Luận văn Thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp: Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quy hoạch, quản lý rừng bền vững tại Ban quản lý rừng phòng hộ Lang Chánh – tỉnh Thanh Hoá

Mục tiêu của đề tài là góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho những giải pháp quy hoạch quản lý rừng bền vững tại BQL rừng phòng hộ Lang Chánh; đưa ra được một số giải pháp kinh tế, xã hội, môi trường và khoa học công nghệ nhằm quản lý rừng bền vững tại BQL rừng phòng hộ Lang Chánh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp: Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quy hoạch, quản lý rừng bền vững tại Ban quản lý rừng phòng hộ Lang Chánh – tỉnh Thanh HoáBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ------------------------------------------------------ NguyÔn v¨n tuÊnNGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUY HOẠCH,QUẢN LÝ RỪNG BỀN VỮNG TẠI BAN QUẢN LÝ RỪNG PHÒNG HỘ LANG CHÁNH TỈNH THANH HOÁ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP HÀ NỘI – 2008 1 §Æt vÊn ®Ò HÖ sinh th¸i rõng cã vai trß cùc kú quan träng ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i trêngsèng vµ nÒn kinh tÕ quèc d©n ë nhiÒu quèc gia. Gi÷ ®Êt, gi÷ níc, ®iÒu hoµ khÝ hËu,phßng chèng « nhiÔm vµ thiªn tai lµ nh÷ng t¸c dông chÝnh cña rõng. Tuy nhiªn søcÐp vÒ kinh tÕ vµ d©n sè ®· vµ ®ang dÉn ®Õn viÖc sö dông qu¸ møc tµi nguyªn rõng ëc¸c níc ®ang ph¸t triÓn. T×nh h×nh ®ã lµm cho nguån tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o ®îcnh rõng vµ ®Êt rõng bÞ c¹n kiÖt nhanh chãng, m«i trêng rõng nãi riªng vµ m«itrêng sèng nãi chung bÞ suy tho¸i nghiªm träng. Thùc vËy, rõng ë Thanh Ho¸ vµ ë ViÖt Nam nãi riªng còng nh trªn thÕ giíi nãichung ®ang gi¶m nhanh vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c«ngt¸c qu¶n lý sö dông tµi nguyªn rõng tõ tríc ®Õn nay cña níc ta cßn mang tÝnh s¶nxuÊt l©m nghiÖp truyÒn thèng, tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt l¹c hËu, chËm ®æi míi. Conngêi sö dông, qu¶n lý vµ b¶o vÖ tµi nguyªn rõng cha thùc sù hîp lý dÉn ®Õnnh÷ng hËu qu¶ xÊu vÒ kinh tÕ, x· héi, tÝnh ®a d¹ng sinh häc còng nh m«i trêngsinh th¸i. V× vËy, cÇn thiÕt ph¶i quy ho¹ch, qu¶n lý b¶o vÖ vµ sö dông rõng mét c¸chbÒn v÷ng ®Ó võa ph¸t huy hÕt vÞ trÝ, vai trß chøc n¨ng cña rõng võa lîi dông ®îcrõng mét c¸ch l©u dµi, liªn tôc. BQL rõng phßng hé Lang Ch¸nh n»m tr¶i dµi trªn ®Þa bµn 5 x· cña huyÖn LangCh¸nh cã khu hÖ ®éng thùc vËt phong phó và cã vai trß quan träng trong viÖc b¶o vÖnguån níc cho c¸c dßng s«ng chÝnh lµ s«ng ¢m, s«ng CÇu Chµy. C¸c con s«ng nµylµ thîng nguån cña s«ng Chu, s«ng M·. Tuy nhiªn, còng nh c¸c diÖn tÝch rõngkh¸c, rõng phßng hé Lang Ch¸nh ®ang bÞ suy tho¸i nghiªm träng do c«ng t¸c qu¶nlý rõng cha thùc sù hiÖu qu¶. MÆt kh¸c, ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng tÖ n¹n s¨nb¾t, khai th¸c ®éng thùc vËt tr¸i phÐp vµ x©m lÊn diÖn tÝch ®Ó ph¸t triÓn n«ngnghiÖp. Ng¨n chÆn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc, ph¸t huy tiÒm n¨ng vµ ph¸t triÓn vènrõng cña rõng phßng hé Lang Ch¸nh lµ nh÷ng tr¨n trë cña nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊpchÝnh quyÒn vµ ngêi d©n ®Þa ph¬ng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn, trong khu«n khæcña luËn v¨n cao häc chóng t«i thùc hiÖn ®Ò tµi: “Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸pquy ho¹ch, qu¶n lý rõng