Masaoka Shiki và haiku cận đại 4

Masaoka Shiki và haiku cận đại 4 ThS. Nguyễn Vũ Quỳnh Như Tổng Lãnh sự quán Nhật Bản tại TP. Hồ Chí Minh 秋風や ánh mắt 眼中のもの 皆俳句 đều là thơ. aki kaze ya Trong ganchu no mono gió mùa thu thổi tất cả mina haiku 4. NHỮNG CÁCH TÂN VỀ HÌNH THỨC HAIKU 4.1. Cấu trúc 5 – 7 – 5 âm Shiki đến với haiku rất tài tử, không phải là một chuyên gia hay nhà thơ chuyên nghiệp vì thế chẳng mấy quan tâm đến sự hiện hữu của cấu trúc mang tính quy tắc được dạy dỗ trong nhà trường. Shiki phê phán...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Masaoka Shiki và haiku cận đại 4 Masaoka Shiki và haiku cận đại 4 ThS. Nguyễn Vũ Quỳnh Như Tổng Lãnh sự quán Nhật Bản tại TP. Hồ Chí Minh 秋風や aki kaze ya Trong ánh mắt 眼中のもの gió mùa thu thổi ganchu no mono 皆俳句 tất cả mina haiku đều là thơ. 4. NHỮNG CÁCH TÂN VỀ HÌNH THỨC HAIKU 4.1. Cấu trúc 5 – 7 – 5 âm Shiki đến với haiku rất tài tử, không phải là một chuyên gia hay nhà thơ chuyên nghiệp vì thế chẳng mấy quan tâm đến sự hiện hữu của cấu trúc mang tính quy tắc được dạy dỗ trong nhà trường. Shiki phê phán sự hạn chế trong hạn định số âm từ của haiku, cho rằng sự ngắn gọn của haiku sẽ thoái trào vì sự hạn chế trong kết cấu, dẫn đến hạn hẹp về đề tài và thực tế là haiku đang gần như đi vào con đường cáo chung. Bước vào thời kỳ hiện đại, cấu trúc nguyên thủy đậm tính truyền thống của haiku bắt đầu bị lung lay khi các nhà cách tân lên tiếng mạnh mẽ về chủ trương luật tự do (riyu- ritsu). Khuynh hướng này đã dẫn đường cho sự ra đời của luật tự do (riyu-ritsu) như Shiki với haiku 6 – 8 – 5: 雪の家に Nằm yuki no ie ni trên giường bệnh 寢て居ると思ふ sao toàn nghĩ đến nete iru to omofu ばかりに tuyết bakari ni te trên mái nhà. Với trào lưu đó, haiku dư từ (ji-amari) được phổ biến rộng rãi trên tờ báo Hototogisu, trở thành xu hướng của thời kỳ này. 夏の月 natsu no getsu Tháng hè 人語其辺を đâu đó tiếng ai jingo sono hen wo 行ったり来たり đi đi lại lại ittari kitari Bài haiku với cấu trúc dư âm 5 – 8 – 6 của Kyoshi nhưng lại khéo léo khi sử dụng từ rất thông thường ittari kitari (đi tới đi lui) nên bài thơ trở nên gần gũi, thân quen và gây ảnh hưởng rất lớn trong quần chúng. 4.2. Kigo (quý ngữ) Kigo (quý ngữ) là ngôn từ để cảm nhận thời gian trong haiku. Bề dày lịch sử của kigo đã nâng cao tính văn học của haiku. Thế nhưng Shiki – người không mệt mỏi với công cuộc cách tân haiku và tanka, người đã có công đưa hokku độc lập với haikai và trở thành tên gọi haiku – lại không quan niệm kigo theo cách truyền thống. Thay vào đó, Shiki cho rằng quý ngữ kigo là kidai-me – tức đề tài về mùa (chứ không phải từ chỉ mùa “kigo”)(10). 年玉 を otoshidama wo Tiền mừng tuổi 並べて置くや đã sắp sẵn narabete oku ya 枕元 dưới makura moto gối rồi. Otoshidama – tiền lì xì được Shiki sử dụng cho biểu tượng của năm mới đang đến. Thậm chí Shiki còn quan niệm quý ngữ kigo không chỉ về mùa mà là sự giao hòa giữa con người với thiên nhiên và mang đậm tính nhân văn: 暑くるし atsukurushi Nóng bức vô cùng 乱れ心や tâm thần bấn midare gokoro ya loạn 雷をきく rai o kiku tiếng sấm vang rền. Để phù hợp với xã hội hiện đại, kigo không còn hạn hẹp bằng các thuật ngữ về mùa mà cũng có thể về xã hội mới thậm chí là từ ngoại lai được viết bằng tiếng Nhật katakana(11) cũng được đem vào sử dụng. Nếu trong thời kỳ cổ đại, Nhật Bản du nhập tiếng Trung Quốc thì đến thời kỳ này, tiếng Anh được du nhập thay thế chỗ đứng của tiếng Trung Quốc. 川を見る Rơi từ tay kawa wo miru người バナナの皮は vỏ chuối banana no kawa wa 手より落ち te yori ochi nhìn sông. セルを着て seru wo kite Mùa bán sale (giảm giá) 夫婦離れて vợ chồng xa hufu hanarete cách 椅子に在り như Kyoshi Kyoshi ni ari đã từng. ラムネの栓 ramune no sen Nút chai sâm-banh ...