Mấy vấn đề về xã hội học lao động trong các tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin

Tham khảo nội dung bài viết "Mấy vấn đề về xã hội học lao động trong các tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin" dưới đây để nắm bắt được những kiến thức: Chủ nghĩa Mác-Lênin bàn về đối tượng nghiên cứu và một số khái niệm liên quan đến lao động, một số chủ đề nghiên cứu về lao động trong chủ nghĩa tư bản các nhà kinh điển Mác-Lênin,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mấy vấn đề về xã hội học lao động trong các tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác-LêninX· héi häc sè 4 (96), 2006 89 MÊy vÊn ®Ò vÒ x· héi häc lao ®éng trong c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin §ç V¨n Qu©n §Æng ¸nh TuyÕt Gi¸ trÞ khoa häc cña c¸c tr−íc t¸c kinh ®iÓn vµ thùc tiÔn ngµy nay ®ang ®Æt rayªu cÇu ph¶i nhËn thøc chñ nghÜa M¸c-Lªnin v−ît qua quan niÖm truyÒn thèng.Thùc tÕ cho thÊy gi¸ trÞ cña hÖ t−ëng M¸c-Lªnin lµ rÊt phong phó, trªn nhiÒu ®Þa h¹tkhoa häc, trong ®ã kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi x· héi häc. MÆc dï c¸c nhµ kinh ®iÓnM¸c-Lªnin kh«ng ®Ó l¹i mét tr−íc t¸c nµo bµn riªng vÒ x· héi häc vµ x· héi häcchuyªn biÖt, song trong kh¸ nhiÒu luËn ®iÓm mµ c¸c «ng ®−a ra vµ ph©n tÝch lu«nthÊm ®Ëm nh÷ng ®Æc tr−ng râ rÖt cña khoa häc x· héi häc (®èi t−îng nghiªn cøu,kh¸i niÖm, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu, lý thuyÕt ph©n tÝch, c¸c chñ ®Ò nghiªn cøu...).Bµi viÕt nµy gãp phÇn ph¸c ho¹ t− t−ëng cña c¸c nhµ kinh ®iÓn chñ nghÜa M¸c-Lªninvíi t− c¸ch lµ nh÷ng nhµ khoa häc nghiªn cøu vÒ hiÖn t−îng lao ®éng vµ nh÷ng mèiquan hÖ cña nã trong chñ nghÜa t− b¶n-mét lÜnh vùc mµ sau nµy ®· ph¸t triÓn thµnhchuyªn ngµnh x· héi häc Lao ®éng. 1. Chñ nghÜa M¸c-Lªnin bµn vÒ ®èi t−îng nghiªn cøu vµ mét sè kh¸iniÖm liªn quan ®Õn lao ®éng 1. HiÖn t−îng lao ®éng trong nÒn s¶n xuÊt lín ®· ®−îc x· héi hãa lµ ®èi t−îngnghiªn cøu cña x· héi häc Lao ®éng. Cho dï M¸c, ¡ng-ghen vµ Lªnin ch−a bao giê x¸c lËp mét c¸ch râ rµng nh−vËy, tuy nhiªn c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn l¹i thÓ hiÖn kh¸ râ tinh thÇn ®ã. Nghiªn cøu vÒhiÖn t−îng lao ®éng trong chñ nghÜa t− b¶n ®−îc c¸c nhµ kinh ®iÓn quan t©m tõ rÊtsím. Ngµy trong t¸c phÈm “T×nh c¶nh giai cÊp lao ®éng Anh” ®−îc viÕt n¨m 1844,¡ng-ghen ®· tiÕp cËn lao ®éng víi t− c¸ch lµ ®èi t−îng nghiªn cøu cña khoa häc x· héi.