Mối liên quan giữa vệ sinh môi trường, nguồn nước hộ gia đình và hành vi chăm sóc trẻ của bà mẹ với tình trạng dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi tại Việt Nam

Nghiên cứu được phát triển từ một phần kết quả của Điều tra giám sát dinh dưỡng toàn quốc năm 2008 và được thực hiện tại 6 tỉnh Nam Định, Điện Biên, Hà Tĩnh, Kon Tum, Ninh Thuận và An Giang. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra một số bằng chứng khoa học về mối liên quan giữa các điều kiện môi trường vệ sinh cộng đồng, hộ gia đình và các thực hành vệ sinh của bà mẹ chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi đối với tình trạng suy dinh dưỡng thể nhẹ cân và thấp còi. Cụ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mối liên quan giữa vệ sinh môi trường, nguồn nước hộ gia đình và hành vi chăm sóc trẻ của bà mẹ với tình trạng dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi tại Việt Nam CỤC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG Y TẾ - BỘ Y TẾ QUỸ NHI ĐỒNG LIÊN HỢP QUỐC BAÙO CAÙO TOÙM TAÉT TOÙM TAÉT Moät trong caùc noäi dung cuûa chöông trình phoøng choáng SDD treû em laø thöïc hieän veä sinh moâi tröôøng, söû duïng nguoàn nöôùc saïch, taåy giun ñònh kyø, röûa tay tröôùc khi aên vaø sau khi ñi ñaïi, tieåu tieän. Tuy nhieân, cho ñeán nay, caùc nghieân cöùu veà moái lieân quan giöõa SDD treû döôùi 5 tuoåi vôùi yeáu toá veä sinh moâi tröôøng, söû duïng nöôùc saïch vaø kieán thöùc, thöïc haønh cuûa ngöôøi chaêm soùc treû veà veä sinh caù nhaân cho treû chöa ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû. Ngay trong thieát keá nghieân cöùu cuûa ñieàu tra giaùm saùt dinh döôõng toaøn quoác naêm 2009 cuûa Vieän Dinh döôõng Quoác gia thì moái lieân quan giöõa ñieàu kieän cung caáp nöôùc sinh hoaït, nhaø tieâu hoä gia ñình, kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh veä sinh caù nhaân cuûa caùc baø meï vôùi tình traïng suy dinh döôõng treû em cuõng chöa ñöôïc ñeà caäp tôùi. Nghieân cöùu naøy ñöôïc phaùt trieån töø moät phaàn keát quaû cuûa ñieàu tra giaùm saùt dinh döôõng toaøn quoác naêm 2009. Cuï theå laø tieán haønh ñieàu tra veà tình traïng VSMT, nguoàn nöôùc hoä gia ñình vaø haønh vi veä sinh chaêm soùc treû cuûa 3356 treû döôùi 5 tuoåi ñaõ ñöôïc caân ño taïi 72 xaõ thuoäc 6 tænh Nam Ñònh, Ñieän Bieân, Haø Tónh, Kon Tum, Ninh Thuaän vaø An Giang. Vôùi vieäc ñieàu tra vaø phaân tích tình traïng nguoàn nöôùc, nhaø tieâu gia ñình vaø moät soá haønh vi veä sinh caù nhaân, veä sinh trong chaêm soùc treû cuûa ngöôøi meï/ngöôøi chaêm soùc treû cuûa nhöõng treû ñaõ ñöôïc caân ño trong cuoäc giaùm saùt dinh döôõng, caùc taùc giaû ñaõ söû duïng moâ hình hoài quy logistic ñôn bieán vaø ña bieán ñeå xaùc ñònh moái lieân quan giöõa caùc yeáu toá VSMT, nguoàn nöôùc hoä gia ñình vaø haønh vi veä sinh trong chaêm soùc treû cuûa baø meï/ngöôøi chaêm soùc treû chính vôùi tình traïng suy dinh döôõng treû em döôùi 5 tuoåi. Khi phaân tích ñôn bieán, caùc taùc giaû ñaõ söû duïng test ÷2 ñeå phaân tích moái lieân quan, tính tyû soá cheânh OR ñeå