Lý thuyết trò chơi và ứng dụng trong kinh doanh_ Phần 3

Vào những tháng đầu năm 2006, người Việt nam đã chứng kiến một cuộc đấu gay cấn, không kém bất cứ một cuộc đấu loại nào giữa các đội bóng để vào vòng chung kết. Đó là cuộc đấu thầu giữa các công ty truyền hình, các nhà quảng cáo, và công ty tin học FPT trong việc giành bản quyền truyền hình World cup 06. Theo các nguồn thạo tin, các đấu thủ nặng ký như VTC đã bị “bỏ quên” ngay tù những vòng đấu loại ban đầu. VTV đã đặt giá cao hơn nhiều so với World Cup 02; nhưng cuối cùng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý thuyết trò chơi và ứng dụng trong kinh doanh_ Phần 3  Lý thuyết trò chơi và ứng dụng trong kinh doanh_ Phần 3 Thành phố Hồ Chí Minh, tháng năm ….. Phần III: Thể chế tai Việt nam ̣ Chương 11: FPT và bản quyền truyền hình World Cup 2006 11.1 Diễn biến của cuộc đua Vào những tháng đầu năm 2006, người Việt nam đã chứng kiến một cuộc đấu gay cấn, không kém bất cứ một cuộc đấu loại nào giữa các đội bóng để vào vòng chung kết. Đó là cuộc đấu thầu giữa các công ty truyền hình, các nhà quảng cáo, và công ty tin học FPT trong việc giành bản quyền truyền hình World cup 06. Theo các nguồn thạo tin, các đấu thủ nặng ký như VTC đã bị “bỏ quên” ngay tù những vòng đấu loại ban đầu. VTV đã đặt giá cao hơn nhiều so với World Cup 02; nhưng cuối cùng cũng để mất quyền truyền hình vào tay FPT, công ty duy nhất có thể chịu đượccái giá mà Kick Media (thay mặt cho Infront) đòi là 3 triệu USD. Nếu chỉ tính riêng tiền mua bản quyền là 2,2 triệu USD, thì FPT đã trả cao gấp hai lần số tiền VTV mua bản quyền World Cup 02, và gấp 55 lần số tiền mua bản quyền World Cup 78. Liệu sự tăng vọt giá mua bản quyền này là hợp lý - hay như lời ông Hoàng Minh Châu, phó tổng giám đốc FPT, nói là “chúng tôi đă mua với giá rất rẻ?” Cần phải nói ngay rằng, việc mua bản quyền đắt hay rẻ, không phụ thuộc vào tiền trả bản quyền so với số dân; cũng không phụ thuộc vào việc mua rẻ hơn quốc gia khác tại ASEAN, có cùng điều kiện tương tự như Việt nam. Chẳng hạn, nếu so sánh tiền mua bản quyền truyền hình cho Olimpic mùa đông ở Calgary (1998), tổng khoản tiền trả bởi các quốc gia Tây Âu cho quyền phát truyền hình chỉ bằng 2% so với Mỹ. Một trong các nguyên nhân của sự khác biệt lớn đó là ở châu Âu, các đài truyền hình quốc gia chiếm ưu thế, còn ở Mỹ thì ngược lại, các kênh truyền hình thương mại , kiếm lời chủ yếu bằng quảng cáo chiếm ưu thế. Thêm vào đó, khác với Mỹ, châu Âu kiềm chế sự cạnh tranh giữa các đài truyền hình bằng cách lập ra một tổ chức duy nhất, Liên hiệp truyền hình châu Âu (European Broadcast Union), để đàm phán với các nhà tổ chức Olimpic. Điều đó gợi ý rằng, việc tăng quy mô thương mại qua truyền hình, và việc bên bán khai thác sự cạnh tranh giữa các bên mua bản quyền truyền hình là hai yếu tố quan trọng nhất đẩy mức giá thầu lên cao. Cú nhẩy của giá mua bản quyền World Cup 06 là ngoài sự chờ đợi của hầu hết người Việt nam. Liệu đấy có phải là do công ty Kick Media đã thành công trong việc khai thác tính cạnh tranh giữa các nhà tham dự thầu hay không? Hay là do cái gì khác? Cuộc đấu thầu đã bắt đầu từ năm 2003. Đến tháng 8, 2005, về phía Việt nam, chỉ còn lại 3 tập đoàn lọt vào vòng trung kết là Công ty quảng cáo Đất Việt, VTV, và