Môi trường sống & sức khỏe

Môi trường mà con người sống trong đó gọi là môi trường sống, gồm môi trường bên ngoài (ngoại môi) là tự nhiên và xã hội, môi trường bên trong cơ thể (nội môi). Con người bị tác động và chi phối bởi môi trường sống. Gặp môi trường tốt thì cơ thể khỏe mạnh, không bệnh tật và trường thọ. Ngược lại, môi trường xấu sẽ làm suy giảm sức khỏe và phát sinh nhiều bệnh tật. Trên thế giới có những nước, vùng tuổi thọ của người dân rất cao, điển hình như nước Nhật, nhưng cũng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Môi trường sống & sức khỏe Môi trường sống & sức khỏe Môi trường mà con người sống trong đó gọi là môi trường sống, gồmmôi trường bên ngoài (ngoại môi) là tự nhiên và xã hội, môi trường bên trongcơ thể (nội môi). Con người bị tác động và chi phối bởi môi trường sống. Gặpmôi trường tốt thì cơ thể khỏe mạnh, không bệnh tật và trường thọ. Ngượclại, môi trường xấu sẽ làm suy giảm sức khỏe và phát sinh nhiều bệnh tật.Trên thế giới có những nước, vùng tuổi thọ của người dân rất cao, điển hìnhnhư nước Nhật, nhưng cũng có những vùng tuổi thọ rất thấp. Hiện nay, dotình trạng nghèo đói và bệnh AIDS, có những nước tuổi thọ trung bình củangười dân giảm rất nhanh, chỉ còn 35 tuổi! Môi trường tự nhiên là những yếu tố thời tiết, khí hậu và các điều kiện tựnhiên khác, phụ thuộc vào địa lý của từng vùng, miền lãnh thổ, như độ cao, giómùa và các yếu tố liên quan với nó. Ở nước ta là khí hậu nhiệt đới gió mùa. MiềnBắc với bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông mà từ xưa đã khái quát xuân sinh, hạ trưởng,thu liễm, đông tàn - và con người đã lợi dụng các yếu tố tự nhiên có lợi cho cuộcsống và sức khỏe, đó là sống hài hòa với thiên nhiên “di nhiên an nhiên”. MiềnNam có hai mùa là mùa mưa và mùa khô. Với đặc điểm nhiệt độ, gió mùa, độ ẩmvà các yếu tố liên quan như cây cỏ, côn trùng, sông ngòi… mà mỗi miền có nhữngbệnh đặc trưng thường gặp, từ đó con người có những biện pháp phòng, chống chủđộng, tích cực và thiết thực hơn. Dù có khác nhau nhưng thiên nhiên bao giờ cũngcó phong (gió), hàn (lạnh), thử (nắng), thấp (ẩm), táo (khô), hỏa (nóng), hàng ngàyhàng giờ tác động vào con người. Khi có sự thay đổi bất thường, bất cập, conngười không thích ứng kịp, cơ thể sẽ mệt mỏi, sức đề kháng giảm làm cho bệnhphát sinh, phát triển. Các yếu tố đó, y học cổ truyền gọi là “lục dâm - tà khí”. SáchHoàng đế nội kinh đã viết “Lục khí vi bá bệnh chi bổn” (lục khí là nguồn gốc gâyra bá bệnh). Sức khỏe nhân dân phụ thuộc vào nền y học lấy phòng bệnh là chính(phòng bệnh hơn chữa bệnh), nước ta còn nghèo nhưng tuổi thọ người dân ngàycàng tăng nhanh, năm 2005 là trên 72 tuổi, góp phần nâng chỉ số phát triển conngười (HDI) lên mức trung bình của thế giới… Các yếu tố giàu, nghèo, ô nhiễm môi trường, nếp sống văn hóa, nhất là vănhóa ẩm thực, thói quen ăn uống; quan niệm về bệnh tật, ý thức phòng bệnh kể cảthói quen sử dụng thuốc… đều có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến sức khỏe vàbệnh tật của con người. Ngày nay đô thị hóa nhanh, công nghiệp phát triển, tìnhtrạng di dân, ô nhiễm môi trường, phong cách sống mới… đang làm thay đổi cơcấu và tình trạng bệnh tật, một số “bệnh nhà giàu” đang tăng nhanh, nhất là tai nạngiao thông hàng năm cướp đi hàng chục ngàn nhân mạng là một ví dụ. Các tệ nạnxã hội như ma túy, mại dâm, HIV/AIDS chẳng những phá hoại sức khỏe trầmtrọng mà còn làm suy thoái giống nòi. Cùng với môi trường bên ngoài, môi trường bên trong con người (nội môi)càng đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của mỗi người. Các dịch thể, các men,các yếu tố sinh hóa, huyết học… cần cho sự sống và là những chỉ báo khi cơ thể bịbệnh. Các trạng thái tâm lý, tinh thần và tình cảm (cảm xúc) của con người nếukhông được cân bằng cũng gây nên bệnh tật. Người xưa đã chỉ ra 7 loại tình cảmnên gọi là thất tình, biểu hiện qua 7 trạng thái, đó là: - Vui mừng quá mức làm tổn hại “tâm” (hỷ thương tâm). - Lo nghĩ quá mức sẽ tổn hại “tỳ” (tư thương tỳ). - Buồn rầu quá mức sẽ tổn hại “phế” (bi thương phế). - Kinh sợ quá mức sẽ tổn hại “thận” (khủng thương thận). - Giận dữ quá mức sẽ tổn hại “can” (nộ thương can). - Bi thương quá mức sẽ tổn hại “bào lạc”. - Hãi hùng quá mức sẽ tổn hại “đởm” (Lê Hữu Trác, “Hải Thượng Y TôngTâm Tĩnh”). “Tương tư chẳng ốm cũng sầu” là điển hình của yếu tố “thất tình” làm chocơ thể không ăn ngủ được mà “héo mòn” (tư thương tỳ: ưu tư làm hại đến tiêuhóa). Ngày nay gọi các trạng thái này là rối loạn giữa hưng phấn và ức chế, làtrạng thái stress, gây nên sự trầm cảm hay hoảng loạn, quá mức có thể dẫn đếnloạn thần kinh chức năng, thậm chí là bệnh tâm thần. Các yếu tố: ăn uống, hít thở, lao động vừa có yếu tố ngoại môi vừa có yếutố nội môi. Thức ăn từ bên ngoài là ngoại môi qua quá trình tiêu hóa biến thànhchất dinh dưỡng thì thành nội môi. Không khí từ bên ngoài ngoại môi, khi quaphổi trao đổi thì O2 và CO2 là thành phần nội môi. Lao động ở môi trường ngoạimôi nhưng cơ bắp hoạt động, được tăng cường hô hấp máu, oxy, tăng cường traođổi chất của tế bào, thoát mồ hôi là từ nội môi; trời nóng nắng hoặc lạnh, công cụlao động tốt hay xấu và sự quan tâm đến môi trường lao động tích cực hay tiêu cựcđều tác động khác nhau đến sức khỏe và năng suất lao động của con người. Như vậy, thiên nhiên - xã hội - con người là một tổng thể cần có sự hài hòa.Con người cần sống hài ...