LƯỢC SỬ THỜI GIAN - Lược sử về “một lược sử”

Bài này in lần đầu tiên vào tháng Chạp năm 1988 trên tờ Independent. Trên thực tế, lược sử thời gian đã ở trong danh mục sách bán chạy nhất của tờ New York Times trong 53 tuần, tại nước Anh, đến tháng Giêng năm 1993, nó đã ở trong danh mục sách bán chạy nhất của tờ Sunday Times trong 205 tuần.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
LƯỢC SỬ THỜI GIAN - Lược sử về “một lược sử” LƯỢC SỬ THỜI GIAN - Lược sử về “một lược sử” Bài này in lần đầu tiên vào tháng Chạp năm 1988 trên tờ Independent.Trên thực tế, lược sử thời gian đã ở trong danh mục sách bán chạy nhất củatờ New York Times trong 53 tuần, tại nước Anh, đến tháng Giêng năm 1993,nó đã ở trong danh mục sách bán chạy nhất của tờ Sunday Times trong 205tuần. Đến nay đã có 33 bản dịch không kể bản tiếng Việt.Tôi hãy còn kinh ngạc với sự đón nhận cuốn sách của tôi: Lược sử thời gian. Nó đãở danh mục sách bán chạy nhất của New York Times trong ba mươi bảy tuần vàcủa tờ Sunday Times trong hai mươi tám tuần (cuốn sách được xuất bản ở Anhchậm hơn ở Mỹ). Và nó được dịch ra hai mươi thứ tiếng (hai mươi mốt, nếu bạnxem tiếng Mỹ khác với tiếng Anh). Điều đó vượt sự mong ước của tôi dự định lầnđầu tiên vào năm 1982 viết một cuốn sách về Vũ trụ cho độc giả rộng rãi. Mộttrong các ý định của tôi là kiếm tiền trả học phí cho con gái. (Tr ên thực tế, khi cuốnsách cuối cùng rồi cũng ra được, con gái tôi đang học năm chót). Nhưng động cơchủ yếu của tôi muốn giải thích sự hiểu biết của chúng ta về vũ trụ đã tiến lên đượcbao nhiêu và có lẽ chúng ta đã gần tới mức nào trong việc tìm kiếm một lý thuyếthoàn chỉnh mô tả vũ trụ và tất cả mọi thứ trong đó.Nếu tôi phải dành thời gian và sức lực để viết một cuốn sách, tôi muốn nó có thểđến với một số người càng đông càng tốt. Các tác phẩm khoa học mà tôi đã viết chotới lúc đó đều do Cambridge University Press xuất bản. Họ đã làm công việc rất tốt,nhưng có vẻ không thành thạo với thị trường độc giả rộng rãi mà tôi nhằm vào. Tôitiếp xúc với một người môi giới văn học, Al Zuckerman, vốn là anh em rể của mộtđồng sự. Tôi đưa cho anh ta bản nháp chương đầu tiên và giải thích rằng tôi muốnviết một cuốn sách có thể bán tại các quầy sách của các sân bay. Anh ta trả lời làđiều đó không thể được: một cuốn sách như thế có thể bán chạy cho giới đại học vàsinh viên, nhưng không có cơ hội nào để cạnh tranh với Stephen King (một tiểuthuyết gia).Tôi đưa bản nháp đầu tiên của cuốn sách cho Zuckerman vào năm 1984. Anh ta đãgửi nó cho mấy nhà xuất bản và khuyên tôi nên nhận đề nghị của Norton, nhà xuấtbản Mỹ hơi kén chọn. Tôi quyết định chọn Bantam, không chuyên môn hóa chútnào trong việc xuất bản những tác phẩm khoa học, nhưng sách của họ được pháthành rộng rãi tại các quầy sách sân bay. Nếu họ chấp nhận sách của tôi thì chắc làdo mối quan tâm của một trong các cố vấn biên tập của họ, Peter Gujjardi. Ông nàyvốn rất nghiêm túc trong công việc và bắt tôi viết lại cuốn sách sao cho nhữngngười ngoại đạo như ông ta cũng hiểu được. Cứ mỗi lần tôi gửi cho ông ta mộtchương đã được soát lại và sửa chữa thì ông ta gửi lại cho tôi một bản liệt kê dàicác nhận xét và các câu hỏi mà ông muốn tôi làm sáng tỏ. Thỉnh thoảng tôi nghĩrằng quá trình này chắc không có kết thúc. Nhưng ông ta có lý: rốt cuộc cuốn sáchtrở nên hay hơn nhiều.Ít lâu sau khi nhận được đề nghị của Bantam, tôi bị sưng phổi. Tôi phải chịu phẫuthuật mở khí quản làm cho mất giọng. Trong một thời gian, tôi chỉ có thể giao tiếpbằng cách nhướn lông mày khi ai đó chỉ đúng chữ phù hợp trên một lá bài. Nếukhông có chương trình máy tính người ta tặng thì tôi hoàn toàn không thể viếtxong cuốn sách. Viết như vậy hơi chậm, nhưng tôi nghĩ ngợi cũng chậm, do vậy rấtphù hợp với tôi. Nhờ chương trình mà tôi hoàn toàn viết lại bản nháp đầu tiên đáplại sự cổ vũ của Gujjardi. Trong việc sửa chữa này tôi được sự trợ giúp của mộttrong các sinh viên của tôi, Brian Whitt.Tôi có ấn tượng rất mạnh đối với bộ phim truyền hình nhiều tập của JacobBronowski có tên gọi là “Sự thăng tiến của đàn ông”.(Một tên gọi phân biệt giớitính như vậy ngày nay sẽ không được phép). Bộ phim giới thiệu tất cả những gì màloài người đạt được từ những người dã man nguyên thủy cách đây vạn rưởi nămđến chúng ta ngày nay. Tôi cũng muốn giới thiệu những tiến bộ mà chúng ta đạtđược khi tiến đến một sự thông hiểu hoàn toàn các quy luật chi phối vũ trụ. Tôi tinchắc rằng hầu hết mọi người đều muốn biết vũ trụ vận hành như thế nào. Nhưngđa số họ không đủ khả năng theo dõi các phương trình toán học - vả lại ngay tôicũng chẳng yêu mến lắm các phương trình. Điều đó một phần là tôi viết rất khókhăn, nhưng chủ yếu là do tôi không có sự nhạy cảm trực giác đối với các phươngtrình. Tôi suy nghĩ bằng hình ảnh và mục đích của tôi là mô tả bằng chữ các hìnhtượng trong đầu qua những so sánh tương tự quen thuộc và bằng vài đồ thị. Tôi hyvọng bằng cách đó có thể chia sẻ với số đông người sự phấn khởi và tình cảm củatôi với các tiến bộ nổi bật mà môn vật lý đạt được trong hai mươi lăm năm gần đây.Tuy vậy, dù đã tránh được các diễn dịch toán học, một số ý tưởng vật lý vẫn còn xalạ và rất khó trình bày. Tôi đứng trước hai con đường: hoặc là tôi thử giải thíchchúng với nguy cơ làm độc giả rối trí, hoặc là tôi tránh các chỗ khó khăn? Một sốkhái niệm lạ lùng, như việc những nhà quan sát di chuyển với tốc độ khác nhau đođược những khoảng cách thời gian khác nhau đối với cùng một cặp hiện tượng,không thực cần thiết cho bức tranh mà tôi muốn vẽ ra. Hình như tôi có thể bằnglòng với việc kể chúng ra mà không đi vào chi tiết. Mặt khác, một vài ý tưởng khóhiểu nhưng lại rất cơ bản khiến tôi phải giải thích. Đặc biệt có hai khái niệm mà tôibuộc phải đưa vào. Một khái niệm mà người ta gọi là “tổng hòa về các lịch sử”. Ýtưởng đó nói rằng không tồn tại chỉ một lịch sử duy nhất của vũ trụ, mà là tập hợpcủa tất cả các lịch sử có thể có của vũ trụ, và rằng tất cả các lịch sử đó đều có thựcnhư nhau (cho dù như vậy có ý nghĩa gì). Ý tưởng khác cần thiết để rút ra ý nghĩatoán học của tổng hòa của các lịch sử, đó là ý tưởng về “thời gian ảo”. Ngược lại quákhứ, ngày nay tôi có cảm giác rằng tôi cần bỏ nhiều công sức hơn nữa để giải thíchhai khái niệm rất khó đó, có vẻ chúng đã đặt ra nhiều vấn đề nhất cho các độc giảcuốn sách của tôi ...