Moskva

Những tài liệu nói về Moskva có từ năm 1147 khi nó còn là một thị trấn ít người biết đến trong một tỉnh nhỏ, với phần lớn dân cư thuộc nhóm ngôn ngữ Phần Lan-Ural, người Merya. Năm 1156, công tước Yury Dolgoruky (Юрий Долгорукий) cho xây tường gỗ và đào hào sâu bao quanh thành phố để chống lại sự trộm cắp, cướp bóc. Do đó dân chúng được bảo vệ rất tốt cho đến tận năm 1177 thì thành phố bị thiêu hủy hoàn toàn và dân cư đã bị chết rất nhiều. Sau cuộc cướp phá......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MoskvaMoskva[17/08/2007 - Tác giả: admin1 - Vietnam Review](Москва)Nguồn: Bách Khoa Toàn Thư Wikipedia.Hình (David Crawshaw, 2004): Nhà thờ Thánh Basel, Moscow.Moskva (tiếng Nga: Москва; phiên âm: Mát-xcơ-va; Hán-Việt: Mạc Tư Khoa, phiêntheo chữ Hán ữ Мо ; tiếng Anh: Moscow; tiếng Pháp: Moscou), ngày nay là thủ đô củaLiên bang Nga, nằm trên bờ sông Moskva, giữa lưu vực của hai con sông lớn là Volgavà Oka, có diện tích 878,7 km² thuộc khu Trung tâm Nga (trên thực tế khu vực nàynằm ở phía Tây của nước Nga thuộc khu vực châu Âu). Dân số thành phố này tăng lênrất nhanh, đến năm 2004 đã là 11,2 triệu người. Thị trưởng hiện nay của thành phố làYury Luzhkov. Moskva cũng là trung tâm hành chính của tỉnh Moskva (chữ Kirill:Московскaя область). Trước đây, Moskva đã từng là thủ đô của Liên bang Cộng hoàxã hội chủ nghĩa Xô viết (tức Liên Xô) cho đến năm 1991 khi chính quyền Liên bangsụp đổ và sớm hơn nữa là của các công quốc và đại công quốc Moskva (chữ Kirill:Московское княжество). Các địa điểm, địa danh lịch sử nổi tiếng nhất của Moskvaphải kể đến là: điện Kremli (Кремль) trụ sở của Nhà nước Liên bang Nga, bên cạnhnó là Quảng trường Đỏ (Красная площадь), nhà thờ lớn Vasily Blazhenny (храмВасилия Блаженного) với mái vòm hình củ tỏi. Giáo chủ Moskva cũng đồng thời làngười đứng đầu Chính thống giáo Nga.Những tài liệu nói về Moskva có từ năm 1147 khi nó còn là một thị trấn ít người biếtđến trong một tỉnh nhỏ, với phần lớn dân cư thuộc nhóm ngôn ngữ Phần Lan-Ural,người Merya. Năm 1156, công tước Yury Dolgoruky (Юрий Долгорукий) cho xâytường gỗ và đào hào sâu bao quanh thành phố để chống lại sự trộm cắp, cướp bóc. Dođó dân chúng được bảo vệ rất tốt cho đến tận năm 1177 thì thành phố bị thiêu hủyhoàn toàn và dân cư đã bị chết rất nhiều. Sau cuộc cướp phá năm 1237-1238, khi màquân Mông Cổ thiêu hủy hoàn toàn thành phố và giết chóc dân cư, Moskva đã đượcphục hồi và trở thành thủ đô của một công quốc độc lập.Năm 1300, Moskva được quản lý bởi Daniil Aleksandrovich (Даниил Александрович),con trai của Aleksandr Yaroslavich Nevsky (Александр Ярославич Невский) và làthành viên của triều đại nhà Rurik. Vị trí thuận lợi trên đầu nguồn sông Volga gópphần vào việc mở rộng vững chắc. Moskva được ổn định và phát triển rực rỡ trongnhiều năm và là điểm thu hút của nhiều người tỵ nạn trên toàn lãnh thổ Nga. Năm1304, Yury của Moskva (Юрий Данилович) giao tranh với Mikhail của Tver (МихаилЯрославич) để giành ngôi vị công tước Vladimir. Ivan I của Nga (Иван I ДаниловичКалита) cuối cùng đánh bại quân Tver (Тверь) để trở thành chủ của công quốcVladimir, và là người thu thuế duy nhất cho các nhà vua Mông Cổ. Do cống nộp nhiềunên Ivan giành được nhiều sự nhân