LUẬN VĂN: Tác động của tâm lý xã hội đối với việc thực hiện chính sách dân số ở nước ta hiện nay

Dân số và sự tồn tại, phát triển của xã hội là hai vấn đề luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nói đến vấn đề dân số không có nghĩa là chỉ nói tới mặt số lượng mà còn bao gồm mặt chất lượng của dân số. Cùng với việc phát triển kinh tế- xã hội, con người cần phải điều chỉnh các xu hướng dân số cho phù hợp với sự phát triển. Quy mô, cơ cấu dân số, tốc độ gia tăng dân số và sự phân bố dân cư phù hợp sẽ tạo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
LUẬN VĂN: Tác động của tâm lý xã hội đối với việc thực hiện chính sách dân số ở nước ta hiện nay LUẬN VĂN:Tác động của tâm lý xã hội đối vớiviệc thực hiện chính sách dân số ở nước ta hiện nay mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Dân số và sự tồn tại, phát triển của xã hội là hai vấn đề luôn có mối quan hệchặt chẽ với nhau. Nói đến vấn đề dân số không có nghĩa là chỉ nói tới mặt số l ượngmà còn bao gồm mặt chất lượng của dân số. Cùng với việc phát triển kinh tế - xã hội,con người cần phải điều chỉnh các xu hướng dân số cho phù hợp với sự phát triển.Quy mô, cơ cấu dân số, tốc độ gia tăng dân s ố và sự phân bố dân cư phù hợp sẽ tạo ranhững tiền đề và động lực quan trọng cho phát triển bền vững, ngược lại, sự gia tăngdân số không phù hợp sẽ tạo ra những nhân tố cản trở việc thực hiện những mục tiêukinh tế- xã hội. Có thể nói, dân số là cơ hội, đồng thời là thách thức đối với sự pháttriển bền vững của mỗi quốc gia. Vì vậy, bất cứ quốc gia nào cũng cần có một chínhsách dân số hợp lý để tạo ra một quy mô dân số “tối ưu”. Nghĩa là, vừa có thể đảmbảo việc phát huy mọi nguồn lực cho sản xuất, tạo ra được nhiều nhất của cải vật chấtcho xã hội, mặt khác, vừa có thể đảm bảo được sự kết hợp hài hòa giữa sản xuất vớitiêu dùng, tăng cường và thúc đẩy việc tích lũy cho tái sản xuất mở rộng. Nhận thức được vị trí và tầm quan trọng của vấn đề dân số trong sự phát triểnxã hội, ngay từ những năm 60 của thế kỷ XX, Đảng và Nhà nước ta đã rất quan tâmtới việc thực hiện chính sách dân số. Từ đó đến nay, đặc biệt là từ năm 1993 (Đánhdấu bằng sự ra đời của nghị quyết hội nghị lần thứ t ư BCH TW Đảng cộng sản việtnam khóa VII), trong công tác dân s ố- kế hoạch hóa gia đình chúng ta đã đạt đượcnhững thành tựu hết sức quan trọng. Có thể nhận thấy, ban đầu chúng ta mới chủ yếuquan tâm tới vấn đề giảm sinh để ổn định quy mô dân số, thì đến nay về cơ bản chúngta đã bắt đầu quan tâm được nhiều hơn tới chất lượng dân số, chất lượng cuộc sốngcủa từng người, từng gia đình và toàn xã hội. Việc thực hiện chính sách dân số ở n ước ta những năm vừa qua nhìn chungđang có những chuyển biến theo chiều h ướng tích cực với thành tựu rất quan trọng.Tuy nhiên, gần đây việc thực hiện chính sách dân số lại nảy sinh một số vấn đề mới,tỷ lệ các cặp vợ chồng sinh con thứ ba t ăng “ đột biến”, xu hướng giảm sinh có nhữngdấu hiệu chững lại… Thực tế ấy cho thấy những thành tựu trong việc thực hiện chínhsách dân số ở nước ta trong thời gian qua là ch ưa thực sự bền vững và một trongnhững nguyên nhân của thực tế trên đó là sự tác động trở lại “ một cách mạnh mẽ” củanhững yếu tố tâm lý xã hội cũ, bảo thủ, lỗi thời. Việc nghiên cứu một cách có hệ thống sự