Luận án tiến sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu các biện pháp bảo tồn thiên địch của rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal) hại lúa tại Cần Thơ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xác định chỉ số đa dạng sinh học côn trùng trên ruộng lúa tại Cần Thơ. Xác định được các loại thức ăn bổ sung thích hợp cho việc bảo tồn thiên địch. Xây dựng Mô hình Bảo tồn thiên địch của rầy nâu hại lúa có hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án tiến sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu các biện pháp bảo tồn thiên địch của rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal) hại lúa tại Cần ThơBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ----------------------- NGUYỄN VĨNH PHÚC NGHIÊN CỨU CÁC BIỆN PHÁP BẢO TỒNTHIÊN ĐỊCH CỦA RẦY NÂU (Nilaparvata lugens Stål) HẠI LÚA TẠI CẦN THƠ LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP CẦN THƠ - 2017BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ----------------------- NGUYỄN VĨNH PHÚC NGHIÊN CỨU CÁC BIỆN PHÁP BẢO TỒNTHIÊN ĐỊCH CỦA RẦY NÂU (Nilaparvata lugens Stål) HẠI LÚA TẠI CẦN THƠ Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật Mã số: 62.62.01.12 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Lương Minh Châu 2. TS. Ngô Lực Cường CẦN THƠ – 2017 i CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ---------- LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình “Nghiên cứu các biện pháp bảo tồn thiên địch củarầy nâu (Nilaparvata lugens Stal) hại lúa tại Cần Thơ” là của riêng tôi. Các số liệu,kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bấtkỳ công trình, luận án nào trước đây. Tác giả luận án Nguyễn Vĩnh Phúc ii LỜI CẢM ƠNXin chân thành cảm ơn! Ban lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Vĩnh Long, Viện LúaĐồng bằng sông Cửu Long đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốtthời gian học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận án. Viện Khoa học Nông nghiệp Việt nam; Ban Đào tạo sau đại học – ViệnKhoa học Nông nghiệp Việt Nam; Phòng quản lý Khoa học và Đào tạo sau đại học -Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long đã nhiệt tình giúp đỡ tôi hoàn thành cácchương trình, thủ tục trong chương trình đào tạo. TS. Lương Minh Châu, Bộ môn Bảo vệ thực vật – Viện Lúa Đồng bằng sôngCửu Long đã tận tình hướng dẫn và truyền đạt kinh nghiệm quý báu đồng thời hỗtrợ kinh phí cho tôi thực hiện đề tài luận án. TS. Ngô Lực Cường, Bộ môn Bảo vệ thực vật - Viện Lúa Đồng bằng sông CửuLong đã nhiệt tình hướng dẫn và đóng góp ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận án. Quý Thầy, Cô tham gia giảng dạy lớp nghiên cứu sinh khoá 2010 - 2014 đãtận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức khoa học trong suốt khóa học. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cần Thơ đã tạo điều kiện cho tôithực hiện mô hình tại địa phương. Các bạn Chuyên viên nghiên cứu trong Bộ môn Bảo vệ thực vật - Viện LúaĐồng bằng sông Cửu Long đã nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi thực hiện đề tài luận án. Gia đình và bạn bè thân hữu đã luôn động viên, góp ý cho tôi trong suốt thời qua. Nguyễn Vĩnh Phúc iii TÓM TẮT Luận án có tên “Nghiên cứu các biện pháp bảo tồn thiên địch của rầy nâu(Nilaparvata lugens Stål) hại lúa tại Cần Thơ” với sự hướng dẫn của TS. LươngMinh Châu và TS. Ngô Lực Cường, được thực hiện từ tháng 5/2010 đến tháng5/2014, tại ruộng lúa Tp. Cần Thơ và Viện Lúa ĐBSCL. theo các phương phápthường dùng nghiên cứu sinh thái học côn trùng; bố trí thí nghiệm theo khối hoàntoàn ngẫu nhiên, và khảo sát qua một số vụ trong năm, phân tích thống kê các chỉ sốđa dạng sinh học (Shannon, Simpson, độ đồng đều, số loài đang phát triển N1 vàchiếm ưu thế N2) của sâu hại - thiên địch rầy nâu. Kết quả đã thu được như sau: - Kết quả nghiên cứu đã ghi nhận được 116 loài bao gồm có 27 loài sâu hạithuộc 7 bộ và 16 họ côn trùng, trong đó phổ biến là rầy nâu, sâu cuốn lá; 76 loàithiên địch thuộc 7 bộ và 62 họ côn trùng và nhện, trong đó có 4 loài phổ biến là bọxít mù xanh, nhện lưới trắng, nhện Pardosa, nhện chân dài. - Xác định được ảnh hưởng của thuốc hóa học trong quá trình canh tác đếntính đa dạng sinh học của côn trùng và nhện trong hệ sinh thái ruộng lúa. Các chỉ sốđa dạng sinh học của côn trùng trên ruộng lúa có phun thuốc trừ sâu hóa học  (H’=2,27, D = 0,79, E=0,59) thấp hơn ruộng không xử lý thuốc (H’=2,47, D = 0,83,E=0,61). Vụ lúa ĐX có các chỉ số đa dạng sinh học Shannon (H’=2,42), chỉ số Simpson ( D = 0,85) và độ đồng đều (E=0,53) cao hơn vụ lúa Hè thu (2,39, 0,81 và0,52). - Trồng hoa Cúc chanh, Trâm ổi, Sao nháy xung quanh bờ ruộng lúa, hayphun dung dịch đường ở giai đoạn mạ đến giai đoạn lúa trổ, có vai trò thu hút thiênđịch đến trú ẩn, cung cấp thức ăn còn có tác dụng kiểm soát bờ. Cải tạo sinh cảnhthực vật trong vùng trồng lúa bổ sung nơi trú ẩn và thức ăn giúp duy trì sự cân bằngtự nhiên của quần thể côn trùng, thiên địch. - Xác định rõ hơn sử dụng chế phẩm sinh học (nấm xanh - Metarhiziumanisopliea), thảo mộc (Thuốc cá - rotenone, Hạt bình bát - Sesquiterpenoid) ít ảnhhưởng đến mật số thiên địch, thân thiện với môi trường. iv - Ứng dụng giải pháp Bảo tồn thiên địch rầy nâu bằng cách tái lập cảnh quanđồng ruộng có thể góp phần gia tăng mật số thiên địch trong quản lý rầy nâu hiệuquả bền vững và an to ...