Mộ số bệnh sinh sản trong chăn nuôi bò sữa

Bò sữa là vật nuôi được nông dân phát triển mạnh ở vùng ngoại thành TP Hồ Chí Minh. Các giống bò sữa hiện nuôi ở nước ta đều có nguồn gốc từ các nước ôn đới nên khả năng chống chịu với bệnh tật không cao, tỷ lệ máu ngoại càng cao thì sức đề kháng càng giảm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mộ số bệnh sinh sản trong chăn nuôi bò sữaMỘT SỐ BỆNH SINH SẢN TRONG CHĂN NUÔI BÒSỮA Bò sữa là vật nuôi được nông dân phát triển mạnh ởvùng ngoại thành TP Hồ Chí Minh. Các giống bò sữahiện nuôi ở nước ta đều có nguồn gốc từ các nước ônđới nên khả năng chống chịu với bệnh tật không cao,tỷ lệ máu ngoại càng cao thì sức đề kháng càng giảm.Bên cạnh đó việc khai thác sữa và chế độ nuôi dưỡngchăm sóc không phù hợp dễ làm bò mắc một sốbệnh. Sau đây là một số bệnh sinh sản thường gặptrong nghề chăn nuôi bò sữa.1.Chậm sinh và vô sinh: Đó là trường hợp bò cái đến tuổi thành thục (14tháng tuổi trở lên) mà không thấy động dục hoặckhông thể phối giống; hoặc có động dục, phối giốngđúng thời điểm nhưng không thụ thai. Bò cái sau khisanh 3-5 tháng mà không lên giống hoặc có lên giốngnhưng phối giống nhiều lần không đậu thai. 1.1. Đối với bò cái tơ: Nguyên nhân có thể là do bộ máy sinh dục pháttriển không bình thường (buồng trứng, tử cung kémphát triển, có khối u trên buồng trứng…), có thể doviêm nhiễm đường sinh dục (âm đạo, tử cung…)hoặc do chế độ nuôi dưỡng, chăm sóc không tốt bòcòi cọc như thiếu khoáng: Photpho, Selenium, đồng,Vitamin A…Để xử lý cần tìm hiểu tình trạng chăm sóc, nuôidưỡng nếu tình trạng này xảy ra ở một số cá thể thìcó thể là do những bất thường ở bộ máy sinh dục,còn nếu có nhiều cá thể mắc phải (trên 50 % số bòcái sinh sản trong trại), thì cần lưu ý đến các yếu tốchăm sóc, nuôi dưỡng, chuồng trại hoặc bệnh truyềnnhiễm. 1.2. Đối với bò cái đã trưởng thành: Trước hết lưu ý đến chế độ chăm sóc nuôi dưỡng,vì nhiều hộ chú trọng đến việc khai thác sữa màkhông cung cấp dinh dưỡng đủ, cân đối cho việc hồiphục hoặc không cung cấp đủ dinh dưỡng trong thờikỳ cạn sữa do tâm lý sai lầm là sợ cho bò ăn cámhỗn hợp trong giai đoạn cạn sữa sẽ làm thai to, bò đẻkhó, bò cái ít được vận động. Một sai lầm khác lànông dân cung cấp quá nhiều thức ăn tinh, hèm bia,xác mì, tỷ lệ thức ăn tinh trên thô không phù hợptrong quá trình chăn nuôi. Cũng có thể do các viêmnhiễm từ lần sinh sản trước (viêm tử cung, viêm âmđạo...) mà không được điều trị triệt để.Để xử lý trước hết người chăn nuôi cần kiểm tra vàđiều chỉnh quá trình chăn nuôi của mình, nhờ nhânviên thú y kiểm tra đường sinh dục của bò để cóquyết định điều trị phù hợp (viêm đường sinh dục,tồn lưu thể vàng, u nang buồng trứng…) Cần lưu ý là việc phát hiện chính xác thời điểm lêngiống để phối giống đúng lúc góp phần quan trọngvào kết quả đậu thai nên người chăn nuôi cần ghichép vào sổ sách các thời điểm như ngày sanh, ngàylên giống kỳ trước, tình trạng bệnh sau khi sanh(viêm tử cung, viêm âm đạo, viêm vú…), dự đoánngày lên giống (sau khi sanh 45- 60 ngày) để tậptrung quan sát (nhất là vào ban đêm) báo cho dẫntinh viên kịp thời phối giống.2. Viêm vú (Mastitis): Đây là