Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Nhập siêu của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

Đề tài nghiên cứu những vấn đề cơ bản về nhập siêu và hội nhập kinh tế quốc tế; phân tích thực trạng nhập siêu của Việt Nam trong thời gian qua, nguyên nhân nhập siêu nhằm đưa ra các giải pháp kiềm chế nhập siêu cho phù hợp với tình hình mới của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Nhập siêu của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ------------------------------------ NGUYỄN THỊ LÊNHẬP SIÊU CỦA VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Chuyên ngành: Kinh tế chính trị Mã số: 60 31 01 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHẠM THỊ THANH BÌNH Hà Nội - 2011 ii MỤC LỤCDANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .....................................................................iDANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................iiMỞ ĐẦU ................................................................................................................. iCHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA NHẬP SIÊU TRONGBỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ .................................................... 5 1.1. Một số vấn đề lý luận chung của nhập siêu.................................................... 5 1.1.1. Khái niệm nhập siêu ............................................................................... 5 1.1.2. Quan điểm nhập siêu ............................................................................ 11 1.1.3. Tác động của hội nhập kinh tế đến phát triển thương mại của Việt Nam ... 12 1.2. Thực tế vấn đề nhập siêu của một số quốc gia ............................................. 18 1.2.1. Nhập siêu của Trung Quốc ................................................................... 18 1.2.2. Nhập siêu của Hàn Quốc ...................................................................... 26 1.2.3. Nhập siêu của Thái Lan ........................................................................ 31 1.2.4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc cải thiện cán cân thương mại ... 38CHƯƠNG 2 CÁN CÂN THƯƠNG MẠI, NGUYÊN NHÂN NHẬP SIÊU VÀCHÍNH SÁCH LIÊN QUAN ĐẾN NHẬP SIÊU CỦA VIỆT NAM ................. 42 2.1. Cán cân thương mại của Việt Nam giai đoạn 1990-2009 ............................. 42 2.1.1. Hoạt động xuất khẩu ................................................................................ 42 2.1.2. Hoạt động nhập khẩu................................................................................ 51 2.2. Nguyên nhân nhập siêu của Việt Nam ......................................................... 54 2.2.1. Tăng trưởng kinh tế cao và đầu tư nước ngoài tăng mạnh. .................... 54 2.2.2. Cơ cấu sản xuất, xuất khẩu chậm chuyển đổi; giá và lượng một số mặt hàng nguyên nhiên vật liệu nhập khẩu tăng .................................................... 55 2.2.3. Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu thấp hơn tốc độ tăng nhập khẩu. ............. 56 2.2.4. Nhu cầu tiêu dùng trong nước tăng cao đối với hàng hoá nhập khẩu ..... 57 2.2.5. Ngành công nghiệp phụ trợ còn non yếu. .............................................. 58 2.3. Một số chính sách liên quan đến nhập siêu của Việt Nam ........................... 59 2.3.1. Chính sách tỷ giá hối đoái ..................................................................... 59 2.3.2. Chính sách thương mại ......................................................................... 65CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP KIỀM CHẾ NHẬP SIÊU CỦA VIỆT NAM ... 72 3.1. Nhóm giải pháp từ phía Chính phủ .............................................................. 73 3.1.1. Cải thiện chính sách thương mại ........................................................... 73 3.1.2. Chính sách tỷ giá hối đoái cần được vận hành linh hoạt, phù hợp. ........ 80 3.1.3. Hoàn thiện chính sách tiền tệ ................................................................ 83 3.1.4. Hoàn thiện chính sách tài khoá ............................................................. 85 3.1.5. Hoàn thiện chính sách tín dụng hỗ trợ xuất khẩu ................................... 90 3.1.6. Hoàn thiện chính sách đầu tư. ............................................................... 93 3.1.7. Phát triển công nghiệp phụ trợ ở trong nước góp phần kiềm chế nhập siêu..... 96 3.2. Giải pháp đối với doanh nghiệp ................................................................... 98 3.2.1.Tăng cường đầu tư mở rộng qui mô sản xuất, đổi mới công nghệ, thiết bị. ... 98 3.2.2. Thực hiện đồng bộ các biện pháp nâng cao chất lượng, tăng giá trị hàng hoá xuất khẩu . ............................................................................................... 99 3.2.3. Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại. ............................................... 100 3.2.4. Nâng cao năng lực quản trị tài chính đối với hoạt động xuất nhập khẩu .. 100 3.2.5. Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ kinh doanh xuất nhập khẩu. . 104 3.3. Một số kiến nghị đối với Việt Nam. .......................................................... 104 3.3.1. Đối với ngân hàng Nhà nước .............................................................. 104 3.3.2. Đối với Bộ Công thương..................................................................... 107 3.3.3. Đối với các Ngân hàng thương mại ..................................................... 108KẾT LUẬN ........................................................................................................ 110DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 114 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VIẾTSTT TIẾNG ANH TIẾNG VIỆT TẮT Association of Southeast Hiệp hội các nước Đông ...