Mô phỏng tải lượng bùn cát tới hồ chứa Đắk Uy

Bài viết trình bày mô phỏng tải lượng bùn cát tới hồ chứa Đắk Uy; Công thức tính toán các thành phần bùn cát; Phương pháp hiệu chỉnh và kiểm định; Đánh giá hiện trạng của hồ Đắk Uy và dự báo xu thế diễn biến lòng hồ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô phỏng tải lượng bùn cát tới hồ chứa Đắk UyTuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8 MÔ PHỎNG TẢI LƯỢNG BÙN CÁT TỚI HỒ CHỨA ĐẮK UY Nguyễn Thanh Thủy Trường Đại học Thủy lợi, email: thanhthuy_rt@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU CHUNG 2. KHU VỰC NGHIÊN CỨU VÀ SỐ LIỆU Sự phát triển kinh tế làm thay đổi bề mặt Hồ chứa Đắk Uy nằm trên sông Đắk Uy, làlưu vực và ảnh hưởng tới khả năng xói lở của nhánh cấp I của sông Krông Pô Cô, thuộc xãbề mặt lưu vực cũng như lòng sông. Do yêu Đắk Uy, huyện Đắk Hà, tỉnh Kon Tum. Phíacầu sản xuất, hồ thủy điện Đắk Uy đã được bên phải nhánh Đắk Uy có suối Đắk Prông cóxây dựng trên sông Đắk Uy. Trong thời gian hồ chứa Đắk Prông. Diện tích lưu vực tínhtích nước, nước từ lưu vực sẽ được trữ lại. Sự đến tuyến đập Đắk Uy trừ đi diện tích lưukhông lưu chuyển của nước làm bùn cát lắng vực tính đến tuyến đập K’Tu là 83km2. Hồđọng lại trong lòng hồ và làm giảm dung tích chứa Đắk Uy được xây dựng ở vị trí địa lýnước của hồ chứa. Vì vậy, việc đánh giá tải 14o32’30’’ vĩ độ Bắc và 107o58’10’’ kinhlượng bùn cát đến hồ là yếu tố then chốt Đông thuộc xã Đắk Uy, huyện Đắk Hà, tỉnhtrong việc vận hành hồ. Trong khi đó, các Kon Tum. Sau khi qua hồ, dòng nước chảynghiên cứu về bùn cát lưu vực hồ Đắk Uy nói theo sông Kroong Pô Cô về hạ du và nhậpchung và lưu vực thượng lưu hồ Đắk Uy nói lưu vào sông Đắk Bla (Hình 1).riêng còn rất ít. Các nghiên cứu về bùn cát lưu vực trongnước có thể được phân thành hai nhóm.Nhóm thứ nhất chỉ sử dụng số liệu thực đothông qua lấy mẫu và phân tích mẫu. Nhómthứ hai sử dụng phương pháp mô hình toánđể mô phỏng chất lượng nước. Mô hình toánđược xem là một công cụ hữu hiệu trong việcđánh giá lượng tải chất bùn cát của lưu vực. Mô hình mô phỏng bùn cát lưu vực đượcphát triển từ những thập niên cuối thế kỉ 20.Một số mô hình mô phỏng bùn cát lưu vựcthường được biết đến như là mô hìnhTELEMAC, INCA-N và SWAT. Trong đó,TELEMAC là mô hình phân bố với thời gianmô phỏng dài. Mô hình INCA-N và SWATlà mô hình bán phân bố. Mô hình bán phân Hình 1. Bản đồ lưu vực nghiên cứubố có khả năng mô phỏng các nguồn ô nhiễmdạng diện với số liệu đầu vào ít hơn và thời Theo số liệu khí tượng đo đạc được tạigian mô phỏng ngắn hơn. Vì vậy, mô hình trạm Kon Tum, lượng mưa hàng năm daoSWAT được sử dụng rộng rãi trong mô động trong khoảng từ 2600-3000 mm. Lượngphỏng chất lượng nước lưu vực nói chung và mưa vào mùa mưa (tháng V đến tháng X)bùn cát lưu vực nói riêng. chiếm từ 80-90% tổng lượng mưa năm. 780 Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8 Chế độ dòng chảy trên sông Krông Pô Cô hiệu chỉnh kiểm định rộng rãi thông qua việcđược phân ra làm hai mùa rõ rệt. Cụ thể, mùa so sánh giữa kết quả mô phỏng và số liệulũ từ tháng VII đến XI với tổng lượng dòng dòng chảy thực đo. Trong đó, Nash-Efficientchảy mùa lũ chiếm (70  80)% tổng lượng được sử dụng làm hàm mục tiêu.dòng chảy năm.  Phương pháp kiểm định Mô phỏng mới sẽ được thực hiện với giá3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU trị của bộ thông số đã tìm được ở bước hiệu Để mô phỏng bùn cát trong SWAT, chỉnh cho các năm có số liệu thực đo màmodule thủy văn và bùn cát lần lượt được chưa sử dụng cho phần hiệu chỉnh. Để đánhhiệu chỉnh và kiểm định. Phần hiệu chỉnh và giá kết quả mô phỏng, nghiên cứu sử dụngkiểm định module thủy văn được trình bày chỉ số Nash (NS) và hệ số tương quan (R2).trong bài báo của cùng tác giả (Nguyễn Số liệu tháng từ năm 1988 đến 1990 dùngThanh Thủy, 2018). để khởi động mô hình (warming up period), số liệu từ năm 1991-1995 dùng để hiệu chỉnh 3.1. Công thức tính toán các thành phần và 1996-1997 dùng để kiểm định.bùn cát Bùn cát đến hồ bao gồm bùn cát được rửa 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬNtrôi từ bề mặt lưu vực và xói trong lòng sông Các trạm trên lưu vực Trung Nghĩa không(Neitsch nnk 2009). Hai thành phần bùn cát tiến hành đo đạc bùn cát. Vì vậy, tải lượngnày được tính tương ứng theo hai công thức bùn cát tại cửa ra của lưu vực Trung Nghĩa sẽdưới đây: được ước tính từ lưu vực tương tự. Cùng trênsed = 11.8  (Qsurf  qpeak  areaaru)0.56  KUSLE lưu vực sông Sesan, trạm Kon Tum tiến hành  CUSLE  PUSLE  LSUSLE  CFRG đo đạc cả số liệu thủy văn và bùn cát. Qu ...