Luận văn Thạc sĩ Luật học: Xây dựng cơ quan tài phán hành chính ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Mục đích của luận văn là đề xuất quan điểm, giải pháp và nội dung mang tính hệ thống nhằm xây dựng cơ quan tài phán hành chính với mục tiêu bảo đảm cho nhân dân thực hiện quyền khiếu nại và bảo đảm hiệu lực, hiệu quả việc giải quyết các khiếu nại hành chính ở nước ta trong giai đoạn hiện nay cũng như về lâu dài. Đồng thời, đưa ra các giải pháp, kiến nghị cho việc xây dựng cơ quan tài phán hành chính ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Luật học: Xây dựng cơ quan tài phán hành chính ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT ---***--- TRẦN VĂN DƯƠNGXÂY DỰNG CƠ QUAN TÀI PHÁN HÀNH CHÍNH Ở VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2010 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT ---***--- TRẦN VĂN DƯƠNG XÂY DỰNG CƠ QUAN TÀI PHÁN HÀNHỞ VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật Mã số : 60 38 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Phạm Hồng Thái Hà Nội - 2010 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong số các quyền cơ bản của con người về chính trị, kinh tế, xã hộithì quyền khiếu nại có vị trí quan trọng và liên quan chặt chẽ tới các quyền cơbản khác. Nghiên cứu lịch sử dân tộc ta cho thấy, các triều đại phong kiếnhưng thịnh trước đây đều chú ý tới việc đảm bảo cho người dân thực hiệnquyền khiếu nại. Phát huy truyền thống đó, ngay từ những ngày đầu giành độclập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh 64-SL ngày 23/11/1945 thành lậpBan Thanh tra đặc biệt, trong đó Điều 2 của Sắc lệnh quy định rõ một trongnhững nhiệm vụ của Ban Thanh tra là tiếp nhận các đơn khiếu nại của nhândân. Quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật, quyền khiếu nại đã sớmđược ghi nhận tại Hiến pháp và trở thành một trong những quyền cơ bản của côngdân. Điều 74 Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: Công dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào. Việc khiếu nại, tố cáo phải được cơ quan nhà nước xem xét, giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định[21, tr.218]. Thực hiện quyền khiếu nại là phương thức để nhân dân giám sát vàtham gia vào hoạt động của các cơ quan nhà nước. Việc giải quyết khiếu nạinói chung và khiếu nại hành chính nói riêng là bảo đảm quyền dân chủ của nhândân, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phòng chống các hànhvi tham nhũng, tiêu cực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm tới việc giải quyếtcó hiệu quả các khiếu nại. Vì thế, những năm qua, công tác giải quyết khiếunại đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều văn bản pháp luật được ban hànhđã tạo điều kiện thuận lợi cho công dân, cơ quan, tổ chức thực hiện quyền 1khiếu nại. Đảng và Nhà nước đã có nhiều chỉ thị, nghị quyết nhằm tăng cườnghiệu quả công tác giải quyết khiếu nại. Các cấp, các ngành đã xác định đượctrách nhiệm của mình trong việc giải quyết khiếu nại và coi đây là một trongnhững công tác trọng tâm, góp phần tạo điều kiện để nhân dân tham gia vàoquá trình quản lý nhà nước. Tuy nhiên, thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại cho thấy mặc dù cáccơ quan nhà nước đã có nhiều cố gắng trong công tác giải quyết khiếu nạinhưng hiệu quả giải quyết các vụ việc chưa cao, nhất là việc giải quyết cáckhiếu nại hành chính. Tình trạng đơn thư gửi tràn lan, vượt cấp, chuyển vòngquanh diễn ra khá phổ biến; số vụ việc khiếu nại tồn đọng còn nhiều; còn biểuhiện nể nang, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm; còn có những cơ quan, cá nhâncó thẩm quyền trong một số trường hợp ban hành những quyết định giải quyếtkhiếu nại không đúng hoặc có hành vi xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp củacông dân… Tình trạng trên có nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân quan trọng làdo Việt Nam chưa có cơ quan chuyên trách thuộc hệ thống các cơ quan hànhpháp để thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại của công dân trong khi cơchế giải quyết khiếu nại tại Tòa án còn có những bất cập, chưa thực sự đi vàocuộc sống. Ngoài ra, để nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, tạo lậphệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất và có tính khả thi, đi vào cuộc sống,ngày 24/5/2005 Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 48-NQ/TW về Chiến lượcxây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến 2010, định hướng2020. Theo tinh thần Nghị quyết thì việc xây dựng và hoàn thiện hệ thốngpháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi chính là xây dựng Nhà nước phápquyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.Trong đó, nội dung quan trọng của Nghị quyết là: 2 Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo, bảo đảm mọi quyết định và hành vi hành chính trái pháp luật đều được phát hiện và có thể bị khởi kiện trước toà án; đổi mới thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo và thủ tục giải quyết các vụ án hành chính theo hướng công khai, đơn giản, thuận lợi cho dân, đồng thời bảo đảm tính thông suốt, hiệu quả của quản lý hành chính [14] Bên cạnh đó, để đẩy mạnh việc phát triển kinh tế, thời gian qua Đảngvà Nhà nước đã có nhiều chủ trương lớn về hội nhập kinh tế quốc tế. Theotinh thần Nghị quyết Trung ương 9 khoá IX thì chúng ta cần triển khai khẩntrương và đồng bộ việc chuẩn bị đủ điều kiện để giành thế chủ động trong hộinhập, nhất là sửa đổi và xây dựng mới các văn bản pháp luật phù hợp với yêucầu hội nhập và thông lệ quốc tế. Trên cơ sở đó, Nhà nước ta đã tiến hànhnhiều hoạt động cụ thể nhằm tạo điều kiện hơn cho quá trình hội nhập. Mộttrong những yêu cầu quan trọng của hội nhập là Việt Nam cần phải hoàn thiệnpháp luật, đảm bảo các văn bản pháp luật có liên quan phù hợp các Hiệp ướcquốc tế, trong đó có các văn bản pháp luật về khiếu kiện và giải quyết khiếukiện hành chính. Từ những phân tích trên cho thấy nghiên cứu đề tài Xây dựng cơ quantài phán hành chính ...