Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học: Ẩn dụ ý niệm màu sắc trong Tiếng Việt

Vận dụng lý thuyết ngữ nghĩa học tri nhận trong thực tiễn nghiên cứu tiếng Việt, luận án được thực hiện với mục đích làm sáng tỏ đặc điểm của ẩn dụ ý niệm màu sắc, cung cấp hiểu biết cụ thể về cơ sở hình thành ẩn dụ ý niệm màu sắc, các mô hình tri nhận ẩn dụ ý niệm màu sắc trong tiếng Việt. Qua đó, khám phá thêm nhiều phương diện mới về đặc trưng tri nhận, phương thức tư duy của người Việt trong quá trình sử dụng công cụ tiếng Việt, lấp đầy “khoảng trống” trong lĩnh vực nghiên cứu. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học: Ẩn dụ ý niệm màu sắc trong Tiếng Việt ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC  NGUYỄN THỊ LIÊN ẨN DỤ Ý NIỆM MÀU SẮC TRONG TIẾNG VIỆTLUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC Huế, tháng 2 năm 2022 ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC  NGUYỄN THỊ LIÊN ẨN DỤ Ý NIỆM MÀU SẮC TRONG TIẾNG VIỆT Ngành: Ngôn ngữ học Mã số: 92 29 020LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS Trương Thị Nhàn 2. PGS.TS Trần Văn Sáng Huế, tháng 2 năm 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình của riêng tôi. Các số liệu, kết quả thu đượctrong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trìnhkhoa học nào. Tác giả luận án Nguyễn Thị Liên LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Đại học Huế, quý thầy cô trường Đại học Khoa họcHuế, khoa Ngữ văn trường Đại học Khoa học Huế đã tạo điều kiện học tập, giảngdạy, truyền đạt cho tôi những kiến thức về ngôn ngữ học. Đặc biệt, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Trương Thị Nhàn, PGS.TS. Trần Văn Sáng đã tận tình hướng dẫn, cho tôi những lời khuyên quý báu, giúptôi hoàn thành luận án này. Đồng thời, tôi xin được cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã tạo điềukiện, giúp đỡ tôi cả về vật chất lẫn tinh thần trong suốt quá trình học tập và viếtluận án. MỤC LỤCLỜI CAM ĐOANLỜI CẢM ƠNMỤC LỤCBẢNG QUY ƯỚC CÁCH VIẾT TẮT DÙNG TRONG LUẬN ÁNDANH MỤC BẢNGDANH MỤC BIỂU ĐỒDANH MỤC SƠ ĐỒMỞ ĐẦU .......................................................................................................................................................11. Lí do chọn đề tài ............................................................................................................... 12. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................. 23. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 34. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 45. Đóng góp mới của luận án............................................................................................... 66. Cấu trúc luận án................................................................................................................ 6CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾTCỦA ĐỀ TÀI ..............................................................................................................................................81.1. DẪN NHẬP .................................................................................................................. 81.2. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................................. 81.2.1. Tổng quan nghiên cứu về “màu sắc” trong ngôn ngữ.......................................81.2.1.1. Trên thế giới ...................................................................................................81.2.1.2. Ở Việt Nam ..................................................................................................111.2.2. Tổng quan nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm màu sắc ............................................141.2.2.1. Trên thế giới ................................................................................................141.2.2.2. Ở Việt Nam .................................................................................................161. 3. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ...........................................181.3.1. Một số khái niệm liên quan đến ẩn dụ ý niệm ................................................181.3.1.1. Phạm trù (category) và phạm trù hóa (categorization) ................................181.3.1.2. Ý niệm (concept) và sự ý niệm hóa (conceptualization) .............................191.3.1.3. Không gian tinh thần (mental space) và mô hình tri nhận (cognitive models)...................................................................................................................................201.3.1.4. Tính nghiệm thân (embodiment)..................................................................221.3.1.5. Lược đồ hình ảnh (image schema) ...............................................................241.3.1.6. Điển dạng (prototype) ..................................................................................241.3.2. Lý thuyết ẩn dụ ý niệm....................................................................................261.3.2.1. Khá ...