Luật thuế nhà, đất: Sự cần thiết ban hành và một số nội dung cơ bản

Trong những năm gần đây, thị trường bất động sản (BĐS) và các diễn biến trên thị trường này luôn giành được sự quan tâm của toàn xã hội. Đảng và Nhà nước ta cũng xác định rõ tầm quan trọng của thị trường BĐS, nên Nghị quyết Trung ương 7, khóa IX của Đảng đã đặt ra yêu cầu khá toàn diện về xây dựng, quản lý thị trường BĐS; thực hiện chính sách tài chính về đất đai. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng cũng khẳng định: ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luật thuế nhà, đất: Sự cần thiết ban hành và một số nội dung cơ bản Khoa học pháp lýLuật thuế nhà, đất: Sự cầnthiết ban hành và một số nội dung cơ bảnTrong những năm gần đây, thị trường bất động sản (BĐS) và cácdiễn biến trên thị trường này luôn giành được sự quan tâm củatoàn xã hội. Đảng và Nhà nước ta cũng xác định rõ tầm quantrọng của thị trường BĐS, nên Nghị quyết Trung ương 7, khóa IXcủa Đảng đã đặt ra yêu cầu khá toàn diện về xây dựng, quản lýthị trường BĐS; thực hiện chính sách tài chính về đất đai. Nghịquyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng cũng khẳngđịnh: “Thực hiện công khai, minh bạch và tăng cường tính pháplý, kỷ luật, kỷ cương trong quản lý đất đai. Nhà nước điều tiết giáđất bằng quan hệ cung - cầu về đất đai và thông qua các chínhsách về thuế có liên quan đến đất đai”. Tuy nhiên đến nay, việcthể chế hóa đường lối của Đảng theo yêu cầu lành mạnh hóa thịtrường BĐS triển khai còn chậm và thiếu đồng bộ, nhất là thựchiện chính sách tài chính về đất đai (1). Hiện thị trường BĐS ởnước ta đang tồn tại vô vàn sự bất hợp lý, đặc biệt là vấn đề cung- cầu, giá BĐS không phản ánh đúng giá trị thực, giới đầu cơ lợidụng trục lợi, trong khi người có thu nhập thấp có nhu cầu muanhà ở nhưng khó có cơ hội mua nhà... Nhằm khắc phục nhữngbất hợp lý này, tạo ra một thị trường BĐS lành mạnh, cần phải cócông cụ tài chính. Chính vì vậy, theo kế hoạch, Dự án Luật thuếnhà, đất* (Luật TNĐ) sẽ được Chính phủ trình Quốc hội vào kỳhọp thứ 6, Quốc hội khóa XII.1. Sự cần thiết ban hành Luật thuế nhà, đấtCó nhiều ý kiến khác nhau về việc xây dựng và ban hành LuậtTNĐ. Một số người cho rằng, nên cân nhắc việc đưa Dự luậtThuế tài sản (cách gọi ban đầu của Luật TNĐ) vào chương trìnhxây dựng luật vì nhiều nước trên thế giới đã bỏ loại thuế này (2).Chúng tôi cho rằng, việc một số nước bỏ thuế tài sản không cónghĩa là chúng ta không nên xây dựng và ban hành loại thuế này,bởi mỗi một quốc gia có những đặc trưng riêng. Hơn nữa, họ bỏthuế tài sản nhưng có thể có những loại thuế khác thay thế chothuế tài sản (3). Ngược lại, có một số nước không những duy trìmà còn tăng thuế BĐS như Hàn Quốc (4). Vì vậy, không thể vì lýdo một số quốc gia bỏ thuế tài sản mà chúng ta chậm triển khaiviệc xây dựng và ban hành loại thuế này. Theo chúng tôi, hiệnnay việc ban hành Luật TNĐ là cần thiết; bởi lẽ, thuế nhà, đất:1.1. Góp phần bổ sung nguồn thu ngân sáchGia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, theo lộ trình, Việt Nambuộc phải cắt giảm thuế quan; điều này dẫn đến nguồn thu từ thuếxuất khẩu, thuế nhập khẩu giảm sút, trong khi nhu cầu chi tiêucủa ngân sách phục vụ các chức năng, nhiệm vụ kinh tế - xã hộicủa Nhà nước không ngừng tăng lên, đòi hỏi chúng ta phải có sựcải cách đối với hệ thống chính sách thuế nội địa. Việc xây dựngvà ban hành Luật Thuế thu nhập cá nhân là một trong số các giảipháp. Tuy nhiên, theo chúng tôi, khác với thuế thu nhập cá nhân,thuế tài sản dễ thu hơn, dễ quản lý, định giá và tất nhiên là sẽ thuđược số lượng nhiều hơn. Ví dụ, nếu thuế BĐS là 1%/năm thìmột căn nhà trị giá một tỉ đồng hàng năm phải trả một khoản thuếlà 10 triệu. Chỉ riêng ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP. HồChí Minh đã có rất nhiều căn hộ và mảnh đất có giá từ một tỉđồng trở lên. Thuế tài sản được xác định và thu hàng năm dựatrên giá trị vốn thực tế theo thị trường của tài sản nhà, đất hoặcgiá trị đại diện của giá trị này. ở nhiều quốc gia như Mexico,Brazil, ấn Độ, Indonesia... thuế tài sản là nguồn thu chính, chiếmtới 40 - 50% tổng số thu thuế tại các đô thị và nó thường chiếm từ15% - 40% trong tổng thu ngân sách địa phương (5). ở Mỹ, thuếBĐS là nguồn ngân quỹ giáo dục và an sinh chính cho các tiểubang. Ví dụ, ở California, thuế BĐS là 1,25% trên trị giá của nhàđất và cung cấp đến 50% nguồn ngân sách tiểu bang. ở Texas, tỷlệ thuế BĐS lên cao đến 2,5%, tùy từng vùng (6).Ở Việt Nam, theo quy định của pháp luật hiện hành thì ngườiđược quyền sử dụng đất phải nộp* cho Nhà nước: tiền sử dụngđất hoặc tiền thuê đất khi được Nhà nước giao quyền sử dụng đấthoặc cho thuê đất; hàng năm phải nộp thuế sử dụng đất nôngnghiệp hoặc thuế đất ở, đất xây dựng công trình; khi chuyểnquyền sử dụng đất phải nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất.Trường hợp khai thác tài nguyên thiên nhiên thuộc tài sản quốcgia, phải nộp thuế tài nguyên. Tuy nhiên, thuế tài nguyên cũngchỉ chiếm một tỷ trọng thấp (khoảng 6 -7%) trong tổng nguồn thungân sách nhà nước (NSNN) *và cũng chưa thực sự giữ một vị tríquan trọng trong ngân sách địa phương như ở các quốc gia kháctrên thế giới (7). Rõ ràng, chúng ta từ trước đến nay đã bỏ quamột khoản thu lớn cho ngân sách.*Thuế BĐS hay thuế tài sản là loại thuế giúp Nhà nước có vốn đểphát triển cơ sở hạ tầng, làm đỡ gánh nặng cho NSNN. Nếu mởmột con đường và làm giá trị của 500 lô đất quanh đó tăng lên vàcác lô đất đó được đánh thuế, tiền thu được từ thuế nhà đất này sẽlại được dùng để xây cơ sở hạ tầng khác (8). Điều đó là hợp ...