Luyện tập tư duy phê phán

Luyện tập tư duy phê phán .Chắc hẳn bạn đã có lần nghe đến phương pháp tư duy phê phán (critical thinking) và tò mò không biết nó là gì và việc luyện tập nó có khó không? Bài viết hôm nay sau sẽ đề cập đến phương pháp tư duy này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luyện tập tư duy phê phán Luyện tập tư duy phê phán Chắc hẳn bạn đã có lần nghe đến phương pháp tư duy phê phán (critical thinking) và tò mò không biết nó là gì và việc luyện tập nó có khó không? Bài viết hôm nay sau sẽ đề cập đến phương pháp tư duy này. Tư duy phê phán (critical thinking) là một kĩ năng trong đó người suy nghĩ chủ động hướng tới những vấn đề và tình huống phức tạp dựa trên những suy nghĩ, quan điểm và niềm tin của mình. Người này hoàn toàn có thể khiến chính những suy nghĩ, quan điểm và niềm tin của mình trở nên hợp lí và chính xác hơn bằng cách tự khám phá, đặt ra hàng loạt câu hỏi và tìm ra câu trả lời hay giải pháp cho chính những câu hỏi đó. Nhìn chung, tư duy phê phán đòi hỏi cả kĩ năng lập luận lẫn kĩ năng giải quyết vấn đề (reasoning and problem solving). Trên thực tế 2 kĩ năng này bổ sung và cũng có thể thay thế cho nhau. Đi vào tìm hiểu một cách cụ thể, chúng ta sẽ thấy kĩ năng tư duy phê phán bao gồm những kĩ năng, chính xác hơn là nhưng khả năng sau đây: - Quan sát - Luôn luôn tò mò đặt câu hỏi và tìm những nguồn trả lời cần thiết cho mình - Luôn kiểm tra và tự thử thách những điều mình vốn tin, những quan điểm, suy nghĩ, những giả sử mình hay người khác đặt ra xem chúng có đúng sự thật không? - Nhận thức được và nêu ra được vấn đề - Đánh giá độ vững chắc của tư duy và lập luận - Đưa ra những quyết định sáng suốt và tìm ra được những giải pháp, những lời giải vững chắc - Hiểu về tư duy logic và logic nói chung Có thể bạn đã hoàn toàn tự tin về khả năng của mình ở một trong những phần này, hoặc cũng có thể bạn cảm thấy cần học tất cả các kỹ năng này từ đầu. Dù thế nào đi chăng nữa thì 20 kĩ năng luyện tập tư duy phê phán dưới đây cũng sẽ có ích cho bạn. Chỉ cần làm theo những bước rất đơn giản sau đây, bạn hoàn toàn có thể tự tin với khả năng tư duy phê phán (critical thinking) của mình. 1. Nhận thức vấn đề (Recognizing a problem) Khi nhận ra rằng mình đang đối mặt với một vấn đề nào đó, bạn cũng cần đồng thời nhận ra sự cần thiết của việc phải hành động đúng theo những gì mình phảo làm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hành động đó của bạn phụ thuộc vào loại vấn đề mà bạn đang gặp phải. Liệu vấn đề đó có quá nghiêm trọng hay không? Nếu như gặp phải nhiều hơn một vấn đề cùng một lúc thì vấn đề nào cần được đặt lên giải quyết trước, vấn đề nào giải quyết sau? Sử dụng những kĩ năng tư duy phê phán của mình để chỉ ra mọi vấn đề đang gặp phải (pinpoint any problem or problems)trước khi đề cập đến giải pháp (anticipate a solution). Luyện tập như thế nào? · Thử lên danh sách những việc cần làm, sắp xếp chung theo thứ tự việc nào cần đầu tư nhiều thời gian nhất, hoặc việc nào cần hoàn thiện trước, hay việc nào quan trọng nhất. Bạn cũng có thể sắp xếp theo cả 3 cách khi muốn luyện tập. · Khi xem/ đọc bản tin: sau khi nghe 1 bản tin, bạn thử liệt kê ra 3 vấn đề có thể gây nên hậu quả để kiểm tra khả năng nhận thức vấn đề của bạn. 2. Nêu ra vấn đề (Defining a problem) Cách giải quyết vấn đề một cách hiệu quả trước hết yêu cầu việc nêu ra được vấn đề thực sự đang cần được giải quyết và tránh nhầm lẫn với vấn đề giả tưởng. Đừng để bản thân mình và lời giải cho bài toán khó bị cản trở bởi các nhân tố sau đây: · Mức độ của vấn đề · Giả sử của bản thân bạn · Thiếu thốn thông tin Hãy tập trung suy nghĩ kĩ về tình huống hiện tại và đừng bị ảnh hưởng để rồi giải quyết ẩu vấn đề rồi lại gây ra những hậu quả hoặc hiện tượng do chính vấn đề của bạn thay vì bản thân vấn đề đó. Luyện tập như thế nào? Từ bây giờ, bất cứ khi nào bạn phải bắt đầu thực hiện một quá trình nào đó, đơn giản như nấu một món ăn nào đó theo công thức, hoặc học cách sử dụng một thiết bị điện tử gia dụng nào đó trên bản hướng dẫn kèm theo sản phẩm, hãy dành ra ít nhất 10 phút để đọc kĩ và xem trước tất cả các hướng dẫn trước khi bắt tay vào làm. Cách giải quyết hiệu quả một vấn đề chỉ đến khi trước hết bạn biết đích xác mình đang phải đối mặt với những cái gì. 3. Tập trung quan sát (Focused observation) Khi tăng cường nhận thức của mình, bạn sẽ quan sát được nhiều hơn và cũng từ đó nhận thức cao hơn được về những vấn đề mà mình quan sát bằng cách sử dụng các giác quan của mình, lắng nghe những người xung quanh nói và tìm kiếm nhiều chi tiết hơn. Thêm vào đó, khi bạn đang trong quá trình thu thập thông tin, hãy tập trung, đặt mình vào văn cảnh và suy nghĩ xuyên suốt. Chỉ cần chú ý một chút, bạn sẽ không bỏ sót một chi tiết nào và sẽ dần dần trở thành một người đưa ra những quyết định sáng suốt hơn cũng như những giải pháp khả thi hơn. Luyện tập như thế nào? · Tìm một địa điểm nhiều người qua lại và tụ tập, ví dụ như một quán café hay một cửa hiệu ăn ngoài. Tập quan sát những người xung quanh, sử dụng những giác quan của mình với mục tiêu tăng cường nhận thức cho bản thân. Hãy xem liệu 2 người nói chuyện đằng kia có sắp cãi nhau không? Xem người đi bộ dưới phố kia có đang mải đi quá mà có nguy cơ đâm vào một con vật ngay gần đó không? Rất đơn giản như vậy thôi. Nhưng hãy làm một cách tế nhị và kín đáo để tránh bị hiểu lầm bạn nhé! · Vào một lần nào đó khi đi xe, trước khi nổ máy, hãy thử lập ra trong đầu một danh sách những thứ mà bạn cần phải nhận thức được – những gì có thể xảy ra nếu như bạn không chú ý quan sát. Đó có thể là một người lái xe mất kiểm soát, một đứa trẻ đi xe đạp, một công ty xây dựng điện – nước – điện thoại đang thi hành công việc và đỗ xe ngay trên đường ..v..v.. 4. Động não thông quả việc sử dụng công cụ đồ họa tư duy (Brainstorming with graphic organizer) Công cụ đồ họa tư duy là một công cụ tuyệt vời giúp bạn động não. Chúng tạo ra một biểu đồ bằng hình ảnh trong não của bạn, chỉ ra cho bạn các cơ cấu và cấu trúc của một vấn đề mà bạn không ngờ tới. Công cụ đồ họa tư duy còn giúp bạn tập trung vào mục tiêu chính của mình, chỉ ra một cách rõ ràng con đường đi tới những giải pháp hiệu quả cùng những quyết định tối ưu. Luyện tập như thế nào? · Lập ra ...