Mối quan hệ kinh tế kỹ thuật trong quy hoạch và phát triển nguồn nước - PGS.TS. Nguyễn Đức Bảo

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Mối quan hệ kinh tế kỹ thuật trong quy hoạch và phát triển nguồn nước" dưới đây để nắm bắt được những nội dung về kỹ thuật thủy lợi, cơ sở, nền toán của tính toán kinh tế ngành thủy lợi, một số nội dung cơ bản về kinh tế phát triển nguồn nước,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mối quan hệ kinh tế kỹ thuật trong quy hoạch và phát triển nguồn nước - PGS.TS. Nguyễn Đức Bảo Mèi quan hÖ kinh tÕ – kü thuËt trong quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn nguån n­íc PGS.TS. NguyÔn §øc B¶o Tr­êng §¹i häc Thuû lîi I. Giíi thiÖu Nguån n­íc bao gåm: n­íc mÆt, n­íc ngÇm vµ n­íc biÓn. Nguån n­íc cã h¹n ®­îc sö dông cho nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n: n¨ng l­îng, t­íi, cÊp n­íc cho c«ng nghiÖp vµ sinh ho¹t, giao th«ng thuû, thuû s¶n, thÓ thao du lÞch, vÖ sinh m«i tr­êng. . . Th«ng th­êng nguån n­íc trong ®ã n­íc mÆt th­êng kh«ng phï hîp víi nhu cÇu n­íc cña c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n v× vËy con ng­êi ®· x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh kinh tÕ n­íc nh»m ®iÒu chØnh ph©n phèi dßng ch¶y (chñ yÕu lµ dßng ch¶y s«ng). §Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c ngµnh dïng n­íc. Nh÷ng c«ng tr×nh thuû lîi, hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi ®· ®­îc x©y dùng vµ ®ang nghiªn cøu ë n­íc ta còng nh­ c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ gi¬i lµ sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña nh÷ng nhµ kü thuËt vµ kinh tÕ. Kh¶ n¨ng kü thuËt cña con ng­êi ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é cao, nh­ng ®Ó tèi ­u th«ng sè vµ chÕ ®é lµm viÖc cña c«ng tr×nh vµ hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi ph¶i th«ng qua tÝnh to¸n kinh tÕ - kü thuËt. II. Néi dung A. Kü thuËt thuû lîi – c¬ së, nÒn t¶ng cña tÝnh to¸n kinh tÕ ngµnh thuû lîi §Ó ®µo t¹o kü s­ thuû lîi, ngµnh kinh tÕ – kü thuËt thuû lîi cÇn thêi gian 5 n¨m. Trong 5 n¨m sinh viªn ®­îc trang bÞ 2 khèi kiÕn thøc: gi¸o dôc ®¹i c­¬ng vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp. Khèi kiÕn thøc gi¸o dôc ®¹i c­¬ng vµ ®­îc gi¶ng d¹y theo ch­¬ng tr×nh chung cho hÇu hÕt c¸c ngµnh trong toµn tr­êng. Nhãm kiÕn thøc gi¸o dôc chuyªn nghiÖp bao gåm mét sè m«n c¬ së, chuyªn m«n thuû lîi vµ chuyªn ngµnh kinh tÕ thuû lîi (trong ®ã cã c¶ thùc tËp tèt nghiÖp vµ ®å ¸n tèt nghiÖp). C¸c m«n häc thuéc kü thuËt chuyªn ngµnh thuû lîi: thuû v¨n c«ng tr×nh, thuû n«ng, thuû c«ng, thuû ®iÖn. . . lµ c¬ së nÒn t¶ng cho tÝnh to¸n kinh tÕ – kü thuËt: C¸c m«n häc thuéc chuyªn ngµnh kinh tÕ thuû lîi lµ c«ng cô ®Ó tèi ­u th«ng sè v× chÕ ®é khai th¸c cña c«ng tr×nh, hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi. Trong giai ®o¹n quy ho¹ch, lËp dù ¸n, thiÕt kÕ kü thuËt vµ thiÕt kÕ thi c«ng :c«ng cô kinh tÕ ®­îc dïng ®Ó thùc hiÖn hai nhiÖm vô c¬ b¶n: Lùa chän gi¶i ph¸p cã lîi trong sè c¸c gi¶i ph¸p xem xÐt; dÉn chøng hiÖu qu¶ kinh tÕ cña gi¶i ph¸p ®­îc chän. VÝ dô lùa chän th«ng sè c¬ b¶n cña hè ch­a sö dông tæng hîp nguån n­íc. C«ng viÖc nµy th­êng ®­îc tiÕp tôc cña c¸c qu¸ tr×nh: quy ho¹ch tæng hîp nguån 1 n­íc l­u vùc s«ng mµ kÕt qu¶ cña nã ®­îc x¸c ®Þnh sè c«ng tr×nh thuû lîi sÏ x©y dùng trong l­u vùc s«ng, nhiÖm vô cña tõng c«ng tr×nh, dÉn chøng c«ng tr×nh x©y dùng ®ît ®Çu; ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh thuû lîi lín cÇn xem xÐt sù thiÕu hôt nguån nh©n lùc khi x©y dùng c«ng tr×nh. . . §Ó x¸c ®Þnh quy m« cña c«ng tr×nh hå chøa ph¶i dùa vµo nh÷ng tµi liÖu c¬ b¶n ban ®Çu, ®Þa h×nh, ®Þa chÊt, khÝ t­îng, thuû v¨n, d©n sinh kinh tÕ . . . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng ban ®Çu lµ tiÕn hµnh c©n b»ng n­íc. Coi dßng ch¶y s«ng t¹i tuyÕn sÏ x©y dùng c«ng tr×nh lµ dßng ch¶y chuÈn ®· ®¶m b¶o nh÷ng ®Æc tr­ng thèng kª ®¸ng tin cËy. Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu n­íc vµ nhu cÇu ®iÖn trong t­¬ng lai (tõ 3  5 n¨m sau khi x©y dùng c«ng tr×nh). TiÕn hµnh c©n b»ng n­íc cña hå chøa th«ng qua tÝnh to¸n thuû lîi vµ thuû n¨ng ®Ó t×m th«ng sè c¬ b¶n cña c«ng tr×nh vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt t­¬ng øng. Mét trong nh÷ng th«ng sè c¬ b¶n cña hå chøa lµ mùc n­íc d©ng b×nh th­êng. Khi x©y dùng hå chøa cã nhiÖm vô ph¸t hiÖn lµ chÝnh, th­êng xem xÐt mét sè mùc n­íc d©ng b×nh th­êng. Khi x©y dùng hå chøa cã nhiÖm vô t­íi vµ cÊp n­íc cho sinh ho¹t lµ chÝnh, sè ph­¬ng ¸n mùc n­íc d©ng b×nh th­êng xem xÐt th­êng phô thuéc vµo sè ph­¬ng ¸n nhu cÇu n­íc. Mét sè tr­êng hîp kÓ trªn sÏ dÉn ®Õn nhiÖm vô ph¶i gi¶i quyÕt lµ: C¸c ph­¬ng ¸n lo¹i trõ nhau tøc lµ trong sè c¸c ph­¬ng ¸n xem xÐt chØ cã mét ph­¬ng ¸n ®Ó x©y dùng. Muèn lùa chän ®­îc ph­¬ng ¸n tèt nhÊt ph¶i th«ng qua x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ vèn ®Çu t­. ViÖc tèi ­u th«ng sè cña c«ng tr×nh thuû lîi th­êng tiÕn hµnh chän dÇn tõng b­íc. Trong vÝ dô trªn, sau khi chän ®­îc mùc n­íc d©ng b×nh th­êng cã lîi nhÊt, ng­êi ta tiÕn hµnh chän mùc n­íc chÕt, chän sè tæ m¸y, c«ng suÊt l¾p m¸y, cña lÊy n­íc h×nh thøc qui m« cña c«ng tr×nh trµn, h×nh thøc tiªu n¨ng . . . Mçi th«ng sè th­êng cã nhiÒu ph­¬ng ¸n, ®Ó chän ®­îc ph­¬ng ¸n cã lîi nhÊt ph¶i th«ng qua tÝnh to¸n kinh tÕ. Qua vÝ dô ®¬n gi¶n trªn chóng ta thÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ kü thuËt vµ x¸c ®Þnh ®­îc ®èi víi dù ¸n thuû lîi phÇn kü thuËt lµ quan träng, lµ mÊu chèt ®èi víi bÊt kú dù ¸n nµo. Nh÷ng nhµ kinh tÕ gióp ta t×m ®­îc ph­¬ng ¸n cã lîi nhÊt gióp cho ng­êi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ víi quy m« nµo lµ hîp lý do ®ã ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc sö dông nguån lùc, ti ...