Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, kết quả kết hợp Quân - Dân y phát hiện và quản lý lao phổi tại tỉnh Hà Giang

Mục tiêu của đề tài nghiên cứu nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh lao phổi tại tỉnh Hà Giang; đánh giá kết quả kết hợp quân-dân y trong phát hiện và quản lý bệnh lao phổi tại tỉnh Hà Giang.Mời các bạn tham khảo nội dung chi tiết đề tài!

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, kết quả kết hợp Quân - Dân y phát hiện và quản lý lao phổi tại tỉnh Hà Giang 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh lao là nguyên nhân thứ 2 gây tử vong trong các bệnh truyềnnhiễm, chỉ đứng sau HIV/AIDS, khoảng ¼ dân số thế giới bị nhiễm lao. Năm2013, ước tính có khoảng 9 triệu trường hợp mắc lao mới và khoảng 1,1 triệungười chết do lao [1], [2], [3]. Bệnh lao có tỷ lệ mắc và tử vong cao ở cácnước đang phát triển. Tỷ lệ mắc và tử vong cao hơn ở vùng sâu, vùng xa, nơicó lực lượng y tế mỏng và yếu, nơi có điều kiện giao thông không thuận lợi,dân trí thấp, điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, sống chật chội, dinh dưỡngkém [4], [5], [6], [7], [8]. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, năm 2013, Việt Nam thuộc nhóm cácnước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng 12/22 nước có có tình hình dịch tễ laocao nhất trên toàn cầu, đứng thứ 14 trong số 27 quốc gia có gánh nặng bệnhlao kháng đa thuốc cao nhất thế giới và đứng thứ 3 trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, chỉ sau Trung Quốc và Philippines [1], [2], [3]. Theo báo cáo của Chương trình chống lao Quốc gia năm 2013, tổng sốbệnh nhân lao các thể được phát hiện là 100.721 người và tỷ lệ phát hiện laocác thể là 111,2/100.000 dân. Trong đó có 50.031 bệnh nhân lao phổi AFB(+) mới chiếm 49,7%, tỷ lệ phát hiện lao phổi AFB (+) mới là 55,2/100.000dân. Mục tiêu của Chương trình chống lao Quốc gia năm 2013 là tỷ lệ pháthiện lao các thể là 110/100.000 dân và tỷ lệ điều trị khỏi cho bệnh nhân AFB(+) mới trên 85% [9]. Phát hiện lao sớm đặc biệt quan trọng để phòng ngừa vàkiểm soát bệnh lao hiệu quả trong cộng đồng, làm giảm tỷ lệ lây lan và gópphần thanh toán bệnh lao. Để tăng hiệu quả phát hiện lao sớm, nhiều quốc giatrên thế giới và trong đó có Việt Nam đã triển khai mô hình phát hiện lao chủđộng thông qua chụp X- quang ngực chuẩn [10], [11], [12]. Hà Giang là một tỉnh miền núi biên giới phía Bắc, công tác phòng chốnglao gặp nhiều khó khăn do đường xá hiểm trở, đi lại khó khăn, địa bàn rừng 2núi, hầu hết các xã thuộc vùng sâu, vùng xa (trừ thành phố Hà Giang và một sốthị trấn), địa bàn rộng, mật độ dân cư thưa, thu nhập bình quân thấp, tỷ lệ hộnghèo cao, dân trí thấp [13]. Trên địa bàn tỉnh có 22 dân tộc anh em sinh sống,trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao (H’Mông: 32,98%; Tày:23,15%; Dao: 4,82%, Nùng: 10%…). Hệ thống y tế cơ sở mỏng, nguồn lực vàtrang thiết bị y tế còn thiếu, nhiều xã còn chưa có trạm y tế. Năm 2013, tỉnh HàGiang chỉ có 177/195 xã, phường, thị trấn, cơ quan xí nghiệp có trạm y tế [13],[14]. Trên địa bàn tỉnh Hà Giang, lực lượng bộ đội đội địa phương, bộ đội biênphòng, đoàn kinh tế quốc phòng đóng quân ở các huyện, địa bàn vùng sâu,vùng xa có nhiều cán bộ quân y thường trực, có thể đảm nhiệm khám chữabệnh cho bộ đội và nhân dân theo Thông tư liên tịch số 08 ngày 16/3/2005 giữaBộ Quốc phòng và Bộ Y tế [15]. Do đặc điểm khó khăn của tỉnh Hà Giang nên tỷ lệ phát hiện lao phổicủa tỉnh còn thấp, năm 2013 lao phổi AFB (+) mới chỉ phát hiện được là54,6/100.000 dân, thấp hơn tỷ lệ phát hiện của cả nước [9]. Để làm tăng tỷlệ phát hiện bệnh lao phổi ở tỉnh Hà Giang, từ năm 2013, Chương trìnhchống lao Quốc gia đã phối hợp với Học viện Quân y triển khai dự án tăngcường phát hiện lao tại tỉnh Hà Giang và một số địa bàn vùng sâu, vùng xakhác. Vì vậy, chúng tôi tiến hành “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cậnlâm sàng, kết quả kết hợp quân- dân y phát hiện và quản lý lao phổi tạitỉnh Hà Giang” với mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh lao phổi tại tỉnhHà Giang. 2. Đánh giá kết quả kết hợp quân- dân y trong phát hiện và quảnlý bệnh lao phổi tại tỉnh Hà Giang. 3 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN1.1. TÌNH HÌNH BỆNH LAO TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM1.1.1. Tình hình bệnh lao trên thế giới Bệnh lao là một trong 10 nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tàn phế.Trong các bệnh truyền nhiễm, lao là nguyên nhân tử vong thứ 2, chỉ sauHIV/AIDS. Khoảng một phần tư dân số thế giới bị nhiễm lao và có nguy cơphát triển thành bệnh lao. Theo quy luật, một người bệnh (NB) lao có đờmAFB (+), không được điều trị thì gây ra 5-10 trường hợp nhiễm lao. Số ca laophổi đờm AFB (+) chiếm 0,1% tỷ lệ lao toàn bộ (khoảng 100/100.000 NBlao). Khoảng 5-10% người nhiễm lao sẽ phát triển thành bệnh lao. Quá trìnhphát triển lao nhiễm sang lao bệnh từ 2- 4 năm, khoảng 2/3 trường hợp laophổi đờm AFB (+) không điều trị sẽ tử vong trong vòng 5- 8 năm, chủ yếu tửvong trong 2 năm đầu tiên [16], [17]. Những người có nguy cơ mắc lao cao nhất là những người nhiễm HIV(cao gấp 28 lần người không nhiễm HIV trong vòng 25 tháng). Những nguycơ khác là một số bệnh như đái tháo đường (ĐTĐ), bệnh bụi phổi, suy dinhdưỡng, h ...