LUẬN ÁN TS. KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Tính cấp thiết của đề tàiVùng cát ven biển Quảng Bình nằm trong miền đồng bằng chịu tácđộng bởi nhiều yếu tố tự nhiên khắc nghiệt như nền nhiệt cao, bão, lốc, cátbay, cát chảy, thảm thực vật kém phát triển v.v...tạo nên một đơn vị lãnhthổ địa lý có nhiều đặc điểm riêng biệt trong cả dải ven biển miền Trung.Với thành phần chủ yếu là đất cát phân bố dưới dạng dải hẹp về chiềungang nhưng trải dài suốt phần phía đông của tỉnh. Tuy vùng nghiên cứu cóít lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, nhưng nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
LUẬN ÁN TS. KHOA HỌC MÔI TRƯỜNGLu n án TS. Khoa h c môi trư ng và b o v môi trư ng Nghiên c u c i m hình thành và xu t hư ng s d ng h p lí tài nguyên nư c dư i t vùng cát ven bi n Qu ng Bình ghiên cứu đặc điểm hình thành vàđề xuất hướng sử dụng hợp lý tàinguyên nước dưới đất vùng cát venbiển Quảng Bình : Luận án TS. Khoahọc môi trường và bảo vệ môi trường:62 85 15 01/ Phan Văn Trường ; ghd. : GS.TS. guyễn Cao Huần,PGS.TS. guyễn Xuân Tặng1. Tính cấp thiết của đề tài Vùng cát ven biển Quảng Bình nằm trong miền đồng bằng chịu tácđộng bởi nhiều yếu tố tự nhiên khắc nghiệt như nền nhiệt cao, bão, lốc, cátbay, cát chảy, thảm thực vật kém phát triển v.v...tạo nên một đơn vị lãnhthổ địa lý có nhiều đặc điểm riêng biệt trong cả dải ven biển miền Trung. Với thành phần chủ yếu là đất cát phân bố dưới dạng dải hẹp về chiềungang nhưng trải dài suốt phần phía đông của tỉnh. Tuy vùng nghiên cứu cóít lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, nhưng nước nhạt dưới đất được xem nhưnguồn tài nguyên đặc biệt, có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xãhội (KT - XH) của địa phương. Kết quả điều tra, đánh giá về nguồn nước nói chung tại khu vực chưanhiều, trong đó mức độ tìm kiếm, thăm dò nước dưới đất (NDĐ) chỉ mớiđược thực hiện ở những phạm vi hẹp và phân tán với mức độ chi tiết khácnhau, nguồn thông tin, số liệu về các đơn vị chứa NDĐ trong khu vực cònnhiều hạn chế. Việc khai thác và sử dụng NDĐ của nhân dân trong vùng còn mangtính tự phát, thiếu sự quy hoạch, quản lý cụ thể và chưa có các giải pháp bảo -1-vệ thích hợp, nên đã xảy ra các hiện tượng suy thoái nguồn nước bởi sựxâm nhập mặn, nhiễm bNn và thất thoát, nhiều nơi đã có dấu hiệu thiếu hụtnguồn nước cấp, nhất là vào mùa khô hạn. N hằm góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết nêu trên, nội dungluận án “ ghiên cứu đặc điểm hình thành và đề xuất hướng sử dụng hợp lýtài nguyên nước dưới đất vùng cát ven biển Quảng Bình” sẽ tập trungnghiên cứu một cách toàn diện về điều kiện phân bố, đặc điểm hình thànhtrữ lượng và chất lượng cũng như các giải pháp khai thác, sử dụng và bảovệ nguồn tài nguyên N DĐ trong vùng cát ven biển Quảng Bình.2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu: Làm sáng tỏ đặc điểm phân bố, nguồn gốc, điều kiện hìnhthành trữ lượng, chất lượng N DĐ vùng cát ven biển Quảng Bình, từ đó đềxuất hướng khai thác, sử dụng hợp lý và bảo vệ tài nguyên. hiệm vụ: - Xác định các vấn đề lý luận và phương pháp nghiên cứu N DĐ trongcác vùng cát ven biển. - N ghiên cứu sự ảnh hưởng của các yếu tố tự nhiên và nhân sinh đến sựhình thành N DĐ vùng nghiên cứu. - N ghiên cứu đặc điểm phân bố, nguồn gốc, sự hình thành trữ lượng vàchất lượng N DĐ vùng cát ven biển Quảng Bình. - Đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng và dự báo nhu cầu sử dụngN DĐ vùng nghiên cứu. - Đề xuất không gian khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên N DĐ và cácgiải pháp bảo vệ môi trường vùng cát ven biển Quảng Bình.