công ty FPT. Như ông Hoàng Minh Châu đã nêu, tham dự chung kết còn có một công ty nước ngoài, mà FPT đã trả cao hơn một chút để giành quyền thắng cuộc. Cần phải nói ngay rằng, việc một công ty nước ngoài tham dự đấu thầu đáng ra là không có ý nghĩa gì hết. Cứ cho rằng, phía Việt Nam để cho công ty nước ngoài nọ, thay vì FPT, thắng cuộc với giá mua trọn gói là 3 triệu USD, thì điều gì sẽ xảy ra? Điều có thể thấy ngay là công ty này sẽ gặp rủi ro lớn. Nó không có chân rết ở Việt nam; không có đội ngũ kỹ thuật viên và bộ máy hỗ trợ, không nắm được thị trường quảng cáo, và trên hết là không thông hiểu luật lệ và văn hoá Việt Nam để trực tiếp tiến hành khai thác lợi nhuận phát sóng. Khi đó, công ty này sẽ buộc phải tổ chức một cuộc đấu thầu khác với các đài truyền hình trong nước để nhượng quyền phát sóng. Nhưng khác với Kick Media, nó chỉ có thể may mắn nhất là hoà vốn, nếu không nói là cầm chắc bị thua lỗ nặng, vì nó đã trả mức giá cao nhất mà Kick Media yêu cầu là 3 triệu USD. Nhưng ta hăy tạm gác vấn đề này sang một bên và cứ xem như công ty nước ngoài đã ép FPT phải trả giá cao. Vậy thì xem ra Kick Media đã chẳng có chiến lược gì đặc biệt trong việc thúc đẩy sự cạnh tranh quyết liệt giữa các nhà tham dự thầu. Cùng lắm nó chỉ có thể mở liên tiếp nhiều vòng đấu thầu kín và thông báo cho các bên tham dự giá mà đối thủ của họ đã đưa ra nhằm kích thích việc nâng giá bỏ thầu. Điều đáng ngạc nhiên duy nhất ở đây là diễn biến của cuộc chơi bị dẫn dắt bởi một cò mồi không có thực lực. Nói khác đi, giá mua bản quyền truyền hình World Cup 06 có thể là quá cao. Nhưng liệu là cao đến mức độ nào? Khi các công ty truyền hình lớn quyết định mức giá bỏ thầu cao bao nhiêu, họ phải đánh bạc vào kỳ vọng lợi nhuận trong tương lai. Kể từ lúc bắt đầu tham dự thầu là năm 2003, họ phải dự đoán thu nhập và chi phí vào 3 năm sau đó. Họ phải dự đoán nguồn thu nhập từ quảng cáo. Khoản tiền đó lại phụ thuộc vào số người xem truyền hình, mức độ người xem hâm mộ từng trận đấu cụ thể so với các trận đấu khác diễn ra đồng thời; và vào sự khác biệt về múi giờ. Chẳng hạn, World Cup 06 có đến 25 trận đấu phát vào lúc 8 giờ, 10 giờ, và 11 giờ tối. Đấy là yếu tố thuận lợi cho việc thu hút quảng cáo. Tuy nhiên những trận của các vòng đấu loại sau cùng lại diễn ra chủ yếu vào ban đêm, nên việc thu hút quảng cáo sẽ rất khó khăn. Để so sánh, hãy xét World Cup lần trước diễn ra tại Nhật Bản và Hàn Quốc. Lúc đó, thời điểm diễn ra các trận đấu là rất đẹp: từ trận đầu tiên đến trận cuối cùng đều là giờ châu Á. Vậy mà theo ông Trần Đăng Tuấn, phó tổng giám đốc VTV, chưa có công ty nào tận dụng đuợc hết giờ quảng cáo mà họ đuợc phép. Ông Tuấn dự báo thêm rằng, số lượng quảng cáo lần này sẽ không khác so với lần trước. Nếu tính đến việc những trận đấu quan trọng nhất diễn ra vào đêm, thì rủi ro mà nhà thắng thầu FPT gặp phải sẽ là không nhỏ. Dĩ nhiên, ngoài nguồn thu nhập quảng cáo, FPT có thể tăng thu nhờ vào các nguồn khác. Chẳng hạn như việc bán lại quyền phát sóng cho các kênh truyền hình cáp. Những người xem các kênh truyền hình này phải trả một khoản phí cho những chương trình đặc biệt. Nếu số hộ gia đình đăng ký truyền hình cáp đủ đông, thì hợp đồng bán nêu trên sẽ làm giảm đáng kể gánh nặng rủi ro cho FPT. A ...