Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu biến đổi huyết áp 24 giờ, chỉ số Tim - Cổ chân (CAVI) ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát trước và sau điều trị

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là khảo sát huyết áp 24 giờ, chỉ số CAVI và mối liên quan giữa chỉ số CAVI với một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân tăng huyết áp. Khảo sát sự biến đổi huyết áp 24 giờ, chỉ số CAVI ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát sau: 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng điều trị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu biến đổi huyết áp 24 giờ, chỉ số Tim - Cổ chân (CAVI) ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát trước và sau điều trị 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), tăng huyết áp (THA) ảnh hưởngđến hơn một tỷ người, gây tử vong cho hơn 9,4 triệu người mỗi năm. Pháthiện và kiểm soát THA giúp làm giảm những biến cố về tim mạch, đột quị vàsuy thận [1]. Tại Việt Nam, các nghiên cứu gần đây cho thấy THA đang giatăng nhanh chóng. Năm 2008, theo điều tra của Viện tim mạch quốc gia tỷ lệngười trưởng thành độ tuổi từ 25 tuổi trở lên bị THA chiếm 25,1%, đến năm2017 con số bệnh nhân THA là 28,7% [2],[3]. Độ cứng động mạch (ĐCĐM) là yếu tố tiên lượng biến cố và tử vongdo tim mạch. Mối quan hệ giữa độ ĐCĐM và THA, cũng như THA làm biếnđổi ĐCĐM đã được nhiều nghiên cứu đề cập [4],[5]. Huyết áp 24 giờ được chứng minh là yếu tố dự báo biến cố tim mạchtốt hơn so với đánh giá huyết áp tại phòng khám, thông qua những biến đổi vềthông số huyết áp và ĐCĐM lưu động (Ambulatory Arterial Stiffness Index:AASI). Tuy nhiên, thông số huyết áp thay đổi liên tục trong 24 giờ và AASIbị ảnh hưởng bởi những thay đổi đó nên việc đánh giá biến đổi ĐCĐM có thểbị ảnh hưởng tác động này [6],[7]. Chỉ số Tim - cổ chân (Cardio-Ankle Vascular Index: CAVI) là thông sốđánh giá ĐCĐM không xâm lấn, được chứng minh không phụ thuộc vàohuyết áp tại thời điểm đo [8],[9]. Do huyết áp có thể thay đổi liên tục trongngày nên nghiên cứu mối liên quan giữa huyết áp 24 giờ với CAVI không chỉlàm rõ những tác động ngắn hạn, mà còn tìm mối liên quan 24 giờ của huyếtáp với ĐCĐM. Hiểu rõ mối liên quan này sẽ giúp khắc phục được nhữngnhược điểm của đánh giá ĐCĐM thông qua phương pháp đo huyết áp đơn lẻtại phòng khám, cũng như sự biến đổi CAVI ở bệnh nhân THA trước và sauđiều trị. 2 Đã có những nghiên cứu về mối liên quan giữa huyết áp 24 giờ vớiCAVI trên thế giới nhằm tìm hiểu sự biến đổi CAVI dưới tác động của huyếtáp 24 giờ, cũng như sự vai trò của CAVI trong đánh giá sự biến đổi ĐCĐM ởbệnh nhân THA trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, vẫn còn đó những mốiliên quan, những tác động giữa huyết áp 24 giờ với CAVI chưa được tìm hiểurõ ràng và cần tiếp tục nghiên cứu [10],[11]. Với mong muốn làm sáng tỏ hơnmối liên quan giữa huyết áp 24 giờ với CAVI, cũng như sự biến đổi các thôngsố này trước và sau điều trị ở bệnh nhân THA, chúng tôi thực hiện đề tài“Nghiên cứu biến đổi huyết áp 24 giờ, chỉ số Tim - Cổ chân (CAVI) ở bệnhnhân tăng huyết áp nguyên phát trước và sau điều trị” với 2 mục tiêu: 1. Khảo sát huyết áp 24 giờ, chỉ số CAVI và mối liên quan giữa chỉ sốCAVI với một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân tăng huyết áp. 2. Khảo sát sự biến đổi huyết áp 24 giờ, chỉ số CAVI ở bệnh nhân tănghuyết áp nguyên phát sau: 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng điều trị. 3 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN1.1. Định nghĩa, phân loại, cơ chế bệnh sinh, tình hình tăng huyết áp trênthế giới và ở Việt Nam1.1.1. Định nghĩa Theo WHO, chẩn đoán THA tại phòng khám khi có ít nhất 2 lần đo trịsố huyết áp tâm thu (HATT)  140mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương(HATTr)  90mmHg trong ít nhất 2 lần thăm khám liên tiếp [1].1.1.2. Phân loại Cách phân loại tăng huyết thường được sử dụng là dựa vào trị số huyết áp. Bảng 1.1. Phân loại huyết áp theo Ủy ban phòng chống huyết áp 7 HATT HATTr Phân loại (mmHg) (mmHg) Bình thường < 120 và < 80 Tiền THA 120-139 và/hoặc 80-89 THA độ 1 140-159 và/hoặc 90-99 THA độ 2  160 và/hoặc  100 * Nguồn: theo Chobanian A.V. và cộng sự 2003 [12] Bảng 1.2. Phân loại huyết áp theo Hội Tim mạch Việt Nam/ Phân Hội tăng huyết áp Việt Nam năm 2015 HATT HATTr Phân loại (mmHg) (mmHg)Tối ưu < 120 và < 80Huyết áp bình thường < 130 và/hoặc < 85Huyết áp bình thường cao 130-139 và/hoặc 85-89THA độ 1 140-159 và/hoặc 90-99THA độ 2 160-179 và/hoặc 100-109THA độ 3 ≥180 và/hoặc ≥110THA tâm thu đơn độc ≥140 và < 90 Tiền THA: Kết hợp huyết áp bình thường và bì ...