METS - Trong bài toán quản lý Thư viện số hiện nay

Hiện nay, với sự xuất hiện của công nghệ thông tin đã có rất nhiều thư viện số được hình thành tại Việt Nam. Tiêu chuẩn METS trong việc mã hóa các siêu dữ liệu trong quản lý thư viện số, yêu cầu đối với các phần mềm quản lý thư viện số hiện nay, phần mềm KIPOS và việc áp dụng tiêu chuẩn METS.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
METS - Trong bài toán quản lý Thư viện số hiện nayMETS - TRONG BAI TOAN QUAN LY THI/VIEN SO HIEN NAY Pham Thj Yen Cong ty Co phan Phan man Quan ly Hien dai Tom tdt: Hi&i nay, vdi sif xuat hi^ cda cmg nghg thong tin da 06 rat nhieu thd vien sSdudc hinh thanh tai Wet Nam. Bal wet gio^ thieu ve tieu chuan METS (Metada^ Encoding and Transmission Standard) trong viec ma hoi cac sieu diy lieu trong quin If thd vien so; Yeu cau ddi vdi cic phan mSm quan /jf thd vidn so hien nay; Phan mem KIPOS va viec ap dgng tieu diuSn METS. Tdr khoi: Thd vl&n so, tieu chuan METS, phdn mSm KIPOS, quan ly. Abstract: Currentiy, with the appearand of inldrmation technology, a lot of digital libraries have been formed in Viet Nam. The article introduces about METS (Metadata Encoding and Transmission Standard) - a standar for encoding metadata In the digital library management; Requirements for the current digital library management software; IQPOS software and the application of METS standard. Key words: Digital libraries, METS, KIPOS software, management. Mddau Trudc xu the eua sU chuyen hUdng toan cdu v i xa hdi thdng tfn vd sUxuat hiin cua cdng nghe thong tfn, khai niem ve thUvien so da khing cdn mdi la gi vdi cdng ddng cac thU viin Viet Nam. M|c dii thU vien sd phdt trien rat m?nh me nhuhg cdc thU viin cung khong the mdt budc nhdy vpt sang thU vien sd md vIn phai duy tri quan 1^ thU viin ti^en tiling song song vdi thUvien so. Van die d|t ra Id lam t h i ndo de cd th^ quan ly thdng nhdt dddc cd he thdng tfiU vien truyen thdng va thU viin sd? Lam t h i nao d ^ ed the liin ket dutte cac thdng tin ciia tai Iiiu d cdc djnh dang v|t ly va dif lieu sd? Trong bdi viet nay, tae gia gid^ tfiieu tieu chuan METS (Metadata Encoding and Transmission Standard) trong viic ma hod cac siiu dif lieu trong qudn ly thu vien sd vd mot sd tien fch phan mem laPOS - phdn mem qudn ly thU viin l^ng tfie npi dja dau tien vd duy nhat d Viit Nam iJhg dung tiianh cdng chuan METS da mang lai hieu qua cho cdc tiiu viin sU dyng phan mim KIPOS. 30 1. METS la gi? Mdt ddi tUdng sd ludn co ba loai siiu di^ lieu md ta ^ n g hdp cdc thdng tin cSn thiet de dam bao khd ndng tim kiem, khai thac va sU dyng tai lieu sd, do Id: - Siiu dCJ" lieu md td (Desenptive metadata); Siiu du Iiiu dang ndy cung cap cac thdng tin mo td cua tdi Iiiu nhu nhan de, tdc gid, ndi xuat ban, nha xuat bdn, nam xuat bdn... giup ngudi sU dyng thu viin sd cd t h ^ tfm vd truy c|p d i n thdng tfn hp tan. Mdt tieu chuan siiu di? lieu md td ma cac thU viin hien nay dang su" dung pho bien dd Id MARC (Machine Readanle Catalog) va dap lihg rat tdt cho cdng tae biin mye cua mdt thU viin. Mpt tliu chucin sleu dii lieu mo ta quan trong Wide nCte de md ta cho tai Iiiu dd Id Dublin Core vdi 15 tnidng tin gidn lUdc d§ sU dung. - Sieu dij* lieu qudn tii (Administfative metadata): Siiu dCf lieu ndy chi ra cdc thdng tin cdn tfiiit cho cac nhd qudn ly thUviin so de cd the quan ly eac dot tUdng. Bao gom cdc thdng tin ve quyen sd hull tri tue, eac thdng tin ky thudt ve ddi tUdng nhU: dp phan giai cua hinh anh, kfch cd tep tfn, hoac tdc dp truyen t i p tfn am thanh. cac yeu to ciia cau trite dd den tep tin ndi dung - Sieu dii lieu cau true (Structural): Sieu dd lieu nay chi ra eac thdng tfn ve cac thanh phan cau tao nen doi tUdng lien quan den nhau nhU the nao: Vi du, mgt cudn sach bao gom nhileu chUdng, moi chUdng sach ed the cd cac mye nhd... Ngoai ra, cung ed nhung hinh ve minh hoa rieng re va sieu dii lieu cau trite cung ed the lien ket nhiing hinh nay tdi cac chudng sach hoac tdi mdt danh muc bao gdm tat ca cac hinh anh minh boa trong mpt cudn sach. Sieu du lieu cau true gtup ngUdi sir dung cd the di chuyen nhanh chdng den tung chUdng, tUng phan eua tai lieu so. - Vung cau trite lien ket cua METS: Cho phep ngudi tao lap tai lieu METS ghi lai sU tdn tai cua cac sieu lien ket giiia cac ntjt trong he thdng phan cap dUdc neu trong ban do ket cau. va sieu dii lieu cd lien quan den tai lieu sd. METS la mdt tfeu chuan mdi dUdc thiet ke de ma hoa cac loai sieu dii lieu tren cho viee md ta hoan chinh mdt doi tUdng trong thU vien sd, nghia la mpt bieu ghi METS se bao gom day dit eac thdng tfn cua ba loai sieu dCT lieu tren. 2. Cdiu true METS METS la mdt dinh dang XML dUdc dinh nghia bdi mdt lUdc do the hien trong ngdn ngCT W/orld V^ide V^eb Consortiums XML Schema. METS chu yeu dUdc dung nhU mpt cdng eu chda cac sleu dii lieu linh boat va ed cau true chat che de md ta va bao quan cac ddt tugng sd. Cau true METS bao gom 7 vung chinh, mdi vung md ta mdt khia canh cua ddi tUdng sd. Tat ca cac sieu dii lieu lien quan den mpt ddi tUdng thU vten so dUdc tich hdp trong 01 file duy nhat (dang XML). - Dau bieu: Chii^ thdng bn sieu dCi lieu md ta cho ban than tai lieu METS, bao gdm cac thdng tin nhu tac gia bien tap tai lieu... - Viing sieu dii lieu md ta: Chda eac thdng bn md ta cua tai lieu sd, vi du nhU mdt bieu ghi MARC ngoal trang OPAC. - Vitng sieu du lieu quan tf i: Cung cii ...