tác động của tâm lý xã hội đối vớiviệc thực hiện chính sách dân số, từ đó đề ra những giải pháp khắc phục tác động tiêucực của tâm lý xã hội trong việc thực hiện chính sách dân số ở n ước ta là vấn đề có ýnghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, vừa cấp bách vừa lâu dài. Là một tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc bộ, Hải Dương cũng không phảilà ngoại lệ. Có thể nói, sự tác động của tâm lý xã hội đối với việc thực hiện chính sáchdân số ở đây còn hết sức nặng nề. Qua thực tế nhiều n ăm công tác ở cơ sở với đặc thùcủa công tác nghiên cứu và giảng dạy lý luận chính trị cùng với những kiến thức, kinhnghiệm ban đầu đã tích lũy được là những lý do để người viết chọn đề tài: Tác độngcủa tâm lý xã hội đối với việc thực hiện chính sách dân số ở n ước ta hiện nay (quathực tế tỉnh Hải Dương) làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Triết học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Vấn đề ý thức xã hội, tâm lý xã hội, vấn đề dân số đã được các nhà khoa học,các nhà nghiên cứu và những người quan tâm đề cập dưới những góc độ khác nhau. Cáccông trình nghiên cứu của các tác giả đã được công bố dưới dạng đề tài khoa học, chuyênđề, luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ và các bài đăng tải trên các tạp chí, sách báo... Cụ thểnhư: - “Những yếu tố tâm lý xã hội ảnh hưởng tới mức sinh”, UBDS Hà nội 1991;“KAP (Kiến thức- thái độ- thực hành)” UBQGDS (1993); “Tâm lý cộng đồng làng và disản”, Đỗ Long- Trần Hiệp (1993); “Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam hiệnnay”, Đề tài KX. 07. 02 (1996) Phan Huy Lê - Vũ Minh Giang (Chủ biên); “ảnh hưởngcủa các hệ tư tưởng và tôn giáo đối với con người Việt Nam hiện nay”, Đề tài KX. 07. 03(1997) Nguyễn Tài Thư (Chủ biên); - “Nền sản xuất nhỏ Việt Nam và hậu quả của nó trong tâm lý dân tộc”, Tạp chíThông tin triết học, số2/ 1971, Tác giả Vũ Khiêu; “ý thức người sản xuất nhỏ và ý thứchàng ngày”, Tạp chí Triết học, số2/ 1986, Tác giả Hồ Sỹ Quý; “Tâm lý “ trọng namkhinh nữ” trong xã hội hiện nay”, Tạp chí Khoa học về phụ nữ, số 10/ 1995, Tác giảTrần Thị Minh Đức; “ý thức xã hội với sự gia tăng dân số ở nước ta hiện nay”, Tạp chíLý luận chính trị, số 3/ 2005, Tác giả Nguyễn Thị Nga; - “Sự tác động của phong tục tập quán đến mức sinh và giải pháp nhằm gópphần nâng cao hiệu quả công tác dân số- kế hoạch hóa gia đình ở Hà Nội”, Luận án phótiến sỹ khoa học Triết học (Chuyên ngành Xã hội học), Tác giả Nguyễn Quốc Triệu(1994); “ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến trong cán bộ lãnh đạo và phương hướngkhắc phục nó”, Luận án tiến sỹ khoa học Triết học, Tác giả Nguyễn Bình Yên; “Tâm lýsản xuất nhỏ ở đội ngũ cán bộ cơ sở hiện nay và phương hướng khắc phục (Qua thực tếtỉnh Thái Bình)”, Luận văn thạc sỹ Triết học, Tác giả Trần Sỹ Dương (1997) … Đã có không ít công trình khoa học nghiên cứu về lĩnh vực tâm lý, ý thức conngười, nhìn chung do yêu cầu mục đích của mỗi công trình, các tác giả chủ yếu tậptrung làm rõ những vấn đề lý luận chung cũng như sự tác động của lĩnh vực ý thức xãhội nói chung đối với tồn tại xã hội. Tuy nhiên, việc nghiên cứu sự tác động của tâmlý xã hội đối với việc thực hiện chính sách dân số, h ơn nữa coi sự tác động của tâm lýxã hội như một tr ...