Miền đất say

Bản trùm mền như một Đà Lạt bị bỏ rơi ở rặng núi bắc Tây Nguyên. Những ca rượu sắn ấm áp. Những của hồi môn chất đống ngoài trời. Khi thang đo lòng hiếu khách là những bậc thang vẹt mòn năm tháng, bạn sẽ tự nhủ: sao không quay lại nhỉ? Say ở bản trùm mềnHết địa phận tỉnh Quảng Nam, chưa thoát ra khỏi cảm giác sợ hãi vẩn vơ bởi con đèo Lò Xo cao ngất thì tới bản trùm mền. Xung quanh khu vực này, suốt sáu tháng mùa khô gió Lào quật tơi tả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Miền đất sayMiền đất sayBản trùm mền như một Đà Lạt bị bỏ rơi ở rặng núi bắc TâyNguyên. Những ca rượu sắn ấm áp. Những của hồi môn chất đốngngoài trời. Khi thang đo lòng hiếu khách là những bậc thang vẹtmòn năm tháng, bạn sẽ tự nhủ: sao không quay lại nhỉ?Say ở bản trùm mềnHết địa phận tỉnh Quảng Nam, chưa thoát ra khỏi cảm giác sợ hãi vẩnvơ bởi con đèo Lò Xo cao ngất thì tới bản trùm mền. Xung quanh khuvực này, suốt sáu tháng mùa khô gió Lào quật tơi tả cả ngày lẫn đêm,nhưng riêng ngôi làng nằm chót vót trên mỏm núi vẫn thản nhiên nhưkhông.Đã vậy, làng quanh năm gần như không bao giờ nóng hơn 20 độ C.Du khách vào bản có khi cứ ngỡ có một Đà Lạt nào đó bị bỏ rơi lạigiữa rặng núi bắc Tây Nguyên này.Để cho đỡ lạnh, phụ nữ trẻ em thường quấn một tấm vải gai dệt xenkẽ những hình khối hoa văn. Giống như những người da đỏ dưới chânrặng núi Apache, họ đi lại co ro, lặng lẽ nhưng liên tục suốt cả ngàylẫn đêm, trên những con đường đất nối các ngôi nhà trong bản.Tấm vải ban ngày làm áo khoác, ban đêm làm mền đắp cho cả nhà.Tên thật của bản là Đông Lốc, thuộc xã Đăkman, huyện Đăklei, tỉnhKontum. Người bản Đông Lốc vốn là người Lào gốc Việt, hồi hươngtừ năm 1984 và lập bản ở đây để tìm kiếm một cơ hội mới bên đườngTrường Sơn.Buổi chiều Đông Lốc, một ngôi nhà vừa tan một đám cưới và cả bảnla đà say trong men rượu sắn. Những cụ bà ngồi lắc lư trên bậc thềm,rì rầm hát và hồi tưởng về những ngày xưa cũ, khi mình đã từng là côdâu.Ngoài sân, những chàng trai vẫn còn đủ tỉnh táo để tiếp tục tiếp kháchxa đến muộn. Chú rể một mình cần mẫn châm thêm củi vào bếp chođỡ lạnh.Đống củi chất cao ngoài sân là thứ tài sản quan trọng nhất do cô dâuđem về nhà chồng trong ngày cưới.Nhà nào cũng sẵn rượu làm từ sắn tươi nhổ trên rẫy về, luộc sơ, phơichiếu lệ, ủ với lá rừng sau hai tuần là chiết ra uống.Và thế là bất cứ khách nào dừng xe vào bản, khó mà từ chối ca rượuđầy chủ nhà bưng ra mời.Không chỉ ở tiệc cưới mà vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, gầnnhư ở bất kỳ ngôi nhà nào trong bản, chủ nhà lúc nào cũng ngà ngà vàđương nhiên không bao giờ chịu để cho khách tỉnh táo ra đi.Vào thăm năm nhà sẽ cùng chủ uống xong năm ca rượu mới được giãtừ. Cả chủ lẫn khách chìm trong hơi men ngọt lịm. Họ uống cho đếnlúc đỉnh núi Ngọc Linh nhạt nhoà, trôi dần qua bên kia dãy TrườngSơn.Một không gian Đà Lạt bé nhỏ hoang sơ như bị bỏ rơi, đầy nhữngđống củi thông khô nứt tách ra như hoa gỗ, món hồi môn ấm áp mà côdâu muốn mang lại cho chồng, được chú rể hào hiệp nhóm lên đãikhách.Tập tục này ở Đông Lốc, cũng như thói quen trùm mền đi lại trong giálạnh, là hàng độc, không xuất hiện ở bất cứ một bản làng nào khác củaTây Nguyên. Đơn giản vì nó được nhập khẩu từ Lào, theo chân mộtcộng đồng bé nhỏ người Việt hồi hương.Những bậc thang hiếu kháchTrong vô số bản làng mọc chi chít dưới những thung lũng nối tiếpnhau giữa rặng núi kéo dài của đỉnh Ngọc Linh, có những ngôi làngnhỏ gần như biệt lập hoàn toàn với thế giới phồn hoa bên kia váchnúi.Những bản làng mà nếp sống vẫn còn giữ nguyên nhiều phong tục cổxưa và hiện nay có lẽ là một trong những niềm kiêu hãnh của du lịchKontum.Những bản làng với những ngôi nhà dài của người Bana lợp ngói âmdương, vách trát đất, bậc thang lên xuống được tạo từ một súc câyrừng đẽo gọt sơ sài.Người Bana nói, hãy nhìn vết chân trên bậc thang nhà mình để biếtbạn bè, lối xóm có mến mình không. Nghĩa là cầu thang phải vẹt mònnhững bước chân khác nhau để đoán ngôi nhà nhiều hay ít khách.Vì thế mà người Bana ở dưới chân núi Ngọc Hồi thường vào sâutrong rừng để tìm gỗ cà chit rất chắc làm thang lên xuống, và nếukhông có một sự cố nào đó, họ không bao giờ chịu thay cầu thangmới.Làng bản kéo dài hai bên đường. Những bậc thang lúc nào cũng đượcgiữ gìn kỹ lưỡng, luôn luôn mở ra trước những ô cửa thấp như mộtcánh tay rắn rỏi, kiên nhẫn: Hãy vào đây, ơi bạn! Nhưng chớ hấp tấp.Lần đầu leo lên những bậc thang hiếu khách thật không dễ dàng,không giữ được thăng bằng có khi không còn cơ hội để nếm rượu ...