Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học: Kính ngữ trong tiếng Nhật và những biểu hiện tương đương trong tiếng Việt

Mục đích của luận án là nghiên cứu, phân tích để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa kính ngữ trong tiếng Nhật và những biểu hiện tương đương trong tiếng Việt. Cụ thể, nghiên cứu của chúng tôi nhằm làm rõ: Kính ngữ tiếng Nhật được thể hiện bằng các phương thức nào, đặc điểm của các phương thức đó là gì; Các biểu hiện tương đương trong tiếng Việt là gì, có những đặc điểm gì;
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học: Kính ngữ trong tiếng Nhật và những biểu hiện tương đương trong tiếng Việt VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ HẰNG NGAKÍNH NGỮ TRONG TIẾNG NHẬT VÀ NHỮNG BIỂU HIỆN TƯƠNG ĐƯƠNG TRONG TIẾNG NHẬT Ngành: Ngôn ngữ học so sánh, đối chiếu Mã số: 9 22 20 24 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Hoàng Anh Thi Hà Nội, 2023 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từngđược công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà nội, ngày tháng năm 2023 Tác giả luận án Nguyễn Thị Hằng Nga MỤC LỤCMỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 1CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝTHUYẾT.............................................................................................................................. 71.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu kính ngữ ............................................................. 71.1.1. Tổng quan nghiên cứu kính ngữ trong tiếng Nhật ................................................... 71.1.2. Tổng quan nghiên cứu kính ngữ tiếng Nhật trong mối quan hệ với lịch sự .........141.2. Cơ sở lý thuyết ...........................................................................................................191.2.1. Khái niệm kính ngữ tiếng Nhật ..............................................................................191.2.2.Phân loại kính ngữ tiếng Nhật .................................................................................... 211.2.3. Một số đặc điểm ngôn ngữ và văn hóa giao tiếp liên quan kính ngữ tiếngNhật ...........................................................................................................................341.2.4. Cơ sở lý thuyết về ngôn ngữ học đối chiếu .....................................................411.3. Tiểu kết chương 1 ......................................................................................................42CHƯƠNG 2: CÁC PHƯƠNG THỨC NGỮ PHÁP BIỂU THỊ KÍNH NGỮ TIẾNGNHẬT VÀ TƯƠNG ĐƯƠNG TRONG TIẾNG VIỆT .............................................442.1. Các phương thức ngữ pháp biểu thị kính ngữ tiếng Nhật ................................442.1.1. Phương thức sử dụng tiền tố biểu thị kính ngữ tiếng Nhật...................................442.1.2. Phương thức sử dụng hậu tố biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật .........................562.1.3. Phương thức sử dụng tiền tố kết hợp hậu tố biểu thị kính ngữ tiếng Nhật ................652.2. Các biểu hiện ngữ pháp tương đương trong tiếng Việt ......................................772.2.1. Phương thức sử dụng cấu trúc chủ-vị thể hiện lịch sự trong tiếng Việt .........782.2.2. Phương thức sử dụng tình thái từ thể hiện lịch sự trong tiếng Việt................792.2.3. Tổ hợp lịch sự trong tiếng Việt .......................................................................812.3. Đối chiếu các phương thức ngữ pháp biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật vớinhững biểu hiện tương đương trong tiếng Việt ...........................................................842.3.1. Sự khác biệt về tần suất sử dụng các phương thức ngữ pháp .........................842.3.2. Sự khác biệt về các dạng thức trong các phương thức ngữ pháp ...................862.4. Tiểu kết chương 2 ......................................................................................................88CHƯƠNG 3: CÁC PHƯƠNG THỨC TỪ VỰNG BIỂU THỊ KÍNH NGỮ TIẾNGNHẬT VÀ TƯƠNG ĐƯƠNG TRONG TIẾNG VIỆT .............................................903.1. Các phương thức từ vựng biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật ..........................903.1.1.Từ xưng hô biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật .......................................................903.1.2.Từ đồng nghĩa lịch sự biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật ...............................963.1.3. Từ Hán-Nhật biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật.................................................1043.2. Các biểu hiện từ vựng thể hiện lịch sự trong tiếng Việt ......................................... 1063.2.1. Từ xưng hô thể hiện lịch sự trong tiếng Việt .......................................................1063.2.2.Từ đồng nghĩa lịch sự thể hiện lịch sự trong tiếng Việt .................................1103.2.3.Từ Hán-Việt thể hiện lịch sự trong tiếng Việt ................................................1113.3. Đối chiếu các phương thức từ vựng biểu thị kính ngữ trong tiếng Nhật vàtương đương trong tiếng Việt ...............................................................................1133.3.1. Đối chiếu kính ngữ từ ngữ xưng hô trong tiếng Nhật và tương đương trongtiếng Việt. ................................................................................................................1133.3.2. Đối chiếu kính ngữ từ ngữ đồng nghĩa trong tiếng Nhật và tương đương trongtiếng Việt .................................................................................................................1173.3.3. Đối chiếu kính ngữ từ Hán-Nhật và tương đương trong tiếng Việt ..............1193.4. Tiểu kết chương 3 ....................................................................................................123CHƯƠNG 4: KHẢO SÁT TRƯỜNG HỢP CHUYỂN DỊCH KÍNH NGỮ TIẾNGNHẬT SANG TIẾNG VIỆT QUA MỘT SỐ TÁC PHẨM VĂN HỌC NHẬT BẢNVÀ BẢN DỊCH TIẾNG VIỆT .......................................................... ...