Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu động thái rừng thứ sinh phục hồi tại khu vực Cầu Hai - Phú Thọ

Mục tiêu của đề tài là góp phần bổ sung những hiểu biết mới về động thái phục hồi hệ sinh thái rừng thứ sinh làm cơ sở cho việc đề xuất các giả pháp quản lý và sử dụng có hiệu quả tài nguyên rừng thứ sinh phục hồi vùng Trung tâm Bắc Bộ
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu động thái rừng thứ sinh phục hồi tại khu vực Cầu Hai - Phú Thọbé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ ptnt tr-êng ®¹i häc l©m nghiÖp -------------------------------- nguyÔn v¨n Thä Nghiªn cøu ®éng th¸i rõng thø sinhphôc håi t¹i khu vùc CÇu Hai - Phó Thä luËn v¨n th¹c sÜ khoa häc l©m nghiÖp Hµ Néi, 2008bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ ptnt tr-êng ®¹i häc l©m nghiÖp ------------------------------- nguyÔn v¨n Thä Nghiªn cøu ®éng th¸i rõng thø sinh phôc håi t¹i khu vùc CÇu Hai - Phó Thä Chuyªn ngµnh: L©m Häc M· sè: 606260 luËn v¨n th¹c sÜ khoa häc l©m nghiÖp Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: PGS.TS Ph¹m Xu©n Hoµn Hµ Néi, 2008 -1- ®Æt vÊn ®Ò Rõng thø sinh cã mét tû träng rÊt lín trong c¬ cÊu rõng tù nhiªn cña c¸ctØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c, trong ®ã cã tíi 61% thuéc ®èi t-îng khoanhnu«i b¶o vÖ. §Þa ph-¬ng cã tû träng rõng khoanh nu«i b¶o vÖ lín nhÊt lµ B¾cGiang 68,4%, ë Phó Thä còng chiÕm ®Õn 55,2%(Vò TiÕn Hinh 2006)[14].HiÖn nay, diÖn tÝch ®Êt cã rõng chñ yÕu ë ViÖt Nam lµ rõng tù nhiªn, cã ®Õn10,4 triÖu ha (chiÕm 81,21% diÖn tÝch ®Êt cã rõng) trong tæng sè 12,8 triÖu harõng toµn quèc (Theo Côc KiÓm l©m, 2006)[45]. Rõng tù nhiªn khu vùc Phó Thä - Tuyªn Quang ®Æc tr-ng bëi kiÓu rõng kÝnth-êng xanh m-a mïa nhiÖt ®íi. Khu vùc nµy n»m trong vïng qui ho¹chnguyªn liÖu giÊy sîi nªn nhiÒu diÖn tÝch rõng tù nhiªn tr-íc ®©y ®· bÞ khaith¸c ®Ó trång rõng nguyªn liÖu lµm cho ®Êt tho¸i ho¸, nh- rõng bå ®Ò, mì...lu©n kú 2, 3 n¨ng suÊt gi¶m râ rÖt. V× vËy, ®Ó t¨ng tÝnh bÒn v÷ng cña rõngng-êi ta ®· quan t©m ®Õn ®èi t-îng rõng thø sinh phôc håi, nhÊt lµ nh÷ng n¨mgÇn ®©y th«ng qua ch-¬ng tr×nh 327, 661 ë c¸c tØnh Phó Thä, Tuyªn Quang ®·¸p dông phôc håi b»ng khoanh nu«i, khoanh nu«i kÕt hîp trång bæ sung, lµmgiµu rõng trªn mét diÖn tÝch rõng thø sinh kh¸ lín. Khu vùc CÇu Hai do rõngbÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, diÖn tÝch thu hÑp, chÊt l-îng rõng bÞ suy gi¶m nghiªmträng trong giai ®o¹n tõ n¨m 1979 - 1986. §Õn n¨m 1990 ë CÇu Hai chØ cßnkho¶ng 30 ha rõng IIIa.1 víi tÇng c©y cao lµ nh÷ng c©y kÐm phÈm chÊt (congqueo, s©u bÖnh, c©y kh«ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ), thµnh phÇn tÇng c©y cao còngbiÕn ®æi lín, tr-íc kia cã trªn 100 loµi c©y gç, nay chØ cßn 40 loµi vµo nh÷ngn¨m 1989 - 1990, c¸c loµi gç gi¸ trÞ nh- Giæi xanh, Re gõng, Lâi Thä, GéiNÕp... ®· mÊt h¼n, loµi chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong c«ng thøc tæ thµnh lµ Ng¸t,chiÕm 35,7%. -2- DiÔn thÕ tho¸i hãa rõng tù nhiªn ®· ®-îc Th¸i V¨n Trõng(1978,1999),TrÇn Ngò Ph-¬ng (2000) ®Ò cËp ®Õn trong c«ng tr×nh nghiªn cøu cña m×nh,cßn qu¸ tr×nh diÔn thÕ ng-îc l¹i - diÔn thÕ phôc håi cßn rÊt Ýt c«ng tr×nhnghiªn cøu vÒ nã. §©y lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt nghiªn cøu ®Ó cã thÓ x©y dùng rõngtù nhiªn cã hiÖu qu¶ vµ lîi dông tèi ®a kh¶ n¨ng t¸i sinh tù nhiªn rÊt tèt cñarõng tù nhiªn nhiÖt ®íi. C©u hái ®Æt ra hiÖn nay lµ: LiÖu rõng thø sinh cã thÓphôc håi l¹i tr¹ng th¸i rõng khÝ hËu hay kh«ng? Qu¸ tr×nh phôc håi nµy diÔnra nh- thÕ nµo ? vÉn ch-a cã c©u tr¶ lêi. ChÝnh v× vËy, chóng t«i chän ®Ò tµi: “Nghiªn cøu ®éng th¸i rõng thø sinh phôc håi t¹i khu vùc CÇu Hai - PhóThä” nh»m gãp phÇn tr¶ lêi c©u hái ®ã. -3- Ch-¬ng 1 Tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu1.1. ë n-íc ngoµi:1.1.1. Quan ®iÓm vÒ rõng thø sinh phôc håi: Phôc håi rõng cã nhiÒu xuÊt ph¸t ®iÓm kh¸c nhau nh- rõng phôc håi tõtr¹ng th¸i kiÖt quÖ nhÊt lµ tr¶ng cá, rõng thø sinh cã ®ñ t¸i sinh IIa, rõng thøsinh nghÌo sau khai th¸c kiÖt (IIIa1). Mçi ®èi t-îng, xuÊt ph¸t ®iÓm cña qu¸tr×nh phôc håi ®-îc ¸p dông biÖn ph¸p kü thuËt t¸c ®éng kh¸c nhau nh- ®èit-îng ®Ó khoanh nu«i, khoanh nu«i xóc tiÕn t¸i sinh kÕt hîp trång bæ sung,lµm giµu rõng, c¶i t¹o rõng. Phôc håi rõng lµ mét lÜnh vùc ®-îc nhiÒu nhµ khoa häc vµ c¸c tæ chøc l©mnghiÖp quan t©m. Quan ®iÓm hiÖn nay vÒ phôc håi rõng cã thÓ chia thµnh 3nhãm (dÉn theo Vò TiÕn Hinh, 2003[14]) nh- sau: Mét lµ, qu¸ tr×nh phôc håi rõng lµ ®-a rõng ®Õn tr¹ng th¸i hoµn chØnh,tiÕp cËn tr¹ng th¸i tr-íc khi bÞ t¸c ®éng. Cairns (1995), Jordan (1995) vµ Egan(1996) lµ nh÷ng ®iÓn h×nh cña quan ®iÓm nµy. Hai lµ, nhÊn m¹nh hÖ sinh th¸i rõng ph¶i ®-îc phôc håi tíi møc ®é bÒnv÷ng nµo ®ã b»ng con ®-êng tù nhiªn hoÆc nh©n t¹o mµ kh«ng nhÊt thiÕtgièng nh- hÖ sinh th¸i ban ®Çu. §©y còng lµ quan ®iÓm nhËn ®-îc nhiÒu sùt¸n ®ång nhÊt. Ba lµ, tËp trung vµo viÖc x¸c ®Þnh c¸c nguyªn nh©n vµ yÕu tè rµo c¶ncña qu¸ tr×nh phôc håi rõng. §©y ®-îc coi nh- mét quan ®iÓm, mét sù nh×nnhËn míi vÒ phôc håi rõng, v× nã ®· b-íc ®Çu g¾n kÕt phôc håi rõng víi c¸cyÕu tè x· héi, khi nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn mÊt rõng t¹i c¸c n-íc nhiÖt ®íichÝnh lµ con ng-êi. -4-1.1.2. Nghiªn cøu vÒ cÊu tróc rõng: HiÖn t-îng ph©n tÇng lµ mét ®Æc tr-ng quan träng cña rõng nhiÖt ®íi.Mét trong nh÷ng c¬ së ®Þnh l-îng ®Ó ph©n chia tÇng lµ quy luËt ph©n bè sèc©y theo cÊp chiÒu cao. §· cã mét sè t¸c gi¶ ®Ò xuÊt c¸c ph-¬ng ph¸p nghiªncøu tÇng thø cña rõng nhiÖt ®íi, ®iÓn h×nh nh- ph-¬ng ph¸p vÏ biÓu ®å mÆtc¾t ®øng cña rõng do Richards P.W vµ Davis T.A.W (1933 - 1934) ®Ò x-íngvµ sö dông lÇn ®Çu tiªn ë Guyan vÉn lµ ph-¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó nghiªncøu cÊu tróc tÇng cña rõng. Tuy nhiªn ph-¬ng ph¸p nµy cã nh-îc ®iÓm lµ chØminh ho¹ ®-îc c¸ch s¾p xÕp theo h-íng th¼ng ®øng cña c¸c loµi c©y gç trongmét diÖn tÝch cã h¹n. Cusen (1951) ®· kh¾c phôc b»ng c¸ch vÏ mét sè gi¶i kÒbªn nhau vµ ®-a l¹i mét h×nh t-îng vÒ kh«ng gian ba chiÒu (dÉn theo PhïngNgäc Lan, 1986 [18]). ViÖc ph©n cÊp c©y rõng cho rõng hçn loµi nh ...