xaùc ñònh ñoä maïnh cuûa söï keát hôïp khi ñaõ hieäu chænh sai soá chuaån theo quyeàn soá, chuøm vaø taàng. Döïa treân keát quaû phaân tích ñôn bieán, caùc bieán coù moái lieân quan vôùi tình traïng SDD treû em ñöôïc ñöa vaøo moâ hình hoài quy ña taàng vaø ña bieán ñeå kieåm soaùt caùc yeáu toá nhieãu. Phöông phaùp moâ hình phaân tích ña taàng (multilevel or hierarchically) ñöôïc aùp duïng trong nghieân cöùu naøy nhaèm khai thaùc toái ña caùc yeáu toá coù aûnh höôûng ñeán tình traïng dinh döôõng cuûa treû. Trong moâ hình naøy bao goàm 3 taàng phaân tích: 1) taàng caù theå cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu; 2) taàng hoä gia ñình; vaø 3) taàng coäng ñoàng (xaõ phöôøng). Tuy nhieân, ñaây laø ñieàu tra caét ngang neân chæ cho pheùp xaùc ñònh moái lieân quan chöù khoâng xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân. 3 Keát quaû ñieàu tra cho thaáy: - Tyû leä suy dinh döôõng ôû ñòa baøn ñieàu tra coøn ôû möùc cao vaø cheânh leäch nhieàu giöõa caùc theå suy dinh döôõng cuõng nhö giöõa caùc ñòa phöông: Tyû leä suy dinh döôõng theå thaáp coøi theo tuoåi chung cuûa treû em döôùi 5 tuoåi ôû 6 tænh ñöôïc ñieàu tra laø 35,4% vaø tyû leä suy dinh döôõng theå nheï caân laø 21,3%. Caû 2 tyû leä naøy ñeàu cao nhaát ôû Kon Tum (46,4% vaø 27,8%) vaø thaáp nhaát ôû Nam Ñònh (23,9% vaø 14,9%). Tyû leä treû SDD theå thaáp coøi vaø theå nheï caân coù xu höôùng taêng leân khaù roõ theo ñoä tuoåi, keå töø khi treû ñöôïc 1 tuoåi trôû leân. Tyû leä treû SDD theå thaáp coøi vaø theå nheï caân ôû daân toäc Kinh thaáp hôn so vôùi caùc daân toäc khaùc; ôû caùc gia ñình ngheøo cao hôn ôû caùc gia ñình khoâng ngheøo; ôû khu vöïc mieàn nuùi cao hôn khu vöïc ñoàng baèng. Tyû leä treû SDD theå thaáp coøi vaø theå nheï caân coù xu höôùng giaûm daàn theo trình ñoä hoïc vaán cuûa meï/ngöôøi chaêm soùc treû, vaø taêng daàn theo soá con cuûa meï. 40 35.4 35 31.9 30 6 tỉnh 25 21.3 Toàn quốc 18.9 20 15 10 5 0 SDD thể thấp còi SDD thể nhẹ cân Tyû leä SDD ôû 6 tænh trong ñieàu tra so vôùi keát quaû toaøn quoác naêm 2009 - Ñieàu kieän nguoàn nöôùc, nhaø tieâu hoä gia ñình ôû caùc ñòa baøn ñieàu tra khoâng ñoàng ñeàu vaø coøn nhieàu khoù khaên: 15,1% soá gia ñình hieän vaãn ñang söû duïng nöôùc soâng suoái/ao hoà laøm nguoàn nöôùc chính cho aên uoáng vaø sinh hoaït; 30,4% hoä gia ñình coù nguoàn nöôùc chính khoâng HVS; 4,6% vaø 15,3% nguoàn nöôùc coù nguy cô oâ nhieãm cao vaø raát cao. Tænh vôùi tyû leä nguoàn nöôùc hoä gia ñình coù nguy cô oâ nhieãm cao vaø raát cao: cao nhaát laø An Giang (54,1%) vaø thaáp nhaát laø Haø Tónh (3,6%); 4 100 88.1 90 77.8 80 74.7 69.6 70 63.2 61 60 51.3 50 40 30 20 10 0 Nam Định Ninh Thuận Hà Tĩnh Điện Biên Kon Tum An Giang Tính chung Tyû leä gia ñình coù nguoàn nöôùc chính ñöôïc ñaùnh giaù caûm quan laø hôïp veä sinh 59% hoä gia ñình coù xaø phoøng baùnh/gel taïi choã röûa tay, trong ñoù thaáp nhaát laø ôû Ñieän Bieân (29,1%); 30,9% soá hoä gia ñình coù nhaø tieâu HVS. Ñieän Bieân vaø Kon Tum coù tyû leä nhaø tieâu HVS thaáp nhaát laø 4,3% vaø 10,2%. ...