Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu nguồn tài nguyên cây thuốc được đồng bào dân tộc Dao sử dụng tại vườn quốc gia Hoàng Liên, tỉnh Lào Cai

Bài nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định được các loài cây sử dụng làm thuốc và kinh nghiệm sử dụng và phát triển tài nguyên cây thuốc của đồng bào dân tộc Dao trong khu vực VQG Hoàng Liên. Đưa ra giải pháp bảo tồn một số loài cây làm thuốc có giá trị. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu nguồn tài nguyên cây thuốc được đồng bào dân tộc Dao sử dụng tại vườn quốc gia Hoàng Liên, tỉnh Lào CaiBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ------------------- NGUYỄN HỒNG PHONG NGHIÊN CỨU NGUỒN TÀI NGUYÊN CÂY THUỐC ĐƯỢC ĐỒNG BÀO DÂN TỘC DAO SỬ DỤNG TẠI VƯỜN QUỐC GIA HOÀNG LIÊN, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP HÀ NỘI, 2012BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ------------------- NGUYỄN HỒNG PHONG NGHIÊN CỨU NGUỒN TÀI NGUYÊN CÂY THUỐC ĐƯỢC ĐỒNG BÀO DÂN TỘC DAO SỬ DỤNG TẠI VƯỜN QUỐC GIA HOÀNG LIÊN, TỈNH LÀO CAI Chuyên ngành: Lâm Học Mã số: 60.62.02.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐỖ THỊ XUYẾN HÀ NỘI, 2012 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Trong cuộc sống ngày nay khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển thìnhững vấn đề về sức khỏe con người ngày càng được quan tâm hơn bao giờ hết,nhận thức của con người ngày càng được tăng lên, còn người càng muốn hướng tớimột cuộc sống mà ở đó có sự phát triển bền vững. Những sản phẩm được con ngườiưu tiên sử dụng là những sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên. Việt Nam là nước có truyền thống lịch sử lâu dài với hơn bốn nghìn năm dựngnước, giữ nước, xây dựng và phát triển. Trong thời gian đó rất nhiều bài học, kinhnghiệm dân gian đã được người dân đúc rút thành những kinh nghiệm và truyền từđời này qua đời khác. Một trong những sản phẩm bảo vệ và chăm sóc sức khỏe củacon người được người dân hết sức quan tâm đó là việc sử dụng những cây cỏ làmthuốc để chữa bệnh. Từ thủa xa xưa cho đến ngày nay đồng bào các dân tộc anh emtrên đất nước ta đã không ngừng tìm tòi nghiên cứu, sử dụng nguồn tài nguyên câythuốc chữa bệnh. Cùng với kinh nghiệm cổ truyền của dân tộc, sự phát triển củakhoa học kỹ thuật đã đưa ra cơ sở khoa học của việc sử dụng những loài cây thuốcđó qua thành phần hóa học, tác dụng kháng khuẩn. Cho đến năm 2012, nước ta được ghi nhận có tới gần 4700 loài thực vật đượcsử dụng làm thuốc (Võ Văn Chi, 2012) [8], đây chắc hẳn chưa phải là con số đầy đủnếu như không muốn nói là còn ít so với những con số thực tế bởi vì kho tàng kinhnghiệm của các dân tộc là rất lớn, trong khi công tác điều tra, nghiên cứu, thửnghiệm, bảo tồn nguồn tài nguyên quí giá này của chúng ta vẫn còn có nhiều hạnchế. Mặc dù xu thế hiện nay của thế giới là nghiên cứu việc chiết xuất ra các dạngdược phẩm có giá trị nhưng việc điều tra, nghiên