bÒn v÷ng t¹i Ban qu¶n lý rõng phßng hé Lang Ch¸nh –tØnh Thanh Ho¸’’ 2 Ch¬ng 1 Tæng quan vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu 1.1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng Trong thêi gian gÇn ®©y, qu¶n lý rõng bÒn v÷ng (QLRBV) ®· trë thµnh métnguyªn t¾c ®èi víi qu¶n lý kinh doanh rõng ®ång thêi còng lµ mét tiªu chuÈn mµqu¶n lý kinh doanh rõng ph¶i ®¹t tíi. HiÖn t¹i cã hai ®Þnh nghÜa ®ang ®îc sö dôngë ViÖt Nam. Theo Tæ Chøc Gç NhiÖt ®íi (ITTO) th× “QLRBV lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Êt rõng cè®Þnh ®Ó ®¹t ®îc mét hoÆc nhiÒu môc tiªu ®îc x¸c ®Þnh râ rµng cña c«ng t¸c qu¶n lýtrong vÊn ®Ò s¶n xuÊt liªn tôc c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô rõng mµ kh«ng lµm gi¶m ®i®¸ng kÓ nh÷ng gi¸ trÞ vèn cã vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt sau nµy cña rõng vµ kh«ng g©y ranh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc th¸i qu¸ ®Õn m«i trêng vËt chÊt vµ x· héi.[22] Theo hiÖp íc Helsinki th× “ QLRBV lµ sù qu¶n lý rõng vµ ®Êt rõng mét c¸ch hîp lý®Ó duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc, n¨ng suÊt, kh¶ n¨ng t¸i sinh, søc sèng cña rõng, ®ångthêi duy tr× tiÒm n¨ng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh tÕ, x· héi vµ sinh th¸i cña chóngtrong hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai, ë cÊp ®Þa ph¬ng, quèc gia vµ toµn cÇu, kh«ngg©y ra nh÷ng t¸c h¹i ®èi víi c¸c hÖ sinh th¸i kh¸c”[22]. C¸c ®Þnh nghÜa trªn, nh×n chung t¬ng ®èi dµi dßng nhng tãm l¹i cã mÊy vÊn ®ÒchÝnh sau: - Qu¶n lý rõng æn ®Þnh b»ng c¸c biÖn ph¸p phï hîp nh»m ®¹t c¸c môc tiªu ®Ò ra (s¶nxuÊt gç nguyªn liÖu, gç gia dông, l©m s¶n ngoµi gç...; phßng hé m«i trêng, b¶o vÖ ®Çunguån, b¶o vÖ chèng c¸t bay, chèng s¹t lë ®Êt...; b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, b¶o tån loµi,b¶o tån c¸c hÖ sinh th¸i...). - B¶o ®¶m sù bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng, cô thÓ: + BÒn v÷ng vÒ kinh tÕ lµ b¶o ®¶m kinh doanh rõng l©u dµi liªn tôc víi n¨ng suÊt, hiÖuqu¶ ngµy cµng cao (kh«ng khai th¸c l¹m dông vµo vèn rõng; duy tr× vµ ph¸t triÓn diÖntÝch, tr÷ lîng rõng; ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt lµm t¨ng n¨ng suÊt rõng). + BÒn v÷ng vÒ mÆt x· héi lµ b¶o ®¶m kinh doanh rõng ph¶i tu©n thñ c¸c luËt ph¸p,thùc hiÖn tèt c¸c nghÜa vô ®ãng gãp víi x· héi, b¶o ®¶m quyÒn h¹n vµ quyÒn lîi còngnh mèi quan hÖ tèt víi nh©n d©n, céng ®ång ®Þa ph¬ng. 3 + BÒn v÷ng vÒ m«i trêng lµ b¶o ®¶m kinh doanh rõng duy tr× ®îc kh¶ n¨ng phßnghé m«i trêng vµ duy tr× ®îc tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng, ®ång thêi kh«ng t¸c h¹i®èi víi c¸c hÖ sinh th¸i kh¸c. 1.2. Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng trªn thÕ giíi Trong nhiÒu thËp kû qua, trªn thÕ giíi nhÊt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®· nhËnthøc râ tµi nguyªn rõng lµ cã h¹n vµ ®ang bÞ suy gi¶m nghiªm träng, nhÊt lµ tµinguyªn rõng nhiÖt ®íi. NÕu theo ®µ nµy nh hiÖn nay, mçi n¨m diÖn tÝch rõng sÏmÊt kho¶ng 15 triÖu ha nh sè liÖu thèng kª cña FAO th× chØ h¬n 100 n¨m n÷a rõngnhiÖt ®íi sÏ hoµn toµn biÕn mÊt, loµi ngêi sÏ chÞu th¶m häa kh«n lêng vÒ kinh tÕ,x· héi vµ m«i trêng[10]. Trªn thÕ giíi, lÞch sö QLRBV ®îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, ®Çu thÕ kû 18 c¸c nhµl©m häc §øc nh Hartig, G.L[32]; Heyer, F [33] ®· ®Ò xuÊt nguyªn t¾c sö dông l©ubÒn ®èi víi rõng thuÇn loµi ...