Mô hình dạy - tự học với sự hỗ trợ của E-learning ở trường trung học phổ thông

Bài viết này giới thiệu kết quả nghiên cứu về một mô hình dạy học nhằm trả lời câu hỏi trên - Mô hình dạy – tự học với sự hỗ trợ của E-learning, thí điểm với các kiến thức về hạt nhân nguyên tử thuộc Vật lí 12.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô hình dạy - tự học với sự hỗ trợ của E-learning ở trường trung học phổ thôngJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0149Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8, pp. 92-101This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn MÔ HÌNH DẠY - TỰ HỌC VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA E-LEARNING Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Phạm Thị Phú1 , Trương Thị Phương Chi2 1 Khoa Vật lý và Công nghệ, Trường Đại học Vinh 2 Nghiên cứu sinh Khoa Vật lý và Công nghệ, Trường Đại học Vinh Tóm tắt. Năng lực tự học được xác định là một năng lực cốt lõi mà nhà trường phổ thông cần hình thành và phát triển cho học sinh trong chương trình giáo dục theo định hướng phát triển năng lực người học nhằm hiện thực hóa Nghị quyết 29/NQ-TW về đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo nước ta. Làm thế nào để thực hiện nội dung giáo dục này qua môn Vật lí ở trường trung học phổ thông? Bài báo này giới thiệu kết quả nghiên cứu về một mô hình dạy học nhằm trả lời câu hỏi trên - Mô hình dạy – tự học với sự hỗ trợ của E-learning, thí điểm với các kiến thức về hạt nhân nguyên tử thuộc Vật lí 12. Từ khóa: Tự học, dạy – tự học, E-learning, dạy học “vừa đúng lúc”, hạt nhân.1. Mở đầu Khái niệm “dạy – tự học” với nội hàm là dạy hướng tới phát triển năng lực tự học của ngườihọc. Phát triển năng lực người học trong đó có năng lực tự học là cách tiếp cận trong xây dựngvà phát triển chương trình giáo dục của nhiều nước trên thế giới như Úc, Canađa, Niudilân, Pháp,Phần Lan, Hàn Quốc, Indonexia,...[1]. Ở nước ta, dạy – tự học được nhóm tác giả Nguyễn CảnhToàn, Nguyễn Kỳ, Lê Khánh Bằng, Vũ Văn Tảo bàn đến ở [2 - 7] với mô hình dạy cách học hợptác hai chiều thầy dạy – trò tự học. Khác với kiểu dạy - học truyền thống chủ yếu là dạy kiến thức, truyền thụ một chiều từ thầysang trò: thầy truyền thụ - trò tiếp thu, thông hiểu, ghi nhớ và lặp lại. Mô hình dạy – tự học chủyếu là dạy cách học, trò đóng vai trò chủ thể tác động lên đối tượng nhận thức để tự tìm ra kiếnthức, tạo ra sản phẩm học ban đầu; sản phẩm được trao đổi hợp tác trò – trò, trò – thầy tại cộngđồng lớp học để xã hội hóa sản phẩm học, hợp thức hóa tri thức được tìm ra bởi chính người học.Thầy giáo đóng vai trò người hướng dẫn, tổ chức, trọng tài, cố vấn cho người học trong suốt quátrình tìm tòi tri thức, vận dụng tri thức, phát triển kĩ năng, hình thành nhân cách. Trong mô hìnhdạy – tự học, vai trò của người dạy là chuyên gia về việc học, dạy cách học để trò tự học kiến thức,tự học làm người; khác với vai trò của người dạy trong mô hình dạy- học truyền thống là thầy dạychữ, dạy nghề, dạy người. Trên thế giới, mô hình dạy học “vừa đúng lúc” (Just-in-time Teaching, viết tắt JiTT) là môhình theo hướng kết hợp tự học trước giờ lên lớp và học trên lớp với phương tiện tự học ở nhà làWeb. Trò thực hiện các bài tập trên Web một thời gian ngắn trước khi đến lớp và Thầy đọc các bàilàm của Trò “vừa đúng lúc” để điều chỉnh nội dung và phương pháp dạy sao cho phù hợp với nhucầu và sự hiểu biết của Trò [8].Ngày nhận bài: 15/5/2015. Ngày nhận đăng: 10/10/2015.Liên hệ: Trương Thị Phương Chi, e-mail: phuongchi.it@gmail.com92 Mô hình dạy - tự học với sự hỗ trợ của E-learning ở trường trung học phổ thông Tuy nhiên các công trình [2 - 8] tập trung nghiên cứu mô hình này ở bậc giáo dục đại học.Chúng tôi cho rằng mô hình dạy – tự học hoàn toàn phù hợp với đổi mới giáo dục phổ thông theotiếp cận năng lực, nhằm tới bồi dưỡng năng lực tự học cho người học. Trong thế kỉ XXI, mô hìnhdạy – tự học phải sử dụng công nghệ điện tử và công nghệ thông tin. Vì vậy nghiên cứu vận dụngmô hình dạy – tự học cho từng môn khoa học ở trường phổ thông là cần thiết. Bài báo này trìnhbày về việc vận dụng mô hình dạy – tự học trong môn Vật lí, áp dụng với các kiến thức hạt nhânnguyên tử thuộc chương trình Vật lí 12 trung học phổ thông hiện hành.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Đề xuất quy trình ba pha của mô hình dạy – tự học ở trường trung học phổ thông Căn cứ vào tiến trình chung của việc lĩnh hội một kiến thức Vật lí và đặc trưng của mô hìnhdạy – tự học nêu trên, để dễ vận dụng vào thực tiễn, chúng tôi đưa ra quy trình ba pha mô hình dạy– tự học một bài học Vật lí, trình bày ở bảng 1. Bảng 1. Ba pha hoạt động theo mô hình dạy – tự học Sản phẩm Pha Mục tiêu học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò học Năng lực tự học - Rèn luyện ý chí thực hiện Phiếu học tập kế hoạch tự học; Sản phẩm - Thu thập, xử lí thông tin khác theo theo yêu cầu; Hướng dẫn tự học Tự học với tài liệu và yêu cầu của I - Trình bày kết quả tự học gián tiếp phiếu hướng dẫn Phiếu học tập bằng ngôn ngữ viết, vẽ; (sản phẩm cá - Đặt câu hỏi thắc mắc (dự nhân, có thể kiến) ...