§iÒu ®¸ng nãi ë chç, nã ®· “mang ®Æc tr−ng x· héi häc lao ®éng kh¸ râ rÖt”1. ¤ngkh«ng nghiªn cøu vÊn ®Ò lao ®éng ë n−íc §øc hay mét n−íc nµo kh¸c mµ lµ n−íc Anh,v× theo ¡ng-ghen “Anh lµ n−íc ®iÓn h×nh vÒ sù biÕn ®æi”2. Nh− ¡ng-ghen kh¼ng ®Þnh,“T×nh c¶nh giai cÊp c«ng nh©n lµ c¬ së thùc tÕ vµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña mäi phong trµox· héi hiÖn ®¹i, bëi v× nã lµ biÓu hiÖn s©u s¾c nhÊt vµ râ rÖt nhÊt cña nh÷ng tai häa x·héi cña chóng ta hiÖn nay”... “viÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu c«ng phu, miªu t¶ c¸i h×nhthøc ®iÓn h×nh cña ®iÒu kiÖn sèng cña giai cÊp v« s¶n ë v−¬ng quèc Bri-ten cã tÇm1 Lª Ngäc Hïng: X· héi häc kinh tÕ . Nxb Lý luËn ChÝnh trÞ. Hµ Néi - 2004. Tr. 37.2 M¸c- ¡ng-ghen toµn tËp. TËp 2. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi - 1995. Tr. 225. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn90 MÊy vÊn ®Ò vÒ x· héi häc lao ®éng trong c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c - Lªninquan träng to lín...khi mµ nh÷ng nhµ lý luËn cßn hiÓu biÕt qu¸ Ýt vÒ thÕ giíi hiÖn thùccã thÓ trùc tiÕp thóc ®Èy chóng ta khao kh¸t c¶i t¹o c¸i “hiÖn thùc xÊu xa” Êy ®i”3. H¬nai hÕt, «ng coi nhiÖm vô cña khoa häc lµ ph¶i g¾n chÆt víi thùc tiÔn, ph¶n ¸nh vµ gi¶iquyÕt cho ®−îc nh÷ng yªu cÇu mµ biÕn ®æi x· héi ®Æt ra. Thùc tiÔn n−íc Anh ®· ®Æt rayªu cÇu ph¶i cè g¾ng tiÕp cËn c¸c vÊn ®Ò x· héi lóc bÊy giê theo mét h−íng t− duy,ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn míi, ®ã chÝnh lµ khoa häc x· héi häc. Tõ ph©n tÝch quan ®iÓm cña ¡ng-ghen vÒ lao ®éng cã thÓ kh¼ng ®Þnh: lao®éng lµ mét hiÖn t−îng x· héi ra ®êi cïng víi sù xuÊt hiÖn cña x· héi loµi ng−êi. Tuynhiªn, nã chØ trë thµnh ®èi t−îng nghiªn cøu cña khoa häc x· héi häc khi nÒn s¶nxuÊt t− b¶n chñ nghÜa ra ®êi. Víi tinh thÇn ®ã, ®èi t−îng nghiªn cøu ®−îc x¸c ®Þnh lµhiÖn t−îng lao ®éng cña mét nÒn s¶n xuÊt lín ®· ®−îc x· héi hãa. 2. Lao ®éng; sù tha hãa cña lao ®éng vµ biÕn ®æi lao ®éng lµ nh÷ng kh¸i niÖmthen chèt cña x· héi häc lao ®éng víi sù ®ãng gãp to lín cña M¸c, ¡ng-ghen vµ Lªnin. Kh¸i niÖm lao ®éng lµ mét thuËt ng÷ c¬ b¶n vµ then chèt trong nhiÒu c«ngtr×nh nghiªn cøu vµ ph©n tÝch cña c¸c nhµ kinh ®iÓn M¸c-Lª nin, ®Æc biÖt lµ M¸c.Kh¸i niÖm lao ®éng ®−îc M¸c ®−a ra lÇn ®Çu víi t− c¸ch lµ mét c«ng cô trong ph©ntÝch khoa häc tõ n¨m 1844. “Lao ®éng: Sù h×nh thµnh vµ tiÕn triÓn t− t−ëng cña M¸c,nh− ®· nãi cã thÓ theo dâi tõ cuèn B¶n th¶o kinh tÕ triÕt häc (1844), ë ®Êy, M¸c b¾t®Çu ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm lao ®éng (labour)”4. Theo M¸c quan niÖm, Lao ®éng tr−íchÕt lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra gi÷a con ng−êi vµ tù nhiªn, mét qu¸ tr×nh tr×nh trong®ã, b»ng ho¹t ®éng cña chÝnh m×nh, con ng−êi lµ trung gian, ®iÒu tiÕt vµ kiÓm tra sùtrao ®æi chÊt gi÷a hä vµ tù nhiªn5. Nh− vËy, víi quan ®iÓm nµy, M¸c ®· coi lao ®éng víi t− c¸ch lµ mét hiÖnt−îng x· héi n¶y sinh, biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn trong bèi c¶nh x· héi cô thÓ. LuËn ®iÓmcña M¸c ®· ph¶n b¸c l¹i quan ®iÓm phi khoa häc cña c¸c nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ tr−íc®ã. “Theo lêi c¸c ...