dụng ngôn ngữ. Ở mỗi lí thuyết luận án chỉ giớithiệu những vấn đề cơ bản có liên quan đến đối tượng của luận án......................14 iii1.2.1. Hành động ngôn ngữ, hành động hỏi..............................................................................141.2.1.1. Hành động ngôn ngữ..................................................................................... 14 ...