Một chiều cuối năm

Buổi sáng cuối năm, mặt trời như còn ngái ngủ. Cùng với cánh cò trắng từ đâu bay về sáng nay, tôi bần thần chờ đợi một điều gì đó. Nó mong manh như sương sớm trên hàng cây ven đường theo về với con gió lạnh. Như mặt trời vẫn thập thò, như đường về mệt mỏi, như hàng cây đìu hiu. Chắc là nỗi ám ảnh về di vật mà cha tôi đã để lại? Từ những miếng cẩn xà cừ như biết nói cười. gần gũi và thân thiết? Nhưng có một ngăn cách âm thầm làm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một chiều cuối năm Một chiều cuối năm TRUYỆN NGẮN CỦA TRẦN HỮU LỤCBuổi sáng cuối năm, mặt trời như còn ngái ngủ. Cùng với cánh cò trắng từ đâu bay vềsáng nay, tôi bần thần chờ đợi một điều gì đó. Nó mong manh như sương sớm trên hàngcây ven đường theo về với con gió lạnh. Như mặt trời vẫn thập thò, như đường về mệtmỏi, như hàng cây đìu hiu. Chắc là nỗi ám ảnh về di vật mà cha tôi đã để lại? Từ nhữngmiếng cẩn xà cừ như biết nói cười. gần gũi và thân thiết? Nhưng có một ngăn cách âmthầm làm cho tôi bối rối.Sáng nay một mình qua phố, tôi nhớ chút êm ả bình lặng của ngày tháng cũ. Những lầnnằm dưới tàn cây rậm rì, nhìn nắng trưa sáng lòa trên đám đất khô, gợi nhớ những đêmkhuya trên bến đa, ngồi nghe tiếng sáo dìu dặt trên sông vắng. Tiếng sáo như vuốt venhững tàu lá dừa sóng soài dưới trăng. Tôi nhớ lại những ngày tết đến, những đêm hội hèđình đám, nhớ chiếc áo the thâm, đôi guốc mộc, chiếc chiếu hoa cạp điều. Một thời đầmđìa chuyện cũ, đầy ắp hương xưa lẩn quẩn theo tôi đi hết con đường hồi nào mà tôi khônghay biết. Tôi đứng lại thở một lát, vuốt mấy sợi tóc dính trên trán, loay hoay với ý nghĩthầm kín trong lòng. Bên kia đường, dưới một gốc cây giáng hương, người đàn ông chítkhăn xanh đang bày hàng. Vài người đi đường dừng lại nhìn. Người đàn ông vừa bày racác thứ vặt vãnh, rồi cất giọng ca bâng quơ một câu lý hồi xuân. Giọng đã khàn, mệt mỏi,thu hút tôi không thể không băng qua lộ, đến với lão. Nhìn dáng điệu của lão cùng cácmón hàng bày bán trên tấm vải dầu trải rộng, tôi thấy tiêu điều quá. Tất cả như là mộtchứng tích tiều tụy của một thời gian. Qua lớp bụi mỏng vàng nhạt trên các đĩa sứ, lưđồng, lọ gạt tàn thuốc, bức hoành phi chạm cẩn xà cừ, qua màu đen cũ càng của nhữngđồng tiền và trong cái dáng mệt mỏi của lão, có một chút gì của ngày tháng cũ còn vướngvất, lê lết trên đó. Nó thảm hại tưởng chừng như từ những di vật đó vẫn còn ấp ủ một lớpbụi thời gian bạc mốc. Lão với tay vơ chiếc khăn cũ nhàu nát, phủi lau chùi những đườngviền bạc, những lớp bụi bám đầy. Mấy ngón tay len lỏi trong từng ngách, từng góc nhỏ,vội vã một lát rồi chậm dần. Lão dừng lại, ngần ngại trên những hình tượng của bứchoành phi chạm cẩn, chỗ một