Mẹo vặt y khoa thực dụng - Phần 29

Bạn ngồi trên một chiếc tàu lướt trên những đợt sóng nhấp nhô, dập dồn, hoặc trên một chiếc xe với người tài xế có tật lái ẩu, phanh gấp, vọt nhanh, bẻ cua gắt, trên một phi cơ đang bay qua những cụm mây, nhồi lên hụp xuống vì mật độ hay áp suất không khí chung quanh thay đổi quá nhanh... Và bạn cảm thấy chóng mặt, kế đó là triệu chứng đổ mồ hôi lạnh, mặt mày tái đi, nghe nhộn nhạo trong lồng ngực và nôn. Đó là hiện tượng say sóng mà hầu như...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mẹo vặt y khoa thực dụng - Phần 29 Mẹo vặt y khoa thực dụng Say sóng Bạn ngồi trên một chiếc tàu lướt trên những đợt sóng nhấp nhô, dậpdồn, hoặc trên một chiếc xe với người tài xế có tật lái ẩu, phanh gấp, vọtnhanh, bẻ cua gắt, trên một phi cơ đang bay qua những cụm mây, nhồi lênhụp xuống vì mật độ hay áp suất không khí chung quanh thay đổi quánhanh... Và bạn cảm thấy chóng mặt, kế đó là triệu chứng đổ mồ hôi lạnh,mặt mày tái đi, nghe nhộn nhạo trong lồng ngực và nôn. Đó là hiện tượngsay sóng mà hầu như ai cũng bị, không ít thì nhiều. Theo bác sĩ Rafael (Mỹ), say sóng là một hiện tượng xuất hiện khi bộnão nhận được những dữ kiện sai lệch từ môi trường bên ngoài. Để hoàn thành nhiệm vụ giữ cho thân mình được thăng bằng (khôngngả nghiêng), hệ thống cảm nhận của cơ thể không ngừng thu nhận nhữngdữ kiện từ môi trường chung quanh và gởi những dữ kiện này về một bộphận nằm bên trong lỗ tai. Bộ phận này có chức năng giống như một máyđiện toán, nó sắp xếp các dữ liệu theo thứ tự và chuyển lên óc. Sự say sóngxảy ra khi các dữ kiện chuyển từ bộ phận này lên óc không giống như các dữkiện mà mắt nhìn thấy. Khi bạn bắt đầu cảm thấy chóng mặt thì có lẽ đã hơi trễ trong việc tìmcách chặn đứng cơn say sóng lại, cơn nôn mửa có thể tiếp nối chỉ trong mộtvài phút sau. Những mẹo vặt dưới đây có thể giúp bạn kiềm chế phần nàocơn say sóng đã đến, và chặn đứng cơn say sóng khi nó chưa đến (và sẽ đếntrong vài phút nếu bạn không hành động kịp thời). Giữ cho mắt đừng nhìn vào những vật di chuyển Bạn hay bị say sóng nhất khi chuyên chú nhìn vào một vật cứ lắc lưtới lui theo những chuyển động không đoán trước được. Chẳng hạn như việcđọc sách báo trên xe. Tờ báo cứ di chuyển theo nhịp chuyển động của xe, vàmắt bạn cứ phải chuyển động theo để có thể đọc. Những hành động tương tựcũng có thể làm say sóng như chăm chú đan móc một chiếc áo len trên xehay trên thuyền, săn sóc cho những người bị say sóng trước mình. Hànhđộng này làm bạn phải chăm chú vào người bị say sóng hoặc chăm chú tìmthuốc men cho họ; và những người săn sóc cho người say sóng sẽ là nạnnhân kế tiếp. Từ kết quả này, bạn có thể tìm ra những điểm nhìn ít tạo say sóng nhấtcho đôi mắt. Những điểm này thường ở thật xa, vô tận, chẳng hạn như cụmmây xanh trên trời, con đường hun hút trước mặt, đỉnh núi tuyết ở đằng xa...Theo bác sĩ Rafael, việc nhìn ở xa như vậy giúp cho tín hiệu ở mắt và ở cơquan cảm nhận tín hiệu trong tai bạn thống nhất với nhau. Ngoài ra, việc ngồi xe, ngồi thuyền hay phi cơ vào buổi tối được ghinhận là ít làm say sóng hơn ban ngày. Chuyện này cũng dễ hiểu vì vào buổitối, mắt bạn không nhìn thấy nhiều những vật lắc lư. Ảnh hưởng của thực phẩm, mùi vị... Bạn chắc chắn dễ bị say nóng hơn với một bụng no ắp, vì khi bụng no,bạn dễ bị nôn mửa hơn. Việc uống rượu quá nhiều cũng làm cho bạn đi đứngngả nghiêng. Cơ thể lúc đó vừa bị mất thăng bằng do men rượu, vừa bị mấtthăng bằng do chuyển động của tàu hay xe đang ngồi. Ảnh hưởng kép của cảhai sẽ làm cơn nôn mửa đến dễ dàng hơn. Ngoài ra, những mùi khó ngửi như xăng trong buồng máy tàu hoặckhói xe... cũng có tác dụng làm nôn mửa nhanh hơn. Hít thật nhiều không khí trong lành Đừng ngồi trong cabin tàu mà hãy lên boong để hít không khí tronglành và có tia nhìn xa hơn. Tương tự, khi ngồi trong xe, nên quay kínhxuống để gió bên ngoài lùa vào, sẽ ít say sóng hơn. Khi trong phi cơ, hãy mởống xịt gió ngay phía trên đầu bạn. Giữ cho đầu cổ đừng bị lắc lư Đầu bị lắc lư nhiều sẽ làm bạn dễ say sóng hơn. Nếu không thể giữyên được thì hãy tìm một chỗ dựa. Hãy giành làm tài xế nếu bạn bị say sóng Bạn có để ý rằng việc nhìn một chiếc xe chạy trên đường hoặc nhìnvào màn ảnh ti vi thường làm bạn ít bị chóng mặt hơn? Tại sao? Vì bạn cóthể tiên đoán trước được những vật đó sẽ di chuyển đến đâu, và việc này làmbớt đi cảm giác say sóng. Trên một chiếc xe, tàu, hay phi cơ cũng vậy. Chỉ có người tài xế làbiết được xe sắp nghiêng qua phải hay qua trái sau khi họ bẻ tay lái, hoặc cơthể họ sẽ bị đẩy tới trước hay giật ngược về sau tùy theo hành động đạp gahay thắng của bàn chân. Hãy che hai bên mắt lại Theo bác sĩ Roderic, chuyên khoa về bệnh say sóng tại Oregon,nguyên nhân chủ yếu gây say sóng là do hình ảnh thu nhận được từ hai bêngóc mắt. Thí dụ, khi bạn ngồi xe, mắt nhìn thẳng, nhưng vẫn biết được bênphải hoặc bên trái có hai hàng cây chạy thụt lùi về phía sau. Đó chính là hìnhảnh làm bạn say sóng nhiều nhất. Hãy dùng hai tay che hai bên thái dương(giống như hai miếng da nhỏ thường dùng bịt hai mắt con ngựa) để mắtkhông còn nhìn thấy những cảnh vật chạy thụt lùi đó nữa, chỉ chăm chú nhìnphía trước. Uống thuốc say sóng Tại các nhà thuốc tây thường có bán thuốc say sóng dưới các nhãnhiệu như Bonine hoặc Dramamine. Mỗi liều thuốc 1 hoặc 2 viên, giúp tr ...