cứu về nguồn dược liệu của cácdân tộc hiện nay vẫn đang là vấn đề cần được quan tâm một cách sâu sắc bởi nhiềuloại bệnh cho đến nay tây y vẫn chưa có thuốc đặc trị. Cũng như nhiều Vườn quốc gia (VQG) khác trong cả nước, VQG Hoàng Liên,tỉnh Lào Cai có hệ thực vật nói chung, tài nguyên cây thuốc nói riêng được đánh giálà khá phong phú và đa dạng nhưng gần đây lại đang bị suy giảm cả về số lượngcũng như chất lượng. Dân tộc Dao là một trong số các đồng bào dân tộc có truyềnthống và nhiều kinh nghiệm trong việc sử dụng các loài cây thuốc phục vụ cho chữa 2bệnh. Tuy vậy, tại đây cho đến nay các công trình nghiên cứu về cây thuốc dân tộcvẫn chưa được quan tâm và chú ý tới nhiều. Xuất phát từ vấn đề trên, tôi tiến hànhnghiên cứu đề tài “Nghiên cứu tài nguyên cây thuốc được đồng bào dân tộc Daosử dụng tại VQG Hoàng Liên, tỉnh Lào Cai”. 3 Chương 1 TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU1.1. Tình hình nghiên cứu và sử dụng cây thuốc ở một số nước trên thế giới. Nói đến chữa bệnh bằng cây cỏ, người ta thường nghĩ ngay tới Trung Quốc,đát nước có nền Đông Y lâu đời. Theo tuyền thuyết của vua Thần Nông tức ViêmĐế (3320-3080 trước công nguyên - TCN) thì Thần Nông đã nếm hàng trăm loạicây cỏ, phân loại dược tính của thảo mộc và soạn ra cuốn sách “Thần Nông bảnthảo”. Cốn sách đã thống kê được 365 vị tuốc có giá trị [40]. Vào thời Tam Quốc, danh y Hoa Đà, sử dụng Đàn hương, Tử đinh hương đểchế hương nang để phòng chống và chữa trị bệnh lao phổi và bệnh lỵ. Ông còndùng hoa Cúc, Kim ngân phơi khô cho vào chiếc gối (hương chẩm) để điều trịchứng đau đầu, mất ngủ, cao huyết áp. Từ thời nhà Hán (năm 168 trước Côngnguyên) trong cuốn sách “Thủ hậu bị cấp phương” tác giả đã kê 52 đơn thuốc chữabệnh từ các loại cây cỏ. Giữa thế kỷ XVI, Lý Thời Trân đã thống kê 12.000 vị thuốctrong tập “Bản thảo cương mục”[48]. Cho đến nay, Trung Quốc đã cho ra đời khánhiều công trình về sử dụng các loài cây cỏ để chữa bệnh. Sử dụng thực vật gắn liền với lịch sử phát triển của loài người. Trải qua hàngnghìn năm, một số lượng lớn các loài thực vật bậc cao đã và đang được con ngườisử dụng làm thuốc chữa bệnh. Người ta ước tính có khoảng 35.000 - 70.000 loàithực vật đã và đang được cọn người sử dụng vào mục đích chữa bệnh. Tại TrungQuốc, có tới 5.000 loài thực vật dùng làm dược liệu trong y học cổ truyền. Trong hệthống Y học của người Trung Quốc, có 80% bài thuốc cổ truyền có sử dụng các loàithực vật bậc cao. Việc sử dụng thực vật làm thuốc khá phổ biến ở các nước châu Ánhư Ấn Độ, Hàn Quốc, Inđônêxia, Malaixia, Pakistan, Banglades, Sri Lanka,Nêpal,[47]. Ở Ấn Độ, nền y học cổ truyền được hình thành cách đây hơn 3000 năm. Chủtrương của người Ấn là ngừa bệnh là chính, nếu phải điều trị bệnh thì các liệu pháptự nhiên chủ yếu thông qua thực phẩm và thảo mộc sẽ giúp loại bỏ gốc rễ căn bệnh.Bộ sử thi Vedas được viết vào năm 1.500 TCN và cuốn Charaka samhita được cácthầy thuốc Charaka ...