Luận án Tiến sĩ Triết học: Tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski và giá trị của nó

Luận án nghiên cứu, phân tích và khái quát một số nội dung chủ yếu của tư tưởng tự do tinh thần từ góc độ triết học của Dostoievski, trên cơ sở đó phân tích để rút ra những giá trị của tư tưởng tự do tinh thần của ông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Triết học: Tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski và giá trị của nó VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI MAI THỊ HẠNH LÊTƯ TƯỞNG TỰ DO TINH THẦN CỦA F.M. DOSTOIEVSKI VÀ GIÁ TRỊ CỦA NÓ Ngành: Triết học Mã số: 9.22.90.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Văn Huyên HÀ NỘI- 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án này là công trình nghiên cứu của riêng tôi.Các dữ liệu nêu trong luận án là trung thực, những kết luận của luận vănchưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào. Tác giảDANH MỤC CÁC CHỮ VIÊT TẮTCNCS: Chủ nghĩa cộng sảnCNTD: Chủ nghĩa tự doCNXHKT: Chú nghĩa xã hội không tưởngNxb: Nhà xuất bảnTDTT: Tự do tinh thần MỤC LỤC TrangMỞ ĐẦU 1Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN 7 QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI LUẬN ÁN1.1. Tình hình nghiên cứu về sự hình thành tư tưởng tự do tinh thần của 7 F.M.Dostoievski1.2. Tình hình nghiên cứu về nội dung tư tưởng tự do tinh thần của 15 F.M.Dostoievski1.3.Tình hình nghiên cứu về giá trị của tư tưởng tự do tinh thần của 23 F.M.Dostoievski1.4. Đánh giá tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra đối với luận 29 ánChương 2: NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ HÌNH 33 THÀNH TƯ TƯỞNG TỰ DO TINH THẦN CỦA F.M.DOSTOIEVSKI2.1. Những yếu tố lịch sử- xã hội đương thời ảnh hưởng tới sự hình 33 thành tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski2.2. Những yếu tố lý luận ảnh hưởng tới sự hình thành tư tưởng tự do 43 tinh thần của F.M.Dostoievski2.3. Nhân tố chủ quan tác động đến sự hình thành tư tưởng tự do tinh 57 thần của F.M.DostoievskiChương 3: MỘT SỐ NỘI DUNG CHỦ YẾU TRONG TƯ TƯỞNG 67 TỰ DO TINH THẦN CỦA F.M.DOSTOIEVSKI3.1. Quan niệm về tự do tinh thần của F.M.Dostoievski 673.2. Tự do tinh thần chứa đựng khát vọng con người được là chính mình 723.3. Tự do tinh thần là thể phức hợp của chứa đựng sự “giằng xé” giữa 83 các yếu tố nội tâm3.4. Sự lựa chọn các giá trị của chủ thể hiện sinh để đạt được tự do tinh 88 thần3.5. Tư tưởng về con đường đạt tới tự do tinh thần 96Chương 4: GIÁ TRỊ CỦA TƯ TƯỞNG TỰ DO TINH THẦN CỦA 107 F.M.DOSTOIEVSKI4.1. Tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski góp phần phát triển 107 nhận thức về tự do4.2. Tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski góp phần phát triển 115 xã hội Nga thông qua lựa chọn các giá trị4.3. Tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski góp phần phát triển 127 nghệ thuật4.4. Một số hạn chế trong tư tưởng tự do tinh thần của F.M.Dostoievski 139KẾT LUẬN 146DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ở bất kỳ thời đại nào, tự do tinh thần (TDTT) và vấn đề TDTT của con người,của xã hội cũng là vấn đề cốt lõi và bức thiết. Nhận thức về vai trò của tinh thầntrong xã hội hiện đại càng là vấn đề quan trọng và bức thiết, đặc biệt nhu cầu kinhtế và điều kiện vật chất lấn át đời sống tinh thần, trở thành nhân tố trực tiếp dẫn đếnsự khủng hoảng về đời sống tinh thần của con người, của mỗi cộng đồng và của cảnhân loại. Trong thế kỷ XXI, khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão, đặc biệt là cuộccách mạng công nghệ 4.0, một mặt nâng cao các điều kiện vật chất, tinh thần củacon người, song đồng thời nó cũng làm thay đổi, thậm chí xáo trộn đời sống hoạtđộng của tư duy con người. Hệ giá trị sống được thiết lập mới, nhiều xu hướng giátrị của con người được hình thành. Giá trị vật chất và giá trị tinh thần nhiều khi khóphân biệt. Lựa chọn giá trị đúng đắn và phù hợp với thời đại của mỗi cá nhân là vấnđề hết sức quan trọng đối với hiện tại và tương lai. Nghiên cứu để hiểu đúng bảnchất và tầm quan trọng của TDTT vì vậy không chỉ có ý nghĩa lý luận mà cả ý nghĩathực tiễn của mỗi con người nói riêng, xã hội nói chung. Ở Việt Nam, nghiên cứu tư tưởng triết học về tự do và TDTT đã đạt nhữngthành tựu đáng kể. Tuy vậy, nhận thức, quan niệm về TDTT cho đến nay vẫn chưathống nhất, nghiên cứu về TDTT nhiều khi còn dè dặt, chưa thật sự đi vào thực tiễncủa vấn đề, còn tư duy giản đơn hoặc một chiều, chưa dám nhìn thẳng vào vào sựthật có tính mẫu thuẫn triết học của đời sống tinh thần con người. Điều đó hạn chếrất lớn đến nhận thức và thực tiễn xây dựng đời sống tinh thần của xã hội xã hội chủnghĩa của chúng ta hiện nay. Nghiên cứu về tự do và TDTT đúng với triết họcmacxit, cùng với đó là nghiên cứu TDTT trong nhiều trường phái triết học khácnhau trong lịch sử tư tưởng nhân loại, góp phần xóa bỏ sự nghèo nàn trong quanniệm về văn hóa tinh thần và gợi mở, thu hút các nguồn lực tinh thần phát triển đấtnước, con người Việt Nam hiện nay. 1 Trong bối cảnh xây dựng đất nước, thời kỳ hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay,việc nghiên cứu vấn đề TDTT có lúc bị hiểu nhầm, do sự xuyên tạc, lợi dụng TDTTnhư là một công cụ, phương cách thực hiện “diễn biến hòa bình” của các thế lực thùđịch. Vì vậy, để thực hiện định hướng tiến bộ của Đảng ta về xây dựng nền văn hóaViệt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc cần phải nhận thức đúng đắn và phântích vấn đề TDTT giúp cho sự ...