Luận án Tiến sĩ Nhân học: Nghi lễ trong chu kỳ đời người của người Tày huyện Nà Hang tỉnh Tuyên Quang

Luận án tập trung nghiên cứu sâu về nghi lễ trong chu kỳ đời người của người Tày ở huyện Nà Hang bao gồm: nghi lễ sinh đẻ, nghi lễ hôn nhân và nghi lễ tang ma từ truyền thống đến biến đổi. Phạm vi truyền thống được giới hạn là giai đoạn trước năm 1986; Giai đoạn biến đổi được xác định là từ đổi mới năm 1986 đến nay và nhất là từ khi có Thủy điện Tuyên Quang đã tác động đáng kể đến văn hóa của người Tày và một số tộc người sinh sống ở nơi đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Nhân học: Nghi lễ trong chu kỳ đời người của người Tày huyện Nà Hang tỉnh Tuyên Quang VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI --------------------------------- NGUYỄN THỊ HOA MAINGHI LỄ TRONG CHU KỲ ĐỜI NGƢỜICỦA NGƢỜI TÀY HUYỆN NÀ HANG TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÂN HỌC Hà Nội - 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI --------------------------------- NGUYỄN THỊ HOA MAINGHI LỄ TRONG CHU KỲ ĐỜI NGƢỜICỦA NGƢỜI TÀY HUYỆN NÀ HANG TỈNH TUYÊN QUANG Ngành: Nhân học Mã số : 9 31 03 02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÂN HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM QUANG HOAN Hà Nội- 2019 LỜI CAM ĐOAN Luận án với đề tài: “Nghi lễ trong chu kỳ đời người của người Tày ởhuyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang” là công trình nghiên cứu khoa học củariêng tôi. Tôi xin cam đoan các kết quả nghiên cứu của luận án là trung thựcvà chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Hoa Mai LỜI CẢM ƠN Sau quá trình học tập và thực hiện đề tài luận án “Nghi lễ trong chu kỳđời người của người Tày huyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang, đến nay luận ánđã được hoàn thành. Có được kết quả này, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến PGS.TS.Phạm Quang Hoan, người Thầy đã tận tâm, nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo chotôi trong quá trình thực hiện luận án. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn chân thành đến Khoa Dân tộc học và Nhânhọc, đặc biệt là PGS.TS. Nguyễn Thị Song Hà và các thầy, cô giáo trongKhoa đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn chân thành đến Lãnh đạo và các phòng ban,đơn vị thuộc Học viện Khoa học xã hội đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi thựchiện luận án này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến lãnh đạo và các cán bộ ViệnNghiên cứu Con người, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã tạo điềukiện thuận lợi về thời gian và vật chất để tôi thực hiện luận án này. Tôi xin bày tỏ lời biết ơn chân thành đến các thôn, bản, xã, thị trấn củahuyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang nơi tôi đã tiến hành khảo sát thực tiễn củađề tài luận án. Tôi xin bày tỏ lời biết ơn chân thành đến gia đình, người thân và bạn bèđã động viên và giúp đỡ tôi thực hiện luận án này. Hà Nội, tháng năm 2019 Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Hoa Mai MỤC LỤCMỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN, CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀKHÁI QUÁT VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ........................................................ 8 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................. 8 1.2. Cơ sở lý thuyết của đề tài ......................................................................... 18 1.3. Khái quát về Tuyên Quang, về Nà Hang và người Tày ở Nà Hang................. 29Chương 2: NGHI LỄ SINH ĐẺ VÀ NUÔI DẠY CON...................................... 40 2.1. Quan niệm của người Tày về con cái ........................................................ 40 2.2. Cơ sở tín ngưỡng của nghi lễ sinh đẻ ........................................................ 48 2.3. Chăm sóc và nuôi dạy trẻ ......................................................................... 62Chương 3: NGHI LỄ HÔN NHÂN CỦA NGƢỜI TÀY .................................... 68 3.1. Quan niệm của người Tày về hôn nhân..................................................... 68 3.2. Nguyên tắc kết hôn của người Tày ........................................................... 76 3.3. Phong tục và các nghi lễ hôn nhân của người Tày .................................... 78Chương 4: NGHI LỄ TANG MA CỦA NGƢỜI TÀY ...................................... 95 4.1. Quan niệm về sự sống, cái chết và linh hồn ............................................. 95 4.2. Quan niệm hồn vía con người ................................................................... 98 4.3. Các loại tang ma ....................................................................................... 99 4.4. Trình tự nghi lễ tang ma của người Tày .................................................. 101 4.5. Lễ chôn cất người chết. .......................................................................... 111 4.6. Các nghi lễ sau khi chôn cất người chết .................................................. 114Chương 5: BIẾN ĐỔI CỦA NGHI LỄ CHU KỲ ĐỜI NGƢỜI VÀ MỘT SỐNHẬN XÉT ........................................................................................................ 125 5.1. Những biến đổi của nghi lễ chu kỳ đời người của người Tày .................. 125 5.2. Những mặt tích cực và hạn chế của nghi lễ trong sinh đẻ và nuôi dạy con..... 135 5.3. Những mặt tích cực và hạn chế của hôn nhân và nghi lễ trong hôn nhân ....... 139 5.4. Những mặt tích cực và hạn chế của nghi lễ trong tang ma ...................... 140 5.5. Một vài kiến nghị ................................................................................... 141 5.6. Một số giải pháp ..................................................................................... 143KẾT LUẬN ........................................................................................................ 148DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁCGIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ...