Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị động kinh

Ðộng kinh (ÐK) là một bệnh mạn tính, biểu hiện bởi sự tái diễn các cơn động kinh trong nhiều năm trên cùng một cá thể, các cơn xảy ra bất kỳ, không biết trước. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong (khi xuất hiện cơn động kinh) do ngã vào lửa, nước, chấn thương sọ não hoặc dẫn đến sa sút trí tuệ và thay đổi nhân cách. Ngược lại, nếu được chẩn đoán, điều trị đúng thì có thể chữa khỏi bệnh hoặc khống chế được cơn, đưa bệnh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị động kinhLưu ý khi sử dụng thuốc điều trị động kinhÐộng kinh (ÐK) là một bệnh mạn tính, biểu hiện bởi sựtái diễn các cơn động kinh trong nhiều năm trên cùng mộtcá thể, các cơn xảy ra bất kỳ, không biết trước. Nếu khôngđược phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tửvong (khi xuất hiện cơn động kinh) do ngã vào lửa, nước,chấn thương sọ não hoặc dẫn đến sa sút trí tuệ và thay đổinhân cách. Ngược lại, nếu được chẩn đoán, điều trị đúngthì có thể chữa khỏi bệnh hoặc khống chế được cơn, đưabệnh nhân hoà nhập cộng đồng.Mục đích của điều trị động kinh là loại bỏ cơn, đưa bệnhnhân trở về với cuộc sống đời thường.Tất cả các thuốc kháng động kinh chỉ có tác dụng điều trịtriệu chứng, làm giảm hoạt động ức chế của acidegamma- aminobutyrique (GABA) ở vỏ não, giảm hoạtđộng hưng phấn của glutamate hoặc aspartate, tác dụngtrực tiếp thay đổi những dòng ion ở màng nơron, đượcchia làm 2 loại: Khi dùng thuốc điều trị động kinh cần theo dõi hiệu quả và tác dụng không mong muốn của thuốc.Thuốc kháng động kinh cổ điển- Valproate de sodium (depakine): Viên nén loại 200 và500mg (depakine chrono valproate) có tác dụng trên tất cảcác thể động kinh.- Carbamazepine (tegretol): viên nén 200mg và tegretolLp 200mg. Thuốc có tác dụng tốt đối với động kinh cụcbộ.- Phenytoine (dihydan: viên nén 100mg; dilantin tiêm tĩnhmạch): phenobarbital (gardenal viên nén 10mg, 50mg,100mg; alepsal; ortenal).- Benzodiazepam (seduxen 10mg; valium 10mg): Thuốccó tác dụng đối với một vài thể động kinh, chỉ được sửdụng trong giai đoạn cấp (trạng thái động kinh, sốt cao cogiật ở trẻ em, hội chứng Lennox-Gastaut... ), sau chuyểnsang thuốc kháng động kinh khác tùy thuộc từng loại cơn.Thuốc có thể gây ngừng thở do ức chế trung tâm hô hấp.- Ethosuximide (zarontin viên nén 250mg; siro 250mg/5ml): ethosuximide có tác dụng tốt trên các cơn vắng ýthức điển hình nhưng ít tác dụng đối với những thể kháccủa ĐK.Tác dụng ngoại ý của các thuốc kháng ĐK cổ điểnRối loạn sự thức tỉnh và tổn thương chức năng nhận thứclà những tác dụng ngoại ý hay gặp nhất (trừ valproate vàcarbamazepine); Tất cả các thuốc đã kể trên đều là nhữngchất cảm ứng men (có thể gây khử hoạt tính của thuốctránh thai) trừ valproate, ethosuximide và benzodiazepine;Tất cả các thuốc kháng ĐK có thể gây ra các tác độngriêng trên từng cá thể như: bệnh da nhiễm độc, viêm gan,thiểu sản tuỷ (tác dụng đặc ứng) không báo trước, khôngliên quan đến liều, hiếm gặp nhưng thường nặng.Một số thuốc kháng động kinh thế hệ mới- Gabapentin (neurontin 100mg; 300mg; 400mg): Thuốccó tác dụng tốt với cơn động kinh cục bộ; không có tácdụng trên cơn toàn thể, cơn vắng ý thức, cơn giật cơ.- Lamotrigine (viên nén 25mg; 50mg; 100mg; 200mg):Thuốc có tác dụng tốt đối với thể ĐK cục bộ.- Oxacarbamazepine (trileptal: viên nén 300mg). Thuốccó tác dụng kháng động kinh tương tự như carbamazepinenhưng ít tác dụng phụ hơn.- Levetiracetam (viên nén 250 ; 500 ; 1.000mg).Ưu điểm của thuốc kháng động kinh thế hệ mới: Cơ chếtác dụng đa dạng; Dược lực học tốt hơn và ít tương tácthuốc; An toàn và dung nạp tốt; Không có tác dụng phụnghiêm trọng trên gan và huyết học; Ít hoặc không gâysuy giảm nhận thức.Nguyên tắc sử dụng thuốc kháng động kinhChỉ sử dụng thuốc kháng động kinh khi đã chẩn đoánchắc chắn là ĐK; Chọn thuốc phù hợp cho từng loại cơn(ví dụ ĐK toàn thể cơn lớn có thể chọn phenobarbital,phenitoine hoặc valproat de sodium; ĐK cục bộ chọncarbamazepine); Liều lượng thuốc theo thể trạng của bệnhnhân và theo thể lâm sàng của ĐK; Dùng 1 loại thuốctăng dần tới liều điều trị (nếu không có hiệu quả sẽ thaydần sang loại thứ 2, không dừng hay thay đổi thuốc độtngột), khi thất bại đơn trị liệu mới sử dụng đa trị;Thuốc phải được uống hàng ngày, số lần uống phụ thuộcvào thời gian bán huỷ của thuốc, dùng đủ liều và đủ thờigian; Theo dõi hiệu quả và tác dụng không mong muốncủa thuốc; Không kết hợp 2 loại thuốc trong cùng mộtnhóm (phenobarbital và primidon); Có kế hoạch định kỳkiểm tra công thức máu, chức năng gan thận và khám lâmsàng; Bệnh nhân cần có chế độ ăn uống, làm việc và sinhhoạt hợp lý; Mỗi bệnh nhân cần phải có một quyển sổ ghichép diễn biến bệnh và diễn biến liên quan đến điều trị.Cán bộ y tế cần phổ biến kiến thức về động kinh giúpngười nhà bệnh nhân và bệnh nhân nhận thức được tầmquan trọng của việc theo dõi và điều trị, đưa bệnh nhântrở về với cuộc sống đời thường ...