Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng, phương pháp chẩn đoán, điều trị, dự phòng bệnh Tay Chân Miệng tại Việt Nam

Mục tiêu luận án: Đánh giá đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh Tay Chân Miệng tại Việt Nam; xác định các căn nguyên vi rút chính gây bệnh Tay Chân Miệng; phân tích các yếu tố nguy cơ liên quan đến tình trạng nặng và biến chứng của bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng, phương pháp chẩn đoán, điều trị, dự phòng bệnh Tay Chân Miệng tại Việt Nam 1 ĐẶTVẤNĐỀ TayChânMiệng (TCM) làbệnhtruyềnnhiễmlâytừ ngườisangngười,dễ gâythànhdịch.Bệnhdocácvirútđườngruột(enterovirus)gâyra.Biểuhiện lâmsàngnổibật làtổnthươngda,niêmmạcdướidạngphỏngnước ở cácvị tríđặcbiệtnhư niêmmạcmiệng,lòngbàntay,lòngbànchân,mông,gối.Bệnhthườnggặp ởtrẻnhỏdưới5tuổi,lâychủ yếutheođườngtiêuhóa,trựctiếpmiệng miệnghoặcphân miệng.Nguồnlâychínhtừnướcbọt,phỏngnướcvàphâncủatrẻnhiễmbệnh. PhầnlớncáctrườnghợpTCMdiễnbiếntự khỏi,tuynhiêncóthểxuấthiệnmộtsốbiếnchứngnguyhiểmnhưviêmnãomàngnão,viêmcơtim,phùphổicấpdẫnđếntửvongnếukhôngđượcpháthiệnsớmvàxửtrí kịpthời.TrongcácvirútđườngruộtgâybệnhTCM,h aitácnhânđượcghinhậnthườnggặplàCoxsackievirusA16(CA16)vàEnterovirus71(EV71).Bêncạnhđó,cácvirútđườngruộtkhácnhư mộtsốCoxsackieA,BvàcácEchovirus...cũngcóthểlàcănnguyêngâybệnh. Từnhữngnăm90củathếkỷXX,bệnhđãphổbiến ởmộtsốnước trongkhuvựcvàđangtrởthànhvấnđềytếcôngcộngquantrọngtạiChâuÁTháiBìnhDương. Tay Chân Miệngđãđượcghinhận ở Trungquốc, HồngCông,ViệtNam,ĐàiLoanvớimộttỷlệcóbiếnchứngthầnkinhvàtimmạch khácao. Năm2008,tạiĐàiLoanxảyramộtvụ dịchvới347 trườnghợpnặngcóbiếnchứngvà14trườnghợptử vong.Năm2009,TrungQuốcghinhận 1.155.525camắcTCMtrongđó13.810canặngvà353catửvong.TạiViệtNam,bệnh TCMđượcthôngbáogặpquanhnămvàphổbiếnởmiềnNam.VụdịchTCMtrongnăm2011có113121camắc và170catửvong.Nhiềubiếnchứngcũngđãđượcthôngbáonhưhônmê, 2cogiật,phùphổicấp,viêmcơ tim.Chođếnnay,bệnhvẫnchưacóthuốcđiềutrịđặchiệu,dođóxuhướngchungcủathếgiớilàpháttriểnvắcxin phòngbệnh,vàpháthiệnsớm,điềutrịkịpthờiđểlàmgiảmtỷlệtửvong. Domứcđộ ngàycànglanrộngcủabệnh,mộtsố nghiêncứuvề TCMđãđượctiếnhành ở cả 2miềnNamBắc.Mộtnghiêncứuvề TCMtrongvụdịchnăm2005tạimiềnNamViệtNamchothấy2tácnhângâybệnhchínhlàEV71và CA16, trong đó các dưới nhóm EV71 gồmC1, C4 và C5. NghiêncứukhácđượctiếnhànhtạimiềnBắcViệtNamtrongvụdịchnăm2008đãghinhậnsựxuấthiệncủaCA10trongsốcáctácnhângâybệnh. Tuynhiên,cácnghiêncứu đãđượcbáocáotạiViệtNamchỉ đượcthựchiệntạimộtvàitỉnh,thànhvàtrongmộtthờigianngắndođóchưacótínhđạidiệnchocả nước.Hơnnữa,cáckếtquả nghiêncứumới ở mứcđộpháthiệnbệnh,chưađisâuphântíchcácyếutốtiênlượngbệnhcũngnhưđặcđiểmgâybệnhcủacácchủngvirút,điềuđódẫnđếnnhữnghạnchếtrongviệcphòngchốngdịchtạiViệtNam.Để cómộtbứctranhtoàndiệnvề bệnhTCM,về cáccănnguyêngâybệnhđangphổ biếntạiViệtNam cũngnhư để cómộtđánhgiáđầyđủ về mặtlâmsàng,cácbiếnchứng thườnggặpnhằmgópphầnchocôngtácphòngbệnhvàtìmracácgiảipháp khống chế tử vong của bệnh TCM, chúng tôi tiến hành đề tài“Nghiêncứuđặcđiểmlâmsàng,cậnlâmsàngvàcănnguyênvirútgây bệnhTayChânMiệngtạiViệtNam”.Đềtàicó3mụctiêuchính: 1. Đánhgiáđặcđiểmlâmsàng,cậnlâmsàngbệnhTayChânMiệngtại ViệtNam. 2. XácđịnhcáccănnguyênvirútchínhgâybệnhTayChânMiệng. 3 3. Phântíchcácyếutốnguycơliênquanđếntìnhtrạngnặngvàbiến chứngcủabệnh. CHƯƠNG1 TỔNGQUAN1.1.TìnhhìnhbệnhTayChânMiệng1.1.1.LịchsửbệnhTayChânMiệngtrênthếgiới BệnhđượcmôtảlầnđầutạiTorontoCanadanăm1957.Đếnnăm1959trong vụ dịch tại BirminghamAnh,bệnhđã đượcđặttên TayChânMiệng.Cũngtạivụdịchnày,CoxsakieA16đãđượcxácđịnhlàcănnguyêngâybệnh.Chođếnnăm1974,cănnguyênEV71đãđượcSchmidtvàcộngsự môtả dựatrên20bệnhnhânbị bệnhTCMcóbiếnchứngthầnkinhtrung ương,trongđócó1catử vongtạiCalifornia(Mỹ)vàogiữanhữngnăm1969và1972.Sauđó,nhiềuvụdịchbùngphátđượcghinhậntạiMỹ(19721977và1987),Úc(19721973và1986),ThụyĐiển(1973),Nhật Bản(19731978),Bungari(1975),Hunggari(1978),Pháp(1979),HồngCông(1985).Trongcácvụdịchtrên,EV71làcănnguyêngâybiểuhiệnlâmsàngđadạng,baogồmviêmmàngnãovôkhuẩn,viêmnão,liệt,bệnhphổi cấptínhvàviêmcơ tim. CùngvớiCoxsackieA16,EV71 làcănnguyênchínhgâybệnhTCM.Bắtđầutừcuốinhữngnăm1990,cácvụdịchTCMđãlanr ...