Luận văn Thạc sĩ Luật học: Di chúc chung của vợ chồng theo pháp luật dân sự Việt Nam

Mục đích của đề tài là trên cơ sở lý luận để nghiên cứu và làm rõ các quy định của pháp luật Việt Nam qua các thời kỳ về di chúc chung của vợ chồng, tìm hiểu thực tiễn áp dụng luật để giải quyết những tranh chấp liên quan đến di chúc chung của vợ chồng, từ đó thấy được những bất cập còn tồn tại cũng như những vướng mắc để đánh giá hướng quy định của luật hiện hành trong pháp luật dân sự Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Luật học: Di chúc chung của vợ chồng theo pháp luật dân sự Việt Nam VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ĐINH THÙY DUNGDI CHÚC CHUNG CỦA VỢ CHỒNG THEO PHÁP LUẬT DÂN SỰ VIỆT NAM Ngành: Luật Kinh tế Mã số: 62.38.01.07 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾNGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HÀ THỊ MAI HIÊN HÀ NỘI, 2018 HÀ NỘI - năm LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ Luật học với đề tài:“Di chúc chung của vợ chồng theo pháp luật dân sự ViệtNam” do học viên cao học Đinh Thùy Dung thực hiện vàhoàn thành vào tháng 3 năm 2018. Người hướng dẫn là Phógiáo sư - Tiến sĩ Hà Thị Mai Hiên, Viện Nhà nước và phápluật. Tác giả Đinh Thùy Dung MỤC LỤCMỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ DI CHÚC CHUNG CỦA VỢCHỒNG ......................................................................................................................... 51.1. Khái niệm di chúc và thừa kế theo di chúc ............................................................ 51.2 Đặc điểm, bản chất pháp lý của di chúc chung vợ chồng .................................... 111.3 Pháp luật về di chúc chung của vợ chồng qua các giai đoạn phát triển .............. 17CHƯƠNG 2: NỘI DUNG DI CHÚC CHUNG CỦA VỢ CHỒNG THEO BỘLUẬT DÂN SỰ NĂM 2005 ...................................................................................... 222.1. Chủ thể di chúc chung của vợ chồng .................................................................... 222.2. Ý chí của vợ chồng trong việc lập di chúc chung ................................................. 232.3. Nội dung di chúc chung của vợ chồng .................................................................. 262.4. Hình thức di chúc chung của vợ chồng ................................................................. 312.5 Sửa đổi, bổ sung, thay thế di chúc chung của vợ chồng ...................................... 392.6 Hiệu lực di chúc chung của vợ chồng .................................................................. 452.7 Những hạn chế về quyền tự định đoạt trong di chúc chung của vợ chồng .......... 48CHƯƠNG 3. THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ DI CHÚC CHUNGCỦA VỢ CHỒNG VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA HIỆN NAY ......................... 553.1 thực tiễn thực hiện pháp luật di chúc chung của vợ chồng .................................. 553.2 đánh giá quá trình điều chỉnh pháp luật về di chúc chung của vợ chồng và mộtsố vấn đề đặt ra ............................................................................................................. 60KẾT LUẬN ................................................................................................................. 71 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮTBLDS VN: Bộ luật dân sự Việt NamLHN&GĐ: Luật hôn nhân và gia đìnhTANDTC: Tòa án nhân dân tối caoVKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối caoBTP: Bộ tư pháp MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chế định về quyền thừa kế là một trong số những chế định quan trọng.Khi một cá nhân qua đời thì việc hưởng di sản của người đó trở thành mộtvấn đề lớn trong xã hội, được nhiều người quan tâm. Các tranh chấp liên quanđến quan hệ nhận và chuyển giao tài sản của người chết xuất hiện ngày càngnhiều hơn. Giải quyết các tranh chấp về thừa kế không đơn giản, không phảilúc nào Tòa án nhân dân các cấp cũng giải quyết một cách thỏa đáng các tranhchấp đó. Vấn đề thừa kế nói chung và vấn đề thừa kế theo di chúc nói riêng lànhững vấn đề phức tạp vì nó liên quan đến nhiều mối quan hệ nhân thân, liênquan tới nhiều mối quan hệ tài sản và ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi củanhững người có quyền hưởng di sản thừa kế. Đặc biệt hơn nữa, vấn đề di chúcchung của vợ chồng lại càng là vấn đề nóng của xã hội, chế định này lần đầuđược quy định tại Bộ luật dân sự 1995, được cụ thể hóa trong Bộ luật dân sự2005 và mới đây nhất, Bộ luật dân sự 2015 đã bỏ ngỏ chế định này. Những vấn đề tranh chấp về thừa kế liên quan tới di chúc chung của vợchồng không phải tràn lan nhưng do các quy định của pháp luật trước đây vềdi chúc chung của vợ chồng còn nhiều bất cập, thì giờ đây các nhà làm luật đãloại bỏ phần quy định này nên việc giải quyết các tranh chấp về di chúc chungcủa vợ chồng càng làm các cơ quan chức năng thêm “lóng ngóng” mà khóthấu tình, đạt lý được. Nhận thức được vấn đề, nên học viên mạnh dạn lựa chọn đề tài “Di chúcchung của vợ chồng theo pháp luật dân sự Việt Nam” để thực hiện luận vănCao học Luật, nhằm đáp ứng về mặt lý luận và thực tiễn của việc nghiên cứuđề tài, từ đó, tìm ra điểm chưa phù hợp nhằm kiến nghị hoàn thiện quy địnhvề di chúc chung của vợ chồng. 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Vấn đề thừa kế theo di chúc và di chúc chung của vợ chồng tính đến thờiđiểm hiện nay ở nước ta đã có một số công trình nghiên cứu dưới các cấp độkhác nhau, như: “Thừa kế theo di chúc theo quy định của Bộ luật dân sự” - Luậnán tiến sỹ của TS. Phạm Văn Tuyết chỉ đề cấp đến thừa kế theo di chúc nóichung mà không nghiên cứu sâu về thừa kế theo di chúc chung của vợ chồng. Một số Luận án tiến sỹ và các sách chuyên khảo được công bố cũng đềcập đến một phần của chế định thừa kế, như: “Thừa kế theo pháp luật”;“Nguyên tắc chung về thừa kế”; “Di sản thừa kế” của TS. Phùng Trung Tập;TS. Nguyễn Minh Tuấn; TS. Trần Thị Huệ. Về vấn đề thừa kế nói chung, thừa kế theo di chúc và di chúc chung của vợchồng cũng phải kể đến không ít các Luận v ...