loại bệnh phổ biến trên bò sữa, dễ lây lan vàgây thiệt hại về kinh tế rất lớn vì nó làm giảm sảnlượng sữa và chất lượng sữa. Bệnh gây ra do vệ sinhchuồng trại, vệ sinh vắt sữa không tốt, tạo điều kiệncho các vi khuẩn (như liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn,song cầu khuẩn hay trực khuẩn gây mủ) hay nấmCandida albicals xâm nhập vào bầu vú và gây bệnh.Bệnh viêm vú thường có hai thể: Viêm vú lâm sàngvà viêm vú tiềm ẩn. 2.1. Viêm vú lâmsàng: Tình trạng viêm vú cóthể xãy ra ở 1, 2 hoặccả 4 thùy vú, có thể ởcác thể sau: 2.1.1. Viêm vú thể tương mạc: Vú bị sưng ởmột thùy hay toàn bộ bầu vú. Khi ấn mạnh tay vàobầu vú bò bị đau, lượng sữa giảm rõ rệt, sữa loãng vàcó hạt lổn nhổn. 2.1.2. Viêm vú thể Cata: Đặc trưng là tế bàothượng bì bị tróc ra, ở những ổ viêm có dịch thấmxuất. Sữa bị cặn hoặc cục sữa vón do dịch thẩm xuấtvà bạch cầu. Thể viêm vú này thường không làm bầuvú bị sưng nhưng làm cho núm vú tăng thể tích (tora) do biểu bì dầy lên. 2.1.3. Viêm vú có mủ: Biểu hiện đặc trưng là vúcó mủ và dịch thẩm xuất. Bò sốt cao, mệt mỏi, bỏ ăn;bầu vú bị sưng đỏ, nóng và đau. Đầu tiên sữa loãngcó màu hồng do xuất huyết nhẹ và sau đó có lẫn cáccục sữa vón và dịch mủ màu vàng nhạt. 2.1.4. Viêm vú có máu: Biểu hiện đặc trưng làcác tổ chức của tuyến tiết sữa bị xuất huyết và tụhuyết. Bệnh thường ở thể cấp tính như bò sốt cao,kém ăn, mệt mỏi, bầu vú sưng to có những đám tụhuyết. Lượng sữa giảm nhanh có khi ngừng tiết sữa.Sữa loãng có màu hồng hoặc đôi khi đỏ như máu doxuất huyết. Bò có thể nhiễm trùng huyết và chết sau7-9 ngày. 2.2. Thể viêm vú tiềm ẩn: Viêm vú thể tiềm ẩn rất phổ biến và gây những thiệthại kinh tế rất lớn vì nó làm giảm sản lượng sữa vàchất lượng sữa. Bệnh này nguy hiểm ở chỗ là bò mắcbệnh không có những biểu hiện để người chăn nuôicó thể quan sát được mà muốn phát hiện bệnh phảithực hiện các test kiểm tra trên sữa. Do vậy, mầmbệnh tồn tại lây lan cho những bò khác mà ngườichăn nuôi vẫn không hề hay biết. Theo một sốchuyên gia tình trạng viêm vú tiềm ẩn có thể gâygiảm lượng sữa đến 20%, làm tổn thương lâu dài cáctế bào, mô tiết sữa mà người chăn nuôi hoàn toànkhông hề biết. Bò ít có triệu chứng bên ngoài, nhưngthường thì kém ăn, thỉnh thoảng sữa bị tủa và khôngcó biểu hiện triệu chứng ở bầu vú. Để phát hiện viêmvú tiềm ẩn cần dựa vào dấu hiệu của sữa và xétnghiệm sữa. Hiện nay có thể dùng test CMT mà thaotác thực hiện không phức tạp người chăn nuôi có thểtự kiểm tra.Phòng bệnh viêm vú trước hết phải làm tốt khâu vệsinh chuồng trại chăn nuôi, vệ sinh vắt sữa (dụng cụ,nơi vắt sữa, cơ thể bị, bầu vú, núm vú, tay người vắtsữa). Tốt nhất người chăn nuôi không sử dụng “ngườivắt sữa thuê”.â Cho bò ăn cám hỗn hợp ngay sau khivắt sữa để bò không nằm xuống sàn khi vắt sữaxong. Kiểm tra định kỳ, cách ly và điều trị triệt để khibò mắc bệnh.3. Viêm tử cung: Bệnh do nhiễm khuẩnkhi gieo tinh nhân tạohoặc do bò đực bị viêmcơ quan sinh dục. Viêm tử cung còn do vệ sinh khi đẻkhông tốt (chuồng trại bẩn, can thiệp của người chănnuôi…). Bệnh viêm tử cung còn do kế phát của bệnhviêm âm đạo và viêm phúc mạc. Khi các vi khuẩnxâm nhập vào tử cung, ...