Luận án Tiến sĩ Nhân học: Nghi lễ gia đình của người Mường ở xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa

Luận án Tiến sĩ Nhân học "Nghi lễ gia đình của người Mường ở xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa" trình bày các nội dung chính sau: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý thuyết và địa bàn nghiên cứu; Các nghi lễ liên quan đến chu kỳ vòng đời; Các nghi lễ thờ cúng trong gia đình; Xu hướng, nguyên nhân biến đổi nghi lễ gia đình và giá trị của nghi lễ gia đình trong đời sống văn hóa người Mường hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Nhân học: Nghi lễ gia đình của người Mường ở xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI -----*----- HÀ DIỆU THUNGHI LỄ GIA ĐÌNH CỦA NGƯỜI MƯỜNGỞ XÃ CẨM LƯƠNG, HUYỆN CẨM THỦY, TỈNH THANH HÓA LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÂN HỌC HÀ NỘI, 2022 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI -----*----- HÀ DIỆU THUNGHI LỄ GIA ĐÌNH CỦA NGƯỜI MƯỜNGỞ XÃ CẨM LƯƠNG, HUYỆN CẨM THỦY, TỈNH THANH HÓA Ngành: Nhân học Mã số: 9.31.03.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÂN HỌCNgười hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. ĐẶNG THỊ HOA 2. TS. NGUYỄN ANH CƯỜNG HÀ NỘI, 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của cá nhântôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Đặng Thị Hoa và TS Nguyễn Anh Cường.Kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực, các quan điểm và dữ liệu màluận án kế thừa của các tác giả đi trước đều có nguồn gốc rõ ràng, được tríchnguồn theo đúng quy định. Kết quả nghiên cứu của luận án chưa công bốtrong các công trình khác. Nghiên cứu sinh Hà Diệu Thu LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc, Phòng Quản lýđào tạo, Khoa Dân tộc/Nhân học, Sử học, Khảo cổ học cùng các quý thầy côcủa Học viện Khoa học xã hội đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thànhchương trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Đặng Thị Hoa và TSNguyễn Anh Cường đã chỉ bảo tận tình, hướng dẫn để tôi có thể hoàn thànhluận án này. Tôi xin cảm ơn UBND xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy, tỉnh ThanhHóa, các cán bộ Văn hóa xã, đồng bào Mường ở các thôn trong xã đã giúp đỡ,cung cấp số liệu, tư liệu cho tôi trong thời gian điền dã tại thực địa. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, đồng nghiệp đã động viên tôitrong suốt quá trình hoàn thành luận án. Hà Nội, ngày tháng năm 2022 Nghiên cứu sinh MỤC LỤCMỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝTHUYẾT VÀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .................................................... 111.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................... 11 1.1.1. Nghiên cứu về nghi lễ gia đình của các dân tộc ở Việt Nam ....... 11 1.1.2. Nghiên cứu về nghi lễ và nghi lễ gia đình của người Mường ở Việt Nam ................................................................................................. 15 1.1.3. Nghiên cứu về người Mường và nghi lễ gia đình của người Mường ở Thanh Hóa ............................................................................... 211.2. Cơ sở lý thuyết ........................................................................................ 25 1.2.1. Một số khái niệm........................................................................... 25 1.2.2. Lý thuyết nghiên cứu .................................................................... 311.3. Khái quát về địa bàn nghiên cứu .......................................................... 35 1.3.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ................................................. 35 1.3.2. Đặc điểm dân số, dân cư ............................................................... 37 1.3.3. Đặc điểm kinh tế - văn hóa - xã hội .............................................. 38Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 47Chương 2: CÁC NGHI LỄ LIÊN QUAN ĐẾN CHU KỲ VÒNG ĐỜI ... 492.1. Nghi lễ sinh đẻ......................................................................................... 49 2.1.1. Quan niệm liên quan đến sinh đẻ và con cái................................. 49 2.1.2. Kiêng kỵ trong giai đoạn mang thai và sinh con .......................... 51 2.1.3. Nghi lễ khi sinh ............................................................................. 52 2.1.4. Nghi lễ sau khi sinh....................................................................... 55 2.1.5. Biến đổi trong nghi lễ sinh đẻ ....................................................... 612.2. Nghi lễ hôn nhân..................................................................................... 68 2.2.1. Quan niệm của người Mường về hôn nhân .... ...