Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Điều tra thành phần cây thuốc của cộng đồng người Mường xã Ba Trại, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây

Đề tài nghiên cứu nhằm mục điều điều tra, đánh giá về thành phần loài cây thuốc của người Mường ở Ba Trại, các kinh nghiệm trong thu hái, chế biến, bảo quản; trên cơ sở những thông tin thu thập được, đề xuất một số giải pháp quản lý và khai thác bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Điều tra thành phần cây thuốc của cộng đồng người Mường xã Ba Trại, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tâybé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ PTNT trêng ®¹i häc l©m nghiÖp trÇn ®øc th¾ng ĐIÊU TRA THÀNH PHẦN CÂY THUỐC CỦA ĐỒNG BÀO DÂN TỘC MƯỜNG TẠI XÃ BA TRẠI, BA VÌ, HÀ TÂY luËn v¨n th¹c sü khoa häc l©m nghiÖp Hµ Nội, n¨m 2008 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Trong những năm qua, Ðảng và Nhà nước luôn luôn coi trọng, quantâm đầu tư cho lĩnh vực y tế theo hướng ngày một tăng, cũng như công tác xãhội hóa ngành y tế, điều này được thể hiện thông qua Nghị quyết 46 của BộChính trị và kì họp Quốc hội ngày 03/06/2008 có bàn về việc tăng chi ngânsách hàng năm cho ngành y tế. Tuy nhiên so với yêu cầu thực tế trước quy môdân số tiếp tục tăng, kéo theo nhu cầu khám chữa bệnh tăng, nên hầu hết cácbệnh viện (phần lớn là bệnh viện công) luôn trong tình trạng quá tải. Ở khôngít cơ sở y tế, bệnh viện, đều trong tình trạng thiếu thốn nhiều trang thiết bị y tếvà cơ sở vật chất khác gây ra những hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầukhám, chữa bệnh của nhân dân. Việt Nam được biết tới như là một quốc gia đa sắc tộc với 54 dân tộc,mang trong mình một kho tàng về văn hoá đặc trưng trong mọi hoạt động củađời sống các cộng đồng. Mặt khác, với những đặc điểm về điều kiện tự nhiêncũng vô cùng đa dạng và phong phú. Chính những yếu tổ này khiến cho mỗidân tộc, hay thậm chí những cộng đồng, làng, bản sinh sống ở những vùngkhác nhau đều có kiến thức sử dụng thực vật làm thuốc chữa bệnh khác nhau. Những tri thức trong sử dụng thực vật cho cuộc sống hàng ngày và sửdụng thực vật nhằm phòng, trị nhiều chứng bệnh khác nhau của con ngườicho đến hiện tại vẫn không ngừng góp phần vào việc chăm sóc bảo vệ sứckhoẻ cho con người nói chung và cho chính những cộng đồng tại các địaphương đó nói riêng. Với tình hình giá cả các mặt hàng thuốc tân dược nói chung hiện nayvẫn ở mức cao so với thu nhập bình quân của người dân, đặc biệt là nhữngngười sinh sống tại vùng sâu, xa, khiến họ khó có thể tiếp cận được với mặthàng này. Điều này càng khiến chúng ta phải nỗ lực tìm hiểu, nghiên cứu cácphương thuốc cổ truyền vốn sẵn có tại mọi vùng quê trên khắp đất nước, tổ 2chức quản lý và bảo tồn, phổ biến và nâng cao kiến thức cho các thầy lang địaphương, giúp họ nâng cao hiệu quả CSSKBĐ cho chính những người dântrong làng, bản, thôn, xóm mình và xa hơn đó là khả năng cung cấp nguồndược liệu cho thị trường, tăng thu nhập cho gia đình và địa phương. VQG Ba Vì nằm ở phía tây của tỉnh Hà Tây, khá xa trung tâm tỉnh, vìvậy những tác động của đô thị hoá và ảnh hưởng của kinh tế thị trường còntương đối thấp. Trong khu vực vùng đệm của Vườn có 3 nhóm dân tộc (Kinh,Mường, Dao) cùng sinh sống, trong đó với những đặc điểm về văn hoá riêngcó của mình, người Mường đặc biệt là cộng đồng sinh sống trong khu vựcvùng đệm của Vườn vẫn còn giữ được nhiều nét cổ truyền trong các hoạtđộng sản xuất, cũng như sinh hoạt hàng ngày. Những nghiên cứu về kinhnghiệm sử dụng nguồn dược liệu chữa bệnh của cộng đồng dân tộc Mường ởđây vẫn còn ít tài liệu đề cập tới, do vậy tôi đã chọn đề tài “Điều tra thànhphần cây thuốc của cộng đồng người Mường xã Ba Trại, huyện BaVì, tỉnh Hà Tây“ làm luận văn tốt nghiệp của mình và cũng là giúp bảnthân nâng cao thêm nhận thức về văn hóa dân tộc Mường và những kiếnthức đã được tiếp thu tại nhà trường. 3 CHƯƠNG I TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU1.1. Sơ lược về sự phát triển của nền y, dược cổ truyền trên Thế giới Có thể nói, ngay từ thời xa xưa cùng với quá trình quan sát tự nhiên vàtìm kiếm thức ăn, con người đã bắt đầu tích luỹ cho mình những kiến thức vềsử dụng thực vật phục vụ nhiều mục đích khác nhau cho cuộc sống, trong đócó việc sử dụng dược tính của các loài thảo mộc cho mục đích chữa bệnh.Ngày nay chúng ta vẫn còn dựa vào các đặc tính chữa bệnh của các loài thảomộc này để bào chế khoảng 75% các loại thuốc [1]. Trải qua nhiều thế kỷ, cácdân tộc hay các cộng đồng người trên khắp thế giới đã phát triển nhữngphương thuốc cổ truyền của họ, một số phát triển thành học thuyết như trongYHCT Phương Đông có học thuyết âm dương, ngũ hành, vẫn còn tồn tại chođến ngày nay hay như một số phương thuốc và cách chữa bệnh có vẻ lạ lùngthần bí như các tộc người ở châu Phi và nhiều nơi khác.Từ thế kỷ XIX đổ về trước Hầu hết những hiểu biết của con người về dược tính của thảo mộc đềuchưa mang tính phổ biến rộng, đôi khi còn mang mầu sắc của tâm linh [1].Những kiến thức về dược thảo và phương pháp trị bệnh bằng cây thuốc hầuhết được truyền lại bằng miệng hay theo kiểu “gia truyền” cho một hay mộtvài thành viên trong gia đình, dòng tộc, ...