miếng cẩn xà cừ bị bóc ra. Rõ ràng là ngón tay lão hơi runkhi dừng lại ở đó. Tôi nhích người về phía trước, hơi khom người xuống đưa tay rờ rẫmnhững đường nét góc cạnh, cũng nét ngang, sổ thẳng được lồng trong tàn cây, đàn chim,phiến đá, bầy nai, bụi trúc, chậu lan, dòng suối… Những hình tượng đẹp như tranh thủymặc sáng rỡ trên nước cẩn sáng bóng. Tôi cũng thẫn thờ một lát trên chỗ trũng mà miếngcẩn bị lóc đi. Từ ngày cha tôi “rinh” cái nhà rường từ quê vào Nam, rồi dựng lại một cáinhà rường ở Thủ Thiêm, cha tôi đã bỏ lại nhiều thứ, chỉ mang theo bức hoành phi cũ vàtreo nó ở một vị trí trang trọng nhất. Có dịp đón năm mới, cha tôi lại đâm ra buồn bã vìsự thiếu sót đáng tiếc của một miếng cẩn trên đồ cổ. Bác Thiều đã từng chép miệng tiếcrẻ mỗi lúc ngắm bức hoành phi của cha tôi. Nhiều cái tết đi qua, mờ khuất, phút chốcbỗng lênh đênh theo dòng ý nghĩ. Để lấp chỗ trũng đó, cha tôi đem dán bằng một miếnggiấy kẽm sáng bóng. Ông đứng ngắm một lát rồi lắc đầu chán nản lấy vứt đi. Có một nămđón xuân, cha tôi gửi người quen ở Vũng Tàu mua cho được một miếng xà cừ rồi tất tảchạy tìm ông thợ cẩn cho kỳ được. Hì hục cả buổi, ông thợ dũa mài, cắt xén cho vừa kíchthước. Ông thợ kêu khổ, nói là đã bỏ nghề gần hai mươi năm, nể ba tôi lắm nên cố làmcho được... Lúc gắn miếng xà cừ vào, cha tôi rất mừng rỡ, vội sai người nhà làm thịt congà trống thiến rồi xoắn xít lấy mỡ gà vàng rộm đem đánh bóng nước cẩn. Các hình tượngnhư được hồi sinh, xán lạn, bóng ngời lên, cứ tưởng mấy con long, lân, quy, phụng đangnhảy múa, bay lượn dưới ánh mặt trời. Nhưng chỉ được một tuần sau thì miếng xà cừ rơixuống nền gạch, cha tôi nhặt lên, mân mê tiếc rẻ. Trong bữa cơm chiều, ông nói với mọingười là lúc này chẳng còn lòng dạ nào để chơi đồ cổ nữa. Đằng sau chỗ trũng đó biếtđâu chỉ còn lại một nỗi ngậm ngùi.Tôi đặt bức hoành phi lại vị trí cũ. Có một ràng buộc mơ hồ nhưng trong thâm tâm, giữabức hoành phi và tôi, nó gần gũi thân mật như chính nó là của cha tôi. Nhưng điều nàykhông lấy gì làm chắc chắn cả. Tôi vẫn còn ái ngại như đang thấy nó lạc lỏng, làm cho tôiphải nghĩ tới những hàng mù u buồn phiền, những mái ngói cong thấp, nặng nề mệt mỏi...Tôi chới với đứng lặng người. Tôi không muốn bỏ đi lúc này. Mấy đường nét thanh tânrất nghệ thuật, đã cuốn hút tôi lạ lùng.Lão bán hàng thấy cần phải giải thích thêm với tôi nên lão đưa ngón tay chỉ trên nhữnghình tượng: “Mấy nét này thì đời nay có ai bắt chước cũng khó mà theo kịp. Bốn tảng đágác chồng lên nhau là chữ khẩu đó, bụi trúc là bộ hòa. Chỉ tiếc một điều là miếng cẩn ởchỗ này bị bóc đi”. Lão chép miệng mấy cái, ra chiều tiếc rẻ về sự hao hụt đó. “Để tôi laulần nữa, cậu đoán xem bức hoành phi này đượ ...