Mông Cổ xâm lược Trung Á

Cuộc xâm lược Trung Á của Mông Cổ được tiến hành sau sự thống nhất các bộ tộc người.Mông Cổ và người Turk trên thảo nguyên Mông Cổ năm 1206. Cuộc xâm lược này kết thúc khi Thành Cát Tư Hãn chinh phục được đế chế Khwarizmian vào năm 1221.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mông Cổ xâm lược Trung ÁMông Cổ xâm lược Trung ÁCuộc xâm lược Trung Á của Mông Cổ được tiến hành sau sự thống nhất các bộ tộc ngườiMông Cổ và người Turk trên thảo nguyên Mông Cổ năm 1206. Cuộc xâm lược này kếtthúc khi Thành Cát Tư Hãn chinh phục được đế chế Khwarizmian vào năm 1221.Các Hãn quốc của Duy Ngô Nhĩ, Qarluqs, và Khara-KhitanCác dân tộc Duy Ngô Nhĩ, Qarluqs, người Turk và Tajik bản địa đã phục tùng người MôngCổ. Năm 1210, Idiqut Barchuq, người Duy Ngô Nhĩ, người cai trị Kara-Khoja, đã trình diệntrước Hãn Mông Cổ và tuyên thệ đồng minh với người Mông Cổ. Ông ta được Thành CátTư gả một công chúa cho, và người Duy Ngô Nhĩ đã trở thành những viên chức dướiquyền người Mông Cổ. Một lãnh chúa của Qarluq và Buzar là Chuy Valley, đã theo gươngngười Duy Ngô Nhĩ.Kara-Khitans (Khitan đen) là những người Khiết Đan (Khitans) của Nhà Liêu (907 – 1125)đã bị người Nữ Chân của Nhà Kim đánh bật ra khỏi Trung Hoa. Năm 1124, một số ngườiKhiết Đan đi về phía tây dưới sự lãnh đạo của Yeh-lu Ta-shih và thành lập Hãn quốc Kara-Khitan (Nhà Tây Liêu) giữa Semirechye và sông Chu. Họ làm chủ Trung Á vào thế kỉ 12 saukhi tiêu diệt Ahmed Sanjar, chỉ huy Great Seljuk trong trận Qatwan. Tuy nhiên, quyền lựccủa họ bị tan rã từ năm 1211 bởi những hoạt động của Khwarezm-Shah ‘Ala’ ad-DinMuhammad (1200 – 20) và Kuchlug, một hoàng tử tị nạn người Naiman, chống lại ngườiMông Cổ của Thành Cát Tư Hãn. Kuchlug được người Kara-Khitan che chở, nhưng ông tađã chiếm ngai vàng của Gurkhan vào năm 1211.Kuchluq tấn công thành phố Almaliq, và người Qarluqs ở đó là chư hầu của người MôngCổ đã kêu gọi Thành Cát Tư Hãn giúp đỡ. Năm 1216, Thành Cát Tư phái tướng Triết Biệt(Jebe) đánh Kuchlug. Người Mông Cổ đánh bại người Kara-Khitan ở Balasaghun, Kuchlugchạy trốn, song vẫn bị giết vào năm 1218.Cuộc xâm lược Khwarezmia của người Mông Cổ kéo dài từ năm 1219 đến 1221. Thật ra,Đế chế Mông Cổ lúc đầu không có ý định xâm lược Đế chế Khwarezmia. Thành Cát TưHãn trước đó đã gửi một bức thư cho vua của Đế chế Khwarezmia là AlouddinMuhammad, chúc mừng ông ta như một người ngang hàng: “Ngài cai trị mặt trời mọc còntôi (cai trị) mặt trời lặn”. Cuộc chinh phục ban đầu của người Mông Cổ “tất cả nhữngngười sống trong lều nỉ”, đã thống nhất các bộ tộc du mục ở Mông Cổ và sau đó là ngườiTurcomen và những dân tộc du mục khác tương đối ít đổ máu, và hầu như không có tổnhại vật chất. Tuy nhiên, khi người đứng đầu của một thành phố của Khwarezmian từ chốitiếp nhận sứ thần và sau một thời hạn 3 ngày, đã giết sứ giả và hầu hết phái đoàn. Nhữngngười Mông Cổ còn lại bị trả về với đầu bị cạo trọc, một dấu hiệu truyền thống của nôlệ và sự phục tùng trong văn hóa Mông Cổ. Vài tháng sau, khi biết được thái độ tiếp đãinày, Thành Cát Tư Hãn nổi giận và lấy đó làm cớ để xâm lược.Cuộc xâm lược Trung Á của người Mông Cổ đã dẫn đến sự tàn phá hoàn toàn Đế chếKhwarezmid cùng với những cuộc thảm sát rất nhiều dân thường trong vùng. Người MôngCổ đã hủy diệt một cách có hệ thống một lượng lớn dân cư của các thành phố, nhưBukhara. Điều này đã khiến người Mông Cổ nổi tiếng là những kẻ tàn bạo khát máu, vàđặc tính này khắc sâu trong tâm trí những người sống sót sau những chiến dịch của ngườiMông Cổ sau này.Trong suốt thời kì xâm lược Transoxania năm 1219, cùng với quân chủ lực Mông Cổ,Thành Cát Tư Hãn cũng sử dụng một đơn vị máy bắn đá đặc biệt của Trung Hoa trong cáctrận chiến. Chúng được sử dụng trở lại vào năm 1220 ở Transoxania. Người Trung Hoa cóthể đã dùng những chiếc máy bắn đá này để bắn những quả bom thuốc súng, vì họ đã cónhững thứ này từ trước đó. Trong khi Thành Cát Tư Hãn chinh phục Transoxania và Ba Tư,nhiều người Trung Hoa quen với việc sử dụng thuốc súng đã phục vụ trong quân đội củaông. Các sử giả cho rằng cuộc xâm lược của Mông Cổ đã mang những vũ khí dùng thuốcsúng của người Trung Hoa vào Trung Á. Một trong số đó là huochong, một kiểu súng cốiTrung Hoa.Cuộc xâm lược Khwarezmia của Mông CổCuộc xâm lược Khwarezmia kéo dài từ năm 1219 đến 1221, đánh dấu sự khởi đầu của quátrình người Mông Cổ chinh phục các nhà nước Hồi giáo. Sự bành trướng của Mông Cổcuối cùng lên đến cực điểm khi chinh phục gần như toàn bộ lục địa Á-Âu, ngoại trừ TâyÂu, bán đảo Scandinavi, Đế chế Byzantine, vùng A-rập, tiểu lục địa Ấn Độ, Nhật Bản vàmột số vùng ở Đông Nam Á.Trớ trêu là, Đế chế Mông Cổ ban đầu không có ý định xâm lược Đế chế Khwarezmia.Theo nhà sử học người Ba Tư Juzjani, Thành Cát Tư Hãn trước đó đã gửi một bức thư choAla ad-Din Muhammad, người cai trị Đế chế Khwarezmia, đề nghị giao thương và chàođón ông như người hàng xóm: “Tôi là chủ nhân của những vùng đất mặt trời mọc, còn ngàicai trị những vùng đất mặt trời lặn. Chúng ta hãy cùng nhau xây dựng một tình hữu nghị vànền hòa bình vững chắc.” (nội dung này ngược với phần trên, wiki mà). Sự thống nhất banđầu của Mông Cổ của tất cả “những người sống trong lều nỉ”, đã thống nhất các bộ tộcdu mục ở Mông Cổ và sau đó là người Tur ...