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian nghiên cứu là vùng cát ven biển Quảng Bình: phíangoài giáp với mực nước biển, phía trong đất liền đến mức địa hình 25m. - Đối tượng nghiên cứu là N DĐ trong các trầm tích Đệ tứ.4. Điểm mới của đề tài - Lần đầu tiên nước nhạt dưới đất trong vùng cát ven biển Quảng Bìnhđược đánh giá một cách tổng hợp, có hệ thống và tương đối định lượngbằng việc xử lý khối lượng tài liệu phong phú và tiến hành điều tra,nghiên cứu bổ sung về điều kiện hình thành các tầng chứa nước, trữ lượngkhai thác tiềm năng và chất lượng nước dưới đất. -2- - Đã xây dựng được định hướng khai thác, sử dụng nước nhạt dưới đấttrong vùng nghiên cứu, đó là kết hợp giữa quy hoạch với việc áp dụng cáckỹ thuật công nghệ khai thác và quản lý nguồn nước hợp lý.5. Các luận điểm bảo vệ Luận điểm 1: Vùng cát ven biển Quảng Bình với cấu trúc địa chất kháphức tạp, các hoạt động tân kiến tạo tương đối mạnh, thành phần thạch họccủa trầm tích Đệ tứ đa nguồn gốc, địa hình có hướng nghiêng thoải dần từlục địa ra biển và sự phân hóa điều kiện khí hậu với nền nhiệt cao, lượngbốc hơi và lượng mưa lớn là những yếu tố đóng vai trò quyết định đến sựhình thành hai tầng chứa nước lỗ hổng Holocen (ký hiệu qh) và Pleistocen(ký hiệu qp) trong trầm tích Đệ tứ. Chế độ thủy văn, hải văn, đặc điểm thổnhưỡng, thảm thực vật và các hoạt động nhân sinh là những yếu tố ảnhhưởng đến sự hình thành trữ lượng và chất lượng N DĐ trong vùng. -3- Luận điểm 2: N ước nhạt dưới đất trong trầm tích Đệ tứ vùng nghiên cứuđược hình thành chủ yếu từ nước mưa với hệ số cung cấp ngấm đạt 15 - 16%,trữ lượng tiềm năng không lớn khoảng trên 1.850.000m3/ngày, được hình thànhchủ yếu từ trữ lượng động tự nhiên (95%) và một phần từ trữ lượng tĩnh tựnhiên (5%). Tuy nhiên, nước có chất lượng tốt, có thể khai thác đáp ứng đượcnhu cầu về sinh hoạt và phát triển các ngành kinh tế bằng các giải pháp kết hợpquy hoạch với kỹ thuật công nghệ khai thác và bảo vệ, quản lý.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Ý nghĩa khoa học: Làm sáng tỏ điều kiện hình thành, quy luật phân bố,đặc điểm trữ lượng, chất lượng nước nhạt dưới đất trong trầm tích Đệ tứ vùngcát ven biển Quảng Bình; Đề xuất các giải pháp mang tính khoa học nhằm bảovệ nước dưới đất khỏi bị hao hụt trữ lượng và suy giảm về chất lượng. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu là tài liệu có thể sử dụng để địnhhướng khai thác, sử dụng nước dưới đất và hỗ trợ công tác quy hoạch cấpnước cho vùng cát ven biển Quảng Bình cũng như các vùng khác có điềukiện tương tự.7. Cơ sở tài liệu và cấu trúc luận án Luận án được xây dựng trên cơ sở nguồn tài liệu là các báo cáo điều tratài nguyên nước, các đề tài, dự án nghiên cứu đánh giá tài nguyên N DĐ vàcác hợp phần tài nguyên khác liên quan thuộc phạm vi nghiên cứu; các ...