nhượng của các Hãn (Khan). Không giống như cáccông quốc khác, Moskva không được phân chia cho các con trai mà truyền cho con trailớn nhất.Kim Trướng hãn quốc (hay Hãn quốc Kipchak) thoạt tiên cố gắng giới hạn ảnh hưởngcủa Moskva, nhưng do sự lớn mạnh của Đại công quốc Litva đã đe dọa toàn Nga nênvị Hãn lúc đó đã phải tăng cường sức mạnh cho Moskva để cân bằng với Litva. Điềunày đã cho phép nó trở thành một trong những thành phố hùng mạnh nhất tại Nga.Năm 1480, Ivan III của Nga cuối cùng đã giải phóng Nga khỏi sự thống trị của ngườiTarta (Xem Trận chiến trên sông Ugra) và Moskva trở thành thủ đô của đế chế baogồm toàn Nga và Siberia và một phần các lãnh thổ khác.Sự chuyên chế của các Sa hoàng cuối thời kỳ đó như Ivan Hung đế (Иван IVГрозный) đã dẫn đến sự tan rã của đế chế, mặc dù nó đã được mở rộng. Năm 1571,người Tarta từ Hãn quốc Krim đã chiếm và thiêu hủy Moskva. Từ 1610 đến 1612,quân đội của Liên bang Ba Lan-Litva xâm chiếm Moskva, và vua Sigismund III của BaLan đã có những cố gắng để chiếm đoạt ngôi báu và sau đó hợp nhất hai quốc giaSlav. Tuy nhiên, sự cố gắng của quân đội Ba Lan-Litva chỉ nhận được sự ủng hộ nửavời từ trong nước họ và sự can thiệp đã bị chỉ trích mạnh mẽ từ hạ viện Liên bang. Vìvậy năm 1612, nhân dân Moskva đã nổi dậy chống lại lực lượng Ba Lan-Litva vàchiếm Kremli từ tay họ. Năm 1613, hội nghị đế chế đã bầu Mikhail FyodorovichRomanov (Михаил Фёдорович Романов) làm sa hoàng, thiết lập triều đại nhàRomanov.Moskva không phải là thủ đô của Nga từ năm 1703 khi Pyotr Đại đế (Пётр I Великий)xây dựng Sankt-Peterburg trên sông Neva gần bờ biển Baltic làm thủ đô. Khi NapoléonI xâm lược vào năm 1812, người dân Moskva đã di tản và tự đốt cháy thành phố vàongày 14 tháng 9, khi quân đội của Napoléon tiến vào. Quân đội của Napoléon, do thiếuthốn lương thực, thực phẩm và giá lạnh đã phải rút lui.Tháng 1 năm 1905, người dân Moskva đi bầu thị trưởng thành phố và AleksandrAdrianov đã trở thành thị trưởng chính thức đầu tiên của Moskva. Sau cuộc Cách mạngtháng Mười năm 1917, Lenin đã chuyển thủ đô từ Sankt-Peterburg về Moskva vào ngày5 tháng 3, 1918 do lo ngại sự xâm lăng từ nước ngoài.Là đầu mối quan trọng trong hệ thống đường sắt của Liên Xô cùng với Kiev vàLeningrad, thành phố này là mục tiêu xâm chiếm chiến lược của Đức năm 1941. Tháng11 năm 1941, tập đoàn quân trung tâm của Đức đã phải dừng bước trước ngoại ôthành phố và sau đó bị đẩy lui trong Trận Moskva.Văn hóa, nghệ thuậtMoskva là trung tâm của ba lê (ballet) và các nghệ thuật múa Nga. Các nhà hát và studioba lê rải rác khắp Moskva. Những cái nổi tiếng nhất là Nhà hát Lớn (Bolshoi) và Nhàhát Nhỏ (Malyi). Trong thời kỳ Xô viết giá vé khá rẻ thường là dưới $1, nhưng hầuhết vé được phân phối theo đặc quyền, người dân chỉ có thể mua vé chợ đen. Sau nàygiá thay đổi rất nhiều.Mặc dù ít hơn một phần tư dân số Nga sống ở nông thôn nhưng những người Moskvacũng giống như những người dân các thành phố khác vẫn gắn liền với nông thôn. Rấtnhiều người có nhà ở khu vực nông thôn (tiếng Nga: дача, phát âm đacha) để dànhcho những ngày nghỉ cuối tuần và hội hè. Những ngôi nhà này cũng được sử dụng làmnhà nghỉ cho những người cao tuổi. Có rất nhiều công viên và vườn hoa trong thànhphố.Những ...