Lý thuyết về nấm Fusarium spp. gây hại cây trồng và biện pháp phòng trừ

Bài viết Lý thuyết về nấm Fusarium spp. gây hại cây trồng và biện pháp phòng trừ nghiên cứu và cho thấy khả năng phá hủy cấu trúc tế bào và ức chế sự sản sinh độc tố của Fusarium. Từ đó các tác nhân sinh học này đã được đề xuất để kiểm soát bệnh do Fusarium gây ra.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý thuyết về nấm Fusarium spp. gây hại cây trồng và biện pháp phòng trừ LÝ THUYẾT VỀ NẤM FUSARIUM SPP. GÂY HẠI CÂY TRỒNG VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ Đoàn Xuân Trang, Đặng Bảo Trân, Võ Thị Minh Thi Viện Đào tạo Sau Đại học, Trường Đạo học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh Viện Công nghệ Việt Nhật, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Thị HaiTÓM TẮTFusarium là chi lớn nhất trong họ nấm hoại sinh (họ Tuberculariaceae), chúng sống hoại sinh hoặc ký sinh trênnhiều cây trồng như cây họ đậu, chuối, dưa hấu, ngô và một số loại cây khác. Một số loài gây bệnh điển hìnhnhư F. eumartii, F. oxysporum, F. avenaceum, F. solani,... Chúng có khả năng tạo ra ba loại độc tố là:Trichothecenes (Deoxynivalenol, Nivalenol, T-2, HT-2), Zearalenone (ZEN), và Fumonisins (FB) ảnh hưởngxấu đến nhiều chức năng sinh lý của thực vật. Nếu bệnh không được kiểm soát kịp thời sẽ lây lan trên diệnrộng và gây ảnh hưởng đến năng suất. Hoạt tính kháng nấm của Bacillus spp., Trichoderma spp.,.. đã đượcnghiên cứu và cho thấy khả năng phá hủy cấu trúc tế bào và ức chế sự sản sinh độc tố của Fusarium. Từ đó cáctác nhân sinh học này đã được đề xuất để kiểm soát bệnh do Fusarium gây ra.Từ khóa: Bệnh, cây trồng, Fusarium spp., Trichoderma spp.ĐẶT VẤN ĐỀFusarium là một trong những loài nấm phổ biến trên thế giới. Chi Fusarium chứa các mầm bệnh có thể gây hạiđáng kể cho người, động vật và thực vật bằng cách lây nhiễm sang rau, ngũ cốc và hạt giống sau đó gây bệnhcho người và động vật. Các loài thuộc chi Fusarium như Fusarium oxysporum, F. solani và F. fujikuroi thườnggây bệnh cho thực vật, người và động vật, gây thiệt hại đáng kể đến ngành nông nghiệp của các quốc gia.Fusarium tấn công vào một số bộ phận của ngũ cốc và cây con như ngọn, rễ hoặc thân và gây ra nhiều bệnhkhác nhau làm giảm năng suất thương mại và giảm chất lượng sản phẩm. Một số bệnh do Fusarium gây ra cóthể kể đến như bệnh cháy lá, bệnh thối rễ, bệnh thối ngọn… Độc tố nấm Fusarium rất phổ biến trên toàn thếgiới. Chúng tồn tại trong nhiều loài thực vật và trong các chế phẩm khác nhau. Các độc tố chính làtrichothecenes, zearalenone (ZEN), và fumonisins (FB) (Askun, 2018). Hơn 100 năm nghiên cứu về loài này,các nhà khoa học cũng đã tìm ra được một số biện pháp khắc phục được ảnh hưởng từ những độc lực của chúnglên động và thực vật. Bài báo này sẽ giới thiệu sơ lược về nấm Fusarium spp. cũng như các tác hại của chúnglên cây trồng và những biện pháp quản lý hiện có. 5221. GIỚI THIỆU VỀ NẤM FUSARIUM SPP.Giới: NấmNgành: AscomycotaLớp: SordariomycetesBộ: HypocrealesHọ: NectriaceaeChi: FusariumSợi nấm của Fusarium không có sắc tố, nên người ta có thể phân loại chúng trong số hyalohyphomycetes. Cóít nhất 70 loài Fusarium spp. đã được xác định và mô tả, nhưng có thể có nhiều loài hơn nữa vẫn chưa đượcxác định. Các khuẩn lạc của Fusarium thường phát triển nhanh và có lông tơ. Sắc tố khuẩn lạc thay đổi từ nhạt,hồng, đỏ tía đến tím xanh tùy thuộc vào loài và điều kiện sinh trưởng. Bào tử đính thường được tạo ra dướidạng riêng lẻ và xuất hiện dưới dạng các chấm nhầy trong môi trường nuôi cấy. Ở một số loài, các bào tử nàycó thể sinh sôi đến mức hợp nhất thành một lớp nhầy lớn. Đại bào tử đính (macroconidium) điển hình củaFusarium có dạng thuôn dài, có nhiều vách ngăn chứa nhiều nhân, tế bào đáy có hình bàn chân đặc trưng và tếbào đỉnh có dạng liềm đến cong. Ngoài ra, một số loài cũng có thể tạo ra bào tử đính nhỏ (microconidia). Chúnghầu hết là đơn bào, trong một số trường hợp có từ ba đến năm tế bào, có hình dạng từ hình cầu, bầu dục đếnhình trứng. Một số loài tạo ra vi bào tử. Các vi bào tử này có cấu tạo dạng chuỗi. Fusarium thích điều kiện ẩmướt, và phát triển tốt ở nhiệt độ khoảng 0 – 37°C. (Hof, 2020; Thrane, 2014)Các loài Fusarium tạo ra ba loại độc tố nấm mốc quan trọng nhất là: trichothecenes, zearalenone (ZEN), vàfumonisins (FB).TrichothecenesTrichothecenes là mycotoxin - một trong những mối đe dọa tiềm tàng đặc trưng đối với thực vật và động vật.Trong đó đặc trưng các loài như Fusarium graminearum và Fusarium culmorum. Hai loài này là mầm bệnhđặc biệt tàn phá và gây bệnh cho các loại ngũ cốc hạt nhỏ. Có hai loại trichothecenes thường gặp: loại I (loạiT) ức chế sự bắt đầu của quá trình dịch mã protein, và loại II (loại ET) ức chế sự kéo dài và kết thúc. Độc tínhcủa trichothecenes phụ thuộc vào loài cây chủ. Trichothecenes ngăn chặn sự tổng hợp protein ở sinh vật nhânthực bằng ba cơ chế riêng biệt: (i) can thiệp vào peptidyl transferase để liên kết tiểu đơn vị 60S ribosome, (ii)ức chế sự kéo dài chuỗi polypeptide, và (iii) ức chế sự kết thúc chuỗi. (J ...