Luận văn Thạc sĩ Triết học: Ảnh hưởng của Phật giáo đến văn hoá dân gian Việt Nam

Trên cơ sở lý luận mác xít về tôn giáo và văn hóa, luận văn phân tích, làm sáng tỏ những ảnh hưởng của Phật giáo đến văn hóa dân gian Việt Nam thông qua một số lĩnh vực biểu hiện cụ thể trong ca dao, tục ngữ, tín ngưỡng, nghệ thuật sân khấu dân gian của người Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Triết học: Ảnh hưởng của Phật giáo đến văn hoá dân gian Việt Nam ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------------------------- DƯƠNG QUANG ĐIỆN (Thích Thanh Điện) ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐẾN VĂN HOÁ DÂN GIAN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC HÀ NỘI – 2010 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------------------------- DƯƠNG QUANG ĐIỆN (Thích Thanh Điện) ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐẾN VĂN HOÁ DÂN GIAN VIỆT NAM Chuyên ngành: Tôn giáo học Mã số: 62.22.90 LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC Giáo viên hướng dẫn PGS.TS. DƯƠNG VĂN THỊNH HÀ NỘI – 2010 3 MỤC LỤCMỞ ĐẦU ........................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài .............................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................4 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ...........................................4 6. Đóng góp của luận văn ........................................................................5 7. Ý nghĩa của luận văn ...........................................................................5 8. Kết cấu của luận văn .............................. 5Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHẬT GIÁO VÀVĂN HÓA DÂN GIAN VIỆT NAM ........................ 6 1.1. Khái lược chung về Phật giáo và văn hóa dân gian Việt Nam . 6 1.1.1. Tổng quan chung về Phật giáo .................... 6 1.1.2. Khái lược chung về văn hóa dân gian Việt Nam ....... 16 1.2. Sự tác động của Phật giáo đến văn hóa dân gian Việt Nam .. 21Chương 2: MỘT SỐ ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐẾN VĂN HÓADÂN GIAN VIỆT NAM ............................... 36 2.1. Ảnh hưởng của Phật giáo đến văn học dân gian Việt Nam .. 37 2.1.1. Ảnh hưởng của Phật giáo đến ca dao, tục ngữ ........ 37 2.1.2. Ảnh hưởng của Phật giáo đến các tích truyện dân gian ... 45 2.2. Ảnh hưởng của Phật giáo đến tín ngưỡng, lễ hội và nghệ thuật biểu diễn dân gian Việt Nam .......................... 60 4 2.2.1. Ảnh hưởng của Phật giáo đến tín ngưỡng, lễ hội dân gian . 60 2.2.2. Ảnh hưởng của Phật giáo đến nghệ thuật biểu diễn dân gian 75 2.3. Một số khuyến nghị nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của Phật giáo đến văn hóa dân gian Việt Nam 87KẾT LUẬN ........................................ 93TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................. 95 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phật giáo du nhập và phát triển ở nước ta đã hơn 18 thế kỷ, một chiềudài lịch sử khá đủ để Phật giáo dù truyền từ Ấn Độ vào hay từ Trung Hoasang được bản địa hóa, dân gian hóa tạo nên bản sắc riêng của Phật giáo ViệtNam. Phật giáo đã thấm nhuần trong nếp sống, nếp nghĩ, tư duy và tình cảmcủa người dân Việt Nam từ nhiều thế hệ và mọi tầng lớp. Sự hội nhập của Phật giáo trong nền văn hóa dân tộc, đặc biệt là vănhóa dân gian – một mảng văn hóa bình dị, dân dã, mộc mạc và quần chúngcủa người Việt một cách rất tự nhiên thể hiện đặc trưng cơ bản nhất của Phậtgiáo Việt Nam. Nhà nghiên cứu Nguyễn Duy Hinh cho rằng: “Đặc trưng cơbản của Phật giáo Việt Nam là tính dân gian là tính trội. Phật giáo được tiếpnhận như một tôn giáo…Phật giáo Việt Nam tôn giáo hơn hệ tư tưởng, chonên thiên về bố thí cứu độ hơn là tìm giải thoát sinh tử…Vì là tôn giáo dângian, nên thâm nhập vào tâm hồn nhân dân sâu sắc khiến cho tựa hồ ai aicũng là tín đồ Phật giáo”[26;790]. Có thể nói rằng, Phật giáo là một tổ hợp văn hóa góp phần tạo nên mộtlát cắt trong nền văn hóa đa diện của Việt Nam. Chính điều này đã khẳngđịnh được sức mạnh trường tồn của một nền văn hóa rất Việt Nam, một nềnvăn hóa đa dạng, tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc luôn đồng hành cùngthế kỷ và trường tồn mãi với thời gian. Ngày nay, trước xu thế toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Trướcnhững luồng tư tưởng văn hóa ngoại lai, việc nghiên cứu sự tích hợp của cácyếu tố văn hóa tạo nên văn hóa dân tộc trong đó đặc biệt là tôn giáo rất quantrọng nhằm khẳng định căn tính văn hóa Việt. Điều này được Đảng và Nhànước ta rất quan tâm. Báo cáo chính trị Văn kiện đại hội IX và X Đảng ta 2đều khẳng đị ...