Mô hình toán trong thủy văn lưu vực nhỏ: Phần 2

Mô hình toán trong thủy văn lưu vực nhỏ: Phần 2 gồm có các chương như sau: Chương 8 mô hình hóa các quá trình xói mòn; chương 9 mô hình chất lượng nước đất nông nghiệp; chương 10 một số mô hình lưu vực sông điển hình; chương 11 lựa chọn, hiệu chỉnh và kiểm chứng các mô hình thủy văn; chương 12 ứng dụng và lựa chọn các mô hình thủy văn; chương 13 các mô hình hiện có. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô hình toán trong thủy văn lưu vực nhỏ: Phần 2 Ch−¬ng 8 M« h×nh ho¸ c¸c qu¸ tr×nh xãi mßn 8.1 Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng xãi mßn bïn c¸t cña c¸c l−u vùc s«ng nhá ........................................................................................ 481 8.2 M« h×nh ho¸ xãi mßn vïng ®Êt cao .................................................... 493 8.3 ¦íc l−îng xãi mßn b»ng ph−¬ng tr×nh mÊt ®Êt th«ng dông ........... 505 8.4 ¦íc l−îng s¶n l−îng bïn c¸t víi ph−¬ng tr×nh mÊt ®Êt biÕn ®æi ......................................................................................... 511 8.5 C¸c m« h×nh c¬ b¶n.............................................................................. 512 8.5 C¸c qu¸ tr×nh liªn r·nh ....................................................................... 514 8.6 C¸c qu¸ tr×nh xãi mßn r·nh ................................................................ 530 8.6 C¸c qu¸ tr×nh lßng s«ng ...................................................................... 569 8.7 C¸c qu¸ tr×nh trong ®Ëp d©ng ............................................................ 584 8.8 T−¬ng t¸c gi÷a m« h×nh xãi mßn vµ m« h×nh thñy v¨n ................... 588 8.9 Mét sè vÝ dô m« h×nh xãi mßn ............................................................ 595 Tµi liÖu tham kh¶o .................................................................................... 600 C¸c ký hiÖu ................................................................................................. 611 479 480 M« h×nh ho¸ c¸c qu¸ tr×nh xãi mßn T¸c gi¶: G.R Foster, Kü s− thuû lùc, USDA - Phã gi¸o s−, Khoa Kü thuËt n«ng nghiÖp, §¹i häc Tæng hîp Purdue, T©y Lafayette, Indiana 47907. 8.1 Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng xãi mßn bïn c¸t cña c¸c l−u vùc s«ng nhá Qu¸ tr×nh xãi mßn vµ l¾ng ®äng do n−íc bao gåm c¸c qu¸ tr×nh ph¸ vì, vËn chuyÓn, l¾ng ®äng cña c¸c h¹t bïn c¸t do t¸c ®éng cña c¸c t¸c nh©n x©m thùc vµ t¸c nh©n vËn chuyÓn cña m−a r¬i vµ dßng ch¶y mÆt (ASCE - 1975). Sù ph¸ vì lµ sù rêi ra tõ khèi ®Êt cña c¸c h¹t ®Êt do t¸c nh©n xãi mßn. Sù vËn chuyÓn lµ sù cuèn tr«i vµ sù di chuyÓn cña c¸c h¹t bïn c¸t tõ c¸c vïng ®Êt cao qua s«ng ngßi vµ cuèi cïng cã thÓ ra ®¹i d−¬ng (Holeman, 1968). Kh«ng ph¶i tÊt c¶ bïn c¸t ®Òu ch¶y ra ®Õn biÓn mµ mét phÇn l¾ng ®äng trªn c¸c ch©n s−ên, trong c¸c hå chøa n−íc vµ trªn c¸c b·i båi, däc theo ®−êng di chuyÓn. Qu¸ tr×nh nµy gäi lµ qu¸ tr×nh bïn c¸t. Mét l−îng bïn c¸t chØ l¾ng ®äng t¹m thêi. Do nh÷ng trËn m−a, ®«i khi sau nhiÒu n¨m bïn c¸t nµy l¹i ®−îc t¸ch ra khái b·i båi vµ lµm cho nã di chuyÓn xa h¬n däc theo hÖ thèng dßng ch¶y (Trumble, 1975). Qóa tr×nh xãi mßn vµ l¾ng ®äng cã thÓ lµ nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu (ASCE, 1975). Sù xãi mßn lµm gi¶m n¨ng suÊt trång trät. L¾ng ®äng lµm suy tho¸i chÊt l−îng n−íc vµ cã thÓ mang theo ®Êt cã chøa c¸c hãa chÊt g©y « nhiÔm. Sù l¾ng ®äng trong kªnh t−íi tiªu, trong lßng s«ng vµ trong hå chøa n−íc, c¸c cöa s«ng, c¸c c¶ng vµ c¸c c«ng tr×nh vËn chuyÓn n−íc kh¸c lµm gi¶m c«ng suÊt cña c¸c c«ng tr×nh nµy vµ ®ßi hái chi phÝ cao cho sù vËn chuyÓn. 481 8.1.1 C¸c nguån sinh ra vµ tiªu hao bïn c¸t C¸c nguån sinh th× cung cÊp bïn c¸t vµ c¸c nguån tiªu hao th× gi÷ l¹i bïn c¸t trong ®ã. ViÖc ph©n lo¹i nguån sinh vµ tiªu hao bïn c¸t sÏ thuËn tiÖn cho viÖc x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ ph¹m vi xãi mßn vµ l¾ng ®äng vµ còng nh− viÖc khèng chÕ xãi mßn vµ l¾ng ®äng. C¸c nguån sinh bïn c¸t bao gåm: ®Êt n«ng nghiÖp, c¸c khu x©y dùng, lµm ®−êng x¸, c¸c khe r¹ch vµ m−¬ng, khai ph¸ ®Êt rõng, vïng má lé thiªn vµ xãi mßn ®Êt tù nhiªn. C¸c nguån bïn c¸t còng cã thÓ ®−îc ph©n lo¹i, tïy theo lo¹i xãi mßn chiÕm −u thÕ: xãi mßn bÒ mÆt vØa, r·nh, m−¬ng xãi, xãi mßn lßng s«ng hay sù tr−ît ®Êt (Hutelun Son vµ céng sù, 1976). Sù xãi mßn vØa lµ sù di chuyÓn cña 1 líp máng c¸c h¹t ®Êt t−¬ng ®èi ®ång nhÊt. Sù xãi mßn theo r·nh lµ sù xãi mßn trong rÊt nhiÒu r·nh hÑp cã chiÒu réng vµ chiÒu s©u vµi mm. Khi c¸c r·nh ®ã mµ bÞ ph¸ vì do canh t¸c chóng ®−îc gäi lµ c¸c m−¬ng xãi. Sù xãi mßn lßng s«ng lµ do dßng ch¶y vµ xãi mßn do tr−ît ®Êt lµ sù chuyÓn ®éng cña toµn bé khèi ®Êt. C¸c nguån tiªu hao bïn c¸t ®iÓn h×nh bao gåm: c¸c ch©n s−ên lâm, c¸c ®íi thùc vËt, c¸c b·i båi vµ c¸c khu vùc hå chøa n−íc n¬i diÔn ra sù l¾ng ®äng do kh¶ n¨ng vËn chuyÓn cña dßng ch¶y gi¶m, kh«ng vËn chuyÓn hÕt ®−îc bïn c¸t. Bïn c¸t tiªu hao trong c¸c vïng nµy lµm gi¶m tæng l−îng bïn c¸t do vËy l−îng bïn c¸t cßn l¹i trong l−u vùc s«ng Ýt h¬n l−îng bÞ bµo mßn. Kh¸i niÖm tØ lÖ vËn chuyÓn vµ c¸c tØ lÖ vËn chuyÓn nhá h¬n 1, ph¶n ¸nh ¶nh h−ëng cña c¸c nguån tiªu hao bïn c¸t nµy. Qu¸ tr×nh xãi mßn-l¾ng ®äng ë ch©n s−ên hay ë h¹ l−u cã quan hÖ trùc tiÕp víi nhau, tïy thuéc l−îng bïn c¸t ®−îc ®Õn tõ phÝa trªn s−ên vµ tõ vïng th−îng l−u. Sù gi¶m xuèng hay t¨